Trải qua quá trình xây dựng, phát triển và trưởng thành, dưới sự lãnh đạo của Đảng ủy, Ban Giám đốc Học viện qua các thời kỳ, sự phối hợp, tạo điều kiện của các phòng, khoa, ban, đơn vị, với ý chí tự lực, tự cường của lớp lớp các thế hệ cán bộ, giảng viên, đã xây dựng Khoa Biên phòng từng bước trưởng thành như ngày hôm nay. Ban đầu, khoa chỉ giảng dạy cho các lớp tập huấn, bổ túc cán bộ, rồi đào tạo sĩ quan Công an nhân dân vũ trang có trình độ đại học năm 1977, đào tạo thạc sĩ Biên phòng năm 2000, đào tạo tiến sĩ quân sự chuyên ngành quản lý biên giới và cửa khẩu năm 2010. Đó là những mốc son quan trọng đánh dấu chặng đường phấn đấu và phát triển đi lên của Khoa Biên phòng, nằm trong sự phát triển lớn mạnh của HVBP.

Để đáp ứng yêu cầu đào tạo cán bộ phục vụ sự nghiệp quản lý, bảo vệ chủ quyền, an ninh biên giới quốc gia trên phạm vi cả nước, với phương châm giáo dục “Cơ bản, hệ thống, thống nhất, chuyên sâu”, Khoa Biên phòng luôn quán triệt sâu sắc quan điểm giáo dục - đào tạo của Đảng, bám sát sự chỉ đạo về công tác giáo dục của Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Công an, Bộ Quốc phòng và Bộ Tư lệnh BĐBP, mà trực triếp là của Đảng ủy, Ban Giám đốc Học viện, cán bộ, giảng viên trong khoa đã tích cực đổi mới quy trình, chương trình, nội dung, phương pháp huấn luyện sát với tình hình thực tiễn công tác, chiến đấu của BĐBP trên các tuyến biên giới, biển, đảo.

Tiếp tục thực hiện nhiệm vụ đào tạo, bồi dưỡng cán bộ sĩ quan Biên phòng có trình độ cao đẳng, đại học, thạc sĩ, tiến sĩ, đào tạo nguồn nhân lực phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Đồng thời, cán bộ, giảng viên Khoa Biên phòng còn tham gia đào tạo liên kết cho một số đơn vị của Bộ Công an, đào tạo học viên quốc phòng - an ninh, đào tạo học viên quân sự Lào, Cam-pu-chia và đi làm chuyên gia giúp bạn về công tác đào tạo cán bộ Biên phòng.

Cùng với nhiệm vụ giáo dục - đào tạo, công tác nghiên cứu khoa học Biên phòng cũng luôn được cấp ủy, chỉ huy khoa chú trọng và coi đây là nhiệm vụ chính trị quan trọng trong công tác đào tạo và đã có bước phát triển vượt bậc. Chỉ tính từ năm 2000 trở lại đây, khoa đã tham gia trong nhóm nghiên cứu 2 đề tài nhánh cấp Nhà nước, 6 đề tài cấp bộ, 19 đề tài cấp ngành và 34 đề tài cấp cơ sở. Nhiều đề tài được hội đồng nghiệm thu đánh giá cao, đã và đang được ứng dụng có hiệu quả trong thực tiễn công tác, chiến đấu của BĐBP trên các tuyến biên giới.

Đồng thời, tập thể khoa còn tập trung biên soạn hoàn thiện hệ thống giáo trình, tài liệu phục vụ giảng dạy cho các loại đối tượng; xây dựng hệ thống tập bài, văn kiện diễn tập tổng hợp cuối khóa sát với thực tiễn các tuyến biên giới, biển đảo. Nhiều sáng kiến cải tiến mô hình học cụ, sa bàn, phim huấn luyện, hệ thống phần mềm kỹ, chiến thuật, nghiệp vụ biên phòng... được tập thể cán bộ, giảng viên của khoa đầu tư nghiên cứu, xây dựng, hoàn thiện và đưa vào giảng dạy cho các loại đối tượng đạt hiệu quả cao, như: Sáng kiến phim huấn luyện đạt giải B trong Hội thi sáng kiến, cải tiến mô hình, trang thiết bị huấn luyện toàn quân năm 2016; Sáng kiến mô hình học cụ, sa bàn huấn luyện đạt giải 3 Cuộc thi sáng kiến cải tiến mô hình học cụ của Học viện và Bộ Tư lệnh BĐBP năm 2017...

Sau gần 50 năm xây dựng, phát triển và trưởng thành, Khoa Biên phòng đã lớn mạnh cả về số lượng và chất lượng, với 100% giảng viên có trình độ đại học và sau đại học, trong đó, 65 đồng chí có trình độ thạc sĩ, 24 đồng chí là Tiến sĩ, 6 đồng chí đạt chuẩn chức danh Phó Giáo sư; 7 đồng chí được Nhà nước phong tặng danh hiệu Nhà giáo Nhân dân, Nhà giáo Ưu tú và nhiều đồng chí khác được công nhận danh hiệu Giảng viên giỏi cấp Bộ Quốc phòng, cấp Bộ Tư lệnh BĐBP. Cùng với đó, nhiều thế hệ cán bộ, giảng viên đã phát huy truyền thống tốt đẹp của bao thế hệ đi trước, nay đã phát triển và giữ các cương vị trọng trách cao của Đảng, Nhà nước, Quân đội, như: Trung tướng PGS-TS Hoàng Xuân Chiến, Ủy viên Trung ương Đảng, Ủy viên Quân ủy Trung ương, Tư lệnh BĐBP; Thiếu tướng Bùi Đức Hạnh, Phó Tư lệnh BĐBP, đại biểu Quốc hội khóa XIII, XIV.

Điều đáng ghi nhận và tự hào đối với các thế hệ giảng viên của Khoa Biên phòng là nhiều đồng chí sau khi hoàn thành nhiệm vụ cao cả mà Đảng, Nhà nước, Quân đội và nhân dân giao cho để về với cuộc sống đời thường, vẫn phát huy truyền thống tốt đẹp của Bộ đội Cụ Hồ, của lực lượng BĐBP, ngoài việc là người chồng, người cha, người ông gương mẫu trong gia đình, còn tích cực tham gia công tác xã hội của địa phương, được cấp ủy, chính quyền và nhân dân địa phương đánh giá cao, như thầy Nguyễn Vãng, thầy Nguyễn Văn Thược...

Có những đồng chí ngoài việc tham gia công tác xã hội ở địa phương, còn luôn tâm huyết với sự nghiệp trồng người, như thầy Phan Chí Nhượng tuy tuổi đã cao, nhưng vẫn trực tiếp luyện thi đại học miễn phí cho nhiều học sinh nghèo ở quê nhà thi đỗ vào các trường đại học tốp đầu của cả nước. Thầy đã được Hội Khuyến học Việt Nam tặng Bằng khen và Kỷ niệm chương Vì sự nghiệp giáo dục, được Chủ tịch UBND tỉnh Hà Tĩnh tặng Bằng khen và Bộ Tư lệnh BĐBP tặng quà.

Thanh Lâm