Trải qua 60 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, lực lượng Trinh sát BĐBP, dưới sự lãnh đạo trực tiếp của Đảng ủy, Bộ Tư lệnh, sự phối hợp chặt chẽ của các cấp, các ngành, sự quan tâm, giúp đỡ của cấp ủy, chính quyền địa phương, sự thương yêu, đùm bọc của đồng bào các dân tộc trên các tuyến biên giới; các thế hệ cán bộ, chiến sĩ Trinh sát BĐBP luôn tuyệt đối trung thành với Đảng, tận tụy với nhân dân, mưu trí, dũng cảm, vượt qua mọi khó khăn, gian khổ, bám trụ nơi biên giới, hải đảo, gắn bó máu thịt với đồng bào các dân tộc, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao, góp phần cùng toàn lực lượng bảo vệ vững chắc chủ quyền, lãnh thổ, đấu tranh làm thất bại mọi âm mưu, thủ đoạn, hoạt động phá hoại của địch và các loại đối tượng, giữ vững an ninh trật tự ở khu vực biên giới, biển đảo của Tổ quốc. 

Lực lượng Trinh sát BĐBP trưởng thành và lớn mạnh như ngày nay là do Đảng ủy, Bộ Tư lệnh BĐBP qua các thời kỳ đều xác định biện pháp trinh sát là biện pháp mũi nhọn quan trọng trong các biện pháp công tác biên phòng, nên luôn quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo việc tổ chức, xây dựng lực lượng Trinh sát phù hợp với yêu cầu, nhiệm vụ trong từng giai đoạn. Cấp ủy, chỉ huy Trinh sát BĐBP các cấp luôn chăm lo xây dựng đội ngũ cán bộ trinh sát vững mạnh, có bản lĩnh chính trị vững vàng, tinh thông về nghiệp vụ, pháp luật, đoàn kết, trung thành, quyết tâm, sáng tạo, luôn hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao. 

60 năm qua, các thế hệ cán bộ, chiến sĩ, công nhân viên của Cục Trinh sát BĐBP đã dày công xây đắp nên những truyền thống vẻ vang trong sự nghiệp quản lý, bảo vệ chủ quyền, an ninh biên giới quốc gia, nổi bật là tuyệt đối trung thành với sự nghiệp cách mạng của Đảng, với Tổ quốc và nhân dân; chủ động, sáng tạo, tận tụy trong công tác; luôn nêu cao tinh thần cảnh giác cách mạng, nhạy bén, linh hoạt trong đấu tranh; mưu trí, dũng cảm tấn công địch và các loại tội phạm; đoàn kết hiệp đồng với các lực lượng, phối hợp chặt chẽ với các biện pháp công tác, tham mưu đắc lực cho cấp ủy, chính quyền địa phương, gắn bó máu thịt với nhân dân để hoàn thành tốt nhiệm vụ; đoàn kết thống nhất nội bộ, thương yêu, giúp đỡ lẫn nhau, nêu cao tinh thần tự lực, tự cường, không ngừng học tập, rèn luyện nâng cao bản lĩnh chính trị, trình độ chuyên môn nghiệp vụ và pháp luật đáp ứng yêu cầu chính trị của lực lượng BĐBP.

Thời gian tới, tình hình thế giới, khu vực tiếp tục diễn biến phức tạp, khó lường; các thế lực thù địch đẩy mạnh “diễn biến hòa bình”, thúc đẩy “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” để chống phá chế độ ta trên tất cả các lĩnh vực. Trên các hướng, địa bàn trọng điểm, các thế lực thù địch, bọn phản động trong và ngoài nước triệt để lợi dụng những vấn đề nhạy cảm về chủ quyền lãnh thổ, dân tộc, tôn giáo, dân chủ, nhân quyền, sự cố môi trường biển, an sinh xã hội... để kích động, lôi kéo nhân dân tiến hành các hoạt động chống phá gây mất an ninh chính trị và trật tự an toàn xã hội ở khu vực biên giới.

Những vấn đề về an ninh phi truyền thống, hoạt động tội phạm xuyên quốc gia, sự đan xen chuyển hóa giữa tội phạm xâm phạm an ninh quốc gia với tội phạm hình sự, ma túy nguy hiểm đang đặt ra những yêu cầu, thách thức mới đối với nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền, giữ gìn an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội ở khu vực biên giới của lực lượng BĐBP nói chung, Trinh sát BĐBP nói riêng.

Trước diễn biến tình hình trên, để hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chính trị được giao, đòi hỏi cấp ủy, chỉ huy Trinh sát BĐBP các cấp tiếp tục giữ vững và phát huy những thành quả và truyền thống quý báu đã giành được 60 năm qua. Đặc biệt, cần có nhận thức, tư duy mới trong công tác nắm tình hình; tiếp tục đổi mới phương thức hoạt động của Trinh sát và tổ chức lực lượng Trinh sát BĐBP “Cách mạng, chính quy, tinh gọn, sắc bén, hiệu quả, từng bước hiện đại, chuyên trách bảo vệ an ninh quốc gia”. Cụ thể:

Một là, đổi mới tư duy về nắm tình hình toàn diện, theo hướng “sớm hơn, sâu hơn và xa hơn”, “nhận diện đúng, đầy đủ về đối tượng”, đòi hỏi chỉ huy và lực lượng Trinh sát BĐBP các cấp phải nâng cao nhận thức về vị trí, vai trò, ý nghĩa quan trọng hàng đầu, mang tính quyết định của công tác nắm tình hình, là cơ sở để đưa ra chủ trương, đối sách kịp thời, đúng đắn.

Tổ chức nắm tình hình toàn diện, không bị bó hẹp trong khu vực biên giới mà mở rộng địa bàn liên quan, đặc biệt là những tình hình nhạy cảm, sự giao thoa ảnh hưởng rộng. Khai thác sử dụng nhiều kênh, nguồn thông tin (qua mạng lưới mật; trao đổi, quan hệ phối hợp hiệp đồng; phương tiện thông tin đại chúng; trinh sát mạng...) để có thông tin nhiều hơn, toàn diện hơn, kịp thời hơn, dễ kiểm chứng hơn. Tuy nhiên, cần chú ý theo dõi có định hướng, hệ thống, không suy diễn chủ quan, thổi nóng tình hình.

Hai là, phát huy hiệu quả các trang bị, phương tiện kỹ thuật hiện có; kết hợp chặt chẽ kỹ thuật với chiến thuật, giữa Trinh sát kỹ thuật với các biện pháp khác để xác định nguồn, phối kiểm tin tức; nghiên cứu ứng dụng công nghệ thông tin, nâng cao trình độ ngoại ngữ phục vụ hoạt động trinh sát mạng.

Ba là, phân công rõ địa bàn, nhiệm vụ gắn với trách nhiệm của trinh sát các cấp (lực lượng tại chỗ), tăng cường trinh sát bám nắm địa bàn, đối tượng. Khi có tin tức tình hình phải xác minh, kết luận chính xác (đối chiếu, phối kiểm nhiều nguồn), nắm chắc đối sách, pháp luật, xử lý đúng nguyên tắc, quy trình nghiệp vụ và bảo đảm an toàn. Cán bộ trinh sát cấp phòng phải nâng cao trình độ, khả năng nghiên cứu, tổng hợp, đánh giá, dự báo và tham mưu đề xuất chỉ đạo, hướng dẫn trinh sát đồn Biên phòng thực hiện nhiệm vụ được giao; với phương châm: “Trinh sát đồn Biên phòng: trực tiếp, gần dân, bám sát cơ sở; trinh sát Biên phòng tỉnh: mạnh, toàn diện, hiệu quả; trinh sát Bộ Tư lệnh: tinh, gọn, chất lượng”.

Bốn là, tiếp tục đổi mới phương thức hoạt động, nâng cao hiệu quả của công tác Trinh sát từ xa làm tốt công tác điều tra, nghiên cứu địa bàn, mục tiêu, đối tượng; bảo đảm an toàn về người, bí mật về nghiệp vụ trong quá trình tổ chức và hoạt động. 

Đối với công tác Trinh sát an ninh, nâng cao chất lượng hiệu quả công tác nghiệp vụ cơ bản, trọng tâm là công tác điều tra cơ bản, quản lý nghiệp vụ, kiểm tra nghiệp vụ, xây dựng, sử dụng, bố trí lực lượng mật.

Tích cực chủ động xác định nguồn để tập trung lãnh đạo, chỉ huy trong đấu tranh các chuyên án, điều tra vụ án. Phát huy thẩm quyền điều tra tố tụng của lực lượng Trinh sát BĐBP trong điều tra các loại tội phạm xâm phạm an ninh quốc gia.

Năm là, chăm lo xây dựng lực lượng Trinh sát BĐBP “Cách mạng, chính quy, tinh gọn, sắc bén, hiệu quả, từng bước hiện đại, chuyên trách bảo vệ an ninh quốc gia”, coi trọng xây dựng bản lĩnh chính trị vững vàng, tuyệt đối trung thành với Đảng, Nhà nước, gắn bó máu thịt với nhân dân; có lối sống trong sạch, lành mạnh, có tinh thần đoàn kết, ý thức tổ chức kỷ luật cao; có năng lực vận dụng chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, chế độ, nguyên tắc nghiệp vụ vào thực tiễn chiến đấu, công tác, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền, an ninh biên giới quốc gia trong tình hình mới.

Thiếu tướng Đoàn Văn Nghĩa, Cục trưởng Cục Trinh sát BĐBP