Biên phòng - Năm 2015, đại diện một số kiều bào đã đưa ra sáng kiến: Hình thành một chiến lược ngoại giao văn hóa, đó là dự án Ngày Quốc tổ Việt Nam toàn cầu. Dự án sau đó được triển khai thực hiện tại một số nước và trở thành một trong những sự kiện văn hóa có ý nghĩa đặc biệt đối với cộng đồng người Việt Nam đang sinh sống, học tập, nghiên cứu và làm việc ở nước ngoài, thành kính hướng về quê cha đất tổ. Ý nghĩa cao hơn cả là sự vinh danh giá trị tinh thần của dân tộc Việt Nam trên toàn thế giới.

Tổ chức Ngày Quốc tổ Việt Nam tại 5 quốc gia
Năm nay, Hội liên lạc với người Việt Nam ở nước ngoài và Ban vận động dự án Ngày Quốc tổ Việt Nam toàn cầu phối hợp với các Hội đoàn, cộng đồng kiều bào, Đại sứ quán Việt Nam tại các nước: CHDCND Lào, Thái Lan, Nhật Bản, Canada, Ba Lan, tổ chức Ngày Quốc tổ Việt Nam toàn cầu lần thứ II, năm 2019, từ ngày 5 đến 30-4-2019.
Các hoạt động chính lần này bao gồm phần lễ và phần hội với nhiều hoạt động văn hóa, văn nghệ phong phú. Cùng với các hoạt động văn hóa nghệ thuật hướng về quê hương đất nước và các tiết mục văn nghệ giao lưu với bạn bè nước sở tại là các buổi hội thảo, tọa đàm khoa học. Theo thông tin từ Ban vận động dự án Ngày Quốc tổ Việt Nam toàn cầu (Hội liên lạc với người Việt Nam ở nước ngoài), phần lễ dâng hương Vua Hùng được tổ chức long trọng, đông đảo nhất ở 5 quốc gia, thời gian tổ chức cũng như các hoạt động nằm trong khuôn khổ của ngày hội được tổ chức dựa vào điều kiện của cộng đồng kiều bào nước sở tại.
Cụ thể, chương trình tọa đàm khoa học với chủ đề “Kiều bào với Ngày Quốc tổ Việt Nam toàn cầu”, Hội – Đêm thơ ca nhạc với chủ đề “Về cùng nước Việt” sẽ được tổ chức vào ngày 5 và 6-4 (tức ngày 1 và 2 - 3 âm lịch) tại Tổng Hội người Việt Nam tại Thủ đô Viêng Chăn, Lào. Hoạt động thăm Khu di tích Chủ tịch Hồ Chí Minh và trồng cây lưu niệm, tại tỉnh Udon Thani, Thái Lan diễn ra vào ngày 7-4 (tức ngày 3-3 âm lịch). Tại Nhật Bản, cộng đồng kiều bào tổ chức giao lưu văn nghệ, trình diễn áo dài, triển lãm và ẩm thực diễn ra tại công viên lớn Sannoxe, tỉnh Osaka, ngày 14-4 (tức ngày 10-3 âm lịch). Cộng đồng người Việt Nam tại Canada sẽ tổ chức hội thảo khoa học với chủ đề “Việt Nam xưa và nay” tại Đại học York, Toronto, Canada, ngày 30-4. Trong khi đó, Việt kiều tại Ba Lan tổ chức cả phần lễ, phần hội và tọa đàm tại Trung tâm Văn hóa Phật giáo Việt Nam tại Ba Lan, ngày 14-4, tức ngày 10-3 âm lịch.
Ban tổ chức Ngày Quốc tổ Việt Nam toàn cầu cho biết, điểm nổi bật của Ngày Quốc tổ tại các nước năm nay là Hội liên lạc với người Việt Nam ở nước ngoài, Ban vận động dự án Ngày Quốc tổ Việt Nam toàn cầu phối hợp với cộng đồng kiều bào Việt tại các nước để đưa tượng Vua Hùng (cùng đất, nước, chân hương của đền thờ Vua Hùng ở Việt Nam) và các bộ lễ phục cúng lễ (theo mẫu chung) sang các nước. Bên cạnh đó, là các buổi tọa đàm, hội thảo khoa học về “Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương”. Điểm nhấn nổi bật nhất là Di sản văn hóa phi vật thể Quan họ Bắc Ninh lần đầu tiên được giới thiệu và trình diễn tại sự kiện Ngày Quốc tổ Việt Nam toàn cầu.
Cầu nối tinh thần cho bà con Việt Kiều
Dự án Ngày Quốc tổ Việt Nam toàn cầu là sáng kiến của một số kiều bào đang sinh sống, làm việc và nghiên cứu ở nước ngoài, trong đó, nhà báo, Tiến sĩ Nguyễn Thị Bích Yến (Cộng hòa Áo) là người sáng lập. Đây là dự án văn hóa, xã hội phi lợi nhuận, nhằm mang lại các giá trị công cho kiều bào Việt trên toàn thế giới. Dự án ra đời với mục đích bảo tồn, quảng bá và vinh danh giá trị tinh thần của dân tộc Việt trên các phương diện như văn hóa, xã hội, truyền thống, phong tục, ẩm thực, đặc biệt là văn hóa tâm linh, tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên..., góp phần gắn kết tinh thần đại đoàn kết dân tộc, nhằm vượt qua những rào cản về tuổi tác, trình độ học vấn và các thang bậc xã hội, góp phần làm cầu nối giữa Việt kiều với đồng bào trong nước.
Bên cạnh đó, dự án sẽ góp phần kết nối các ngành du lịch, thương mại, ngoại giao, nghiên cứu khoa học... của Việt Nam với các nước trên thế giới. Đặc biệt, dự án này nhằm tạo sự hiểu biết, chia sẻ, giao lưu văn hóa giữa cộng đồng người Việt Nam vào quá trình hội nhập với nhân dân các nước sở tại. Đồng thời, tạo động lực cho việc học tập tiếng Việt của thế hệ người Việt Nam ở nước ngoài và các nhà nghiên cứu, sinh viên nước ngoài... tìm hiểu, nghiên cứu về Việt Nam, làm cơ sở cho các hoạt động hội thảo, tọa đàm khoa học quốc tế về Việt Nam ở nước ngoài...
Sau 5 năm thực hiện, dự án đã thu hút được sự quan tâm của đông đảo kiều bào, các hội đoàn và các cấp, các ngành. Đặc biệt, năm 2018, dự án đã được sự ủng hộ của Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc về việc tiếp tục triển khai tổ chức Ngày Quốc tổ Việt Nam toàn cầu ở nước ngoài, đồng thời, xây dựng dự án này thành đề tài khoa học cấp quốc gia. Cũng trong năm 2018, Ngày Quốc tổ Việt Nam toàn cầu lần đầu tiên được tổ chức và gặt hái được nhiều thành công tại 4 nước châu Âu là: Liên bang Nga, Cộng hòa Séc, Hungary, Đức.
Trong tương lai, Ban dự án sẽ tiếp tục phối hợp với các tổ chức hội, đoàn, doanh nghiệp, các trường đại học, cộng đồng kiều bào các nước, các cơ quan ngoại giao của Việt Nam ở nước ngoài, các cơ quan báo chí, truyền thông trong nước và quốc tế, các cơ quan, tổ chức của chính quyền các nước... tiếp tục tổ chức Ngày Quốc tổ Việt Nam trên toàn cầu.
Hoàng Chang