Dấu ấn Việt Nam trên cương vị mới 

Ngày 9-1, Việt Nam đã có một tuyên bố trong cuộc thảo luận mở cấp Bộ trưởng của Hội đồng Bảo an LHQ với chủ đề “Kỷ niệm 75 năm LHQ: Tuân thủ Hiến chương để duy trì hòa bình và an ninh quốc tế”. Hoạt động được tổ chức trong dịp kỷ niệm 75 năm ngày thành lập LHQ đã đánh dấu bước đi đầu tiên của Việt Nam trong tháng đầu tham gia Hội đồng Bảo an LHQ. Các nước thành viên LHQ đã bày tỏ sự quan tâm và có nhiều phát biểu tham gia trong phiên tham luận. 

Dưới sự chủ trì của Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Bình Minh, có trên 110 nước thành viên LHQ đã tham gia phát biểu. Bên cạnh đó, các nước thành viên LHQ đều đánh giá cao Việt Nam đã có sáng kiến thiết thực trong việc tổ chức phiên thảo luận mở. Theo đó, chủ đề “Tuân thủ Hiến chương LHQ để duy trì hòa bình và an ninh quốc tế” được nhận định mang tính thời sự cao, góp phần tái khẳng định tầm quan trọng của Hiến chương LHQ, tinh thần hợp tác đa phương nhằm duy trì hòa bình và an ninh quốc tế. 

Theo Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh, đây là lần đầu tiên trong lịch sử LHQ, Việt Nam đã thúc đẩy một tuyên bố về thảo luận mở liên quan đến Hiến chương LHQ. Từ trước đến nay, tại các phiên thảo luận về Hiến chương LHQ do các nước đảm nhiệm vai trò Chủ tịch Hội đồng Bảo an chủ trì, Hội đồng Bảo an cũng chưa đưa ra được một tuyên bố như trên. Điều này cho thấy sức hút, tính hiệu quả, thành công của phiên thảo luận mang lại cũng như nói lên tính tích cực của Việt Nam trong những ngày đầu đảm nhiệm vai trò là thành viên Hội đồng Bảo an, đồng thời là Chủ tịch Hội đồng Bảo an LHQ.

Ngày 30-1, dưới sự chủ trì của Việt Nam, Hội đồng Bảo an LHQ đã có phiên thảo luận về quan hệ hợp tác giữa LHQ và Hiệp hội Các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) trong duy trì hòa bình và an ninh quốc tế. Phiên họp đã giúp nâng cao sự nhìn nhận của Hội đồng Bảo an và cộng đồng quốc tế về vai trò của ASEAN trong khu vực, cũng như đưa ra các mục tiêu hợp tác giữa LHQ và ASEAN trong tương lai. Đây cũng là lần đầu tiên tại Hội đồng Bảo an diễn ra một phiên họp riêng về hợp tác với ASEAN. Tại phiên thảo luận, với tư cách vừa là Chủ tịch ASEAN 2020 và thành viên không thường trực Hội đồng Bảo an, Việt Nam khẳng định sẽ nỗ lực thúc đẩy sự hợp tác hiệu quả giữa hai tổ chức. 

Trong tháng 1-2020, với cương vị là Chủ tịch, Việt Nam đã tham mưu, đề xuất Hội đồng Bảo an tổ chức nhiều hoạt động quan trọng bao gồm 2 phiên thảo luận mở, 8 phiên họp nghe báo cáo...; thông qua 13 quyết định, 1 tuyên bố của Chủ tịch, 5 tuyên bố báo chí và 2 thông tin báo chí. Việt Nam đã chủ trì nhiều cuộc họp quan trọng nhằm tìm giải pháp xoay quanh các vấn đề phức tạp trên thế giới như: Viện trợ nhân đạo qua biên giới Syria, cuộc xung đột Yemen, căng thẳng giữa Israel và Palestine, tình hình bạo lực tại Libya, Mali...

Việt Nam nâng tầm đối ngoại đa phương

Nhiều nhà lãnh đạo, nguyên thủ các nước nhận định rằng, trong tháng 1-2020, Việt Nam đã hoàn thành tốt vai trò Chủ tịch Hội đồng Bảo an LHQ với chương trình nghị sự sáng tạo, linh hoạt điều phối trong các vấn đề nảy sinh. Những khởi đầu thuận lợi sẽ tạo các bước thành công khác của Việt Nam trong nhiệm kỳ Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an LHQ. 

Tại nhiệm kỳ 2020-2021, Việt Nam xác định chủ đề “Việt Nam: Đối tác tin cậy vì hòa bình bền vững” khi tiếp nhận vai trò Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an LHQ. Việc lựa chọn chủ đề này cho thấy chúng ta đang triển khai hiệu quả Nghị quyết Đại hội lần thứ XII của Đảng, định hướng công tác đối ngoại đa phương là “Chủ động tham gia và phát huy vai trò tại các cơ chế đa phương, đặc biệt là ASEAN và LHQ” và Chỉ thị số 25-CT/TW, ngày 8-8-2018, của Ban Bí thư về “đẩy mạnh, nâng tầm đối ngoại đa phương đến năm 2030”; trong đó xác định mục tiêu cho công tác đối ngoại đa phương thời gian tới là “nỗ lực vươn lên đóng vai trò nòng cốt, dẫn dắt hoặc hòa giải tại các diễn đàn, tổ chức đa phương có tầm quan trọng chiến lược đối với đất nước”, phù hợp với khả năng và điều kiện cụ thể của nước ta.

Vai trò Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an LHQ nhiệm kỳ 2020-2021 đang mở ra nhiều cơ hội cho Việt Nam trong quá trình khẳng định vị thế, tầm vóc với thế giới. Như Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng đã khẳng định trong Thông điệp nhân dịp Việt Nam đảm nhiệm trọng trách Chủ tịch ASEAN 2020 và Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an LHQ nhiệm kỳ 2020-2021: Việt Nam quyết tâm đảm nhiệm thành công trách nhiệm lớn lao này, đóng góp cho hòa bình, phát triển ở khu vực và trên thế giới với tư cách là một thành viên có trách nhiệm trong cộng đồng quốc tế; giữ vững môi trường hòa bình, ổn định; triển khai đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, hòa bình, hợp tác và phát triển; đa dạng hóa, đa phương hóa trong quan hệ đối ngoại; chủ động và tích cực hội nhập quốc tế mà Đại hội lần thứ XII của Đảng đã đề ra.

Thu Minh