Vị tướng giản dị và tinh tế

Thiếu tướng, nhạc sĩ Vũ Hiệp Bình - nguyên Phó Chính ủy BĐBP sinh ra và lớn lên ở huyện đảo Cát Hải, thành phố Hải Phòng. Năm 1971, khi cuộc kháng chiến chống Mỹ bước vào thời kỳ ác liệt, ông cùng bè bạn tình nguyện lên đường vào tuyến lửa, mang theo khao khát là được trực tiếp cầm súng trong cuộc chiến đấu giải phóng miền Nam. Sau khi nhập ngũ, ông được điều động về nhận nhiệm vụ trong lực lượng Công an vũ trang nhân dân. Từ đây, những nẻo đường biên cương xa thẳm và sự nghiệp bảo vệ chủ quyền, an ninh biên giới đã luôn gắn bó với con đường binh nghiệp của ông.

Có thể nói, Thiếu tướng Vũ Hiệp Bình là một tấm gương tự rèn luyện, học tập để nâng cao tư chất cũng như năng lực chuyên môn. Dù đã kinh qua nhiều chức vụ như giảng viên Học viện Biên phòng, Chủ nhiệm Chính trị BĐBP Sơn La, Phó Chỉ huy trưởng Chính trị BĐBP Quảng Ninh, Chủ nhiệm Chính trị BĐBP và Phó Chính ủy BĐBP…, nhưng ông vẫn giữ được sự giản dị mà không kém phần tinh tế. Sau giờ làm việc, ông vẫn dành thời gian nghiên cứu tài liệu, sách báo để cập nhật tri thức mới cũng như tình hình đất nước và thế giới.

Thiếu tướng Hồ Trọng Lâm, nguyên Phó Tư lệnh Chính trị BĐBP đã nói về người đồng đội cũ của mình với tình cảm chân tình: “Thiếu tướng Vũ Hiệp Bình là một cán bộ có tinh thần trách nhiệm, chịu khó, tận tụy với công việc, ông đã cố gắng hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình, nghiên cứu học hỏi, tìm tòi để vươn lên trở thành một trong những người chỉ huy về công tác Đảng, công tác chính trị của lực lượng và một nhạc sĩ quân hàm xanh. Với cương vị của mình, ông đã làm việc hết sức mình, bám sát thực tế đời sống của bà con, vận động quần chúng tham gia vào việc bảo vệ chủ quyền, an ninh biên giới…”.

Quả đúng như vậy, Thiếu tướng, nhạc sĩ Vũ Hiệp Bình luôn có mặt ở mọi miền biên cương còn nhiều gian khó để thêm hiểu về đời sống của cán bộ, chiến sĩ cũng như đồng bào các dân tộc trên biên giới. Từ đó có được những kiến nghị, đề xuất, chỉ đạo thiết thực nhằm giúp đỡ quân dân vùng biên giới nhận được sự quan tâm, lãnh đạo, sự đầu tư cũng như sự giúp đỡ tích cực trong phát triển kinh tế, chăm sóc sức khỏe, giáo dục…, góp phần xây dựng khu vực biên giới ngày càng vững mạnh.

Ông cũng là người có vai trò quan trọng trong tiến trình kí kết giữa Bộ Tư lệnh BĐBP và Bộ Văn hóa, Thông tin (nay là Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) về chương trình phối hợp “Đẩy mạnh và nâng cao hiệu quả hoạt động văn hóa-thông tin trên các tuyến biên giới, bờ biển”, đưa ánh sáng văn hóa đến với đồng bào và xây dựng “Điểm sáng văn hóa vùng biên”. Đặc biệt, ông luôn trăn trở là làm thế nào để có thể xây dựng và phát triển môi trường văn hóa, nghệ thuật tích cực, lành mạnh cho cán bộ, chiến sĩ nơi biên giới, hải đảo; khơi dậy tình đồng chí, đồng đội, ý thức trách nhiệm chia sẻ gian khó với nhau, từ đó, tạo nên một khối đoàn kết để xây dựng lực lượng ngày một vững mạnh.

Với trọng trách được giao, ở cương vị nào, ông cũng đau đáu, tận tụy, hết lòng vì nhiệm vụ chung. Ông dành nhiều sự quan tâm bồi dưỡng, khích lệ các hạt nhân văn hóa, văn nghệ trong lực lượng để tạo nên những thế hệ tiếp nối và thúc đẩy phong trào “Chiến sĩ Biên phòng viết” để từ đó có được một đội ngũ cán bộ tham gia sáng tác văn học nghệ thuật sung sức và tài năng. Quá trình công tác cũng như sáng tác âm nhạc của ông thể hiện rất rõ tấm lòng của một người lính trọn đời cống hiến cho sự nghiệp bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, an ninh biên giới quốc gia, cho sự bình yên, no ấm của mỗi bản làng nơi phên dậu của Tổ quốc. Tinh thần ấy, ý chí ấy đã luôn thôi thúc trái tim của Thiếu tướng, nhạc sĩ Vũ Hiệp Bình từ khi ông là một người chiến sĩ cho đến khi trở thành một vị tướng của lực lượng Biên phòng.

Những ca khúc từ trái tim người lính

Dù sáng tác không nhiều, song, các ca khúc của Thiếu tướng, nhạc sĩ Vũ Hiệp Bình luôn được giới chuyên môn đánh giá là có khúc thức chặt chẽ, đạt độ mỹ cảm cao và dễ đi vào lòng công chúng yêu nhạc. Đặc biệt là những sáng tác về đề tài biên giới và hình tượng người chiến sĩ Biên phòng của ông đã luôn tạo được ấn tượng đẹp và như một lời kêu gọi lớp lớp thanh niên lên đường ra biên giới. Có thể kể hàng loạt những cái tên như “Khúc hát lính Biên phòng”, “Chiều biên giới”, “Hành khúc người lính không mang quân hàm”, “Tây Hồ hoài niệm” … là những ca khúc đã đạt giải cao trong giải thưởng thường niên của Hội Nhạc sĩ Việt Nam và các cuộc vận động sáng tác về đề tài “Người lính và chiến tranh cách mạng” do Hội Nhạc sĩ Việt Nam và Bộ Quốc phòng phối hợp tổ chức.

Lúc sinh thời, Thiếu tướng, nhạc sĩ Vũ Hiệp Bình tâm sự: “Trong một bài thơ của mình, tôi có viết: “...Chúng tôi đi/ Hành trang giản dị/ Quân phục bạc màu nắng gió/ Tiếng hát bay dọc đường tuần tra/ Lấy cột mốc làm vạch nhịp bài ca/ Trọng âm dồn nhịp bước...”. Khi ấy, âm nhạc vừa là động lực, vừa là cảm hứng cho người chiến sĩ. Đó là sự thôi thúc nội tại. Nhiều lúc, tôi cứ tự hỏi: Cuộc sống như một bài ca hay bài ca đẹp như cuộc sống? Có lẽ, bản thân câu hỏi đã bao hàm câu trả lời trong đó, vì biện chứng cuộc sống là thế. Mọi thứ nghệ thuật đều bắt nguồn từ cuộc sống, nhưng đó phải là một cuộc sống bật lên tiếng hát”.

Tiến sĩ, nhạc sĩ Đỗ Hồng Quân cũng đã khẳng định: “Thiếu tướng Vũ Hiệp Bình là hội viên của Hội Nhạc sĩ Việt Nam. Ông với tư cách là một sĩ quan chính trị nghiêm nghị, đĩnh đạc, nhạy bén, linh hoạt, đầy “chất nghệ sĩ” mà cũng rất khiêm nhường, với ánh mắt, nụ cười, với những điều phát hiện mới lạ mà dí dỏm, tinh tế. Các ca khúc của ông đã bám sát, phản ánh khá sinh động đời sống chiến đấu và sinh hoạt của lính Biên phòng, với không gian đa thanh sắc của biên giới thiêng liêng, vóc dáng hiên ngang mà gần gũi, thân thiết của người lính Biên phòng. Ông sẵn sàng chơi đàn ghi ta, hát cùng đồng đội, cùng những chiến sĩ trẻ, chia sẻ những giai điệu lãng mạn và cũng đầy hào sảng về tình yêu của người lính bảo vệ biên cương hoặc những giai điệu mê say vừa chợt “nảy” ra, cùng những người bạn, những người đồng chí. Chúng tôi luôn trân trọng và ghi nhận những đóng góp của ông cho âm nhạc, nhưng tiếc rằng ông đã ra đi sớm, trong khi còn rất nhiều điều để viết...”.

Thiếu tướng Nguyễn Anh Tuấn, Bí thư Đảng ủy, Chính ủy BĐBP chia sẻ: “Cá nhân tôi đặc biệt ấn tượng với ca khúc “Chiều biên giới”, bởi đã thực sự phản ánh được tâm tư, tình cảm và niềm tự hào của người chiến sĩ Biên phòng với nhiệm vụ quản lý, bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, an ninh biên giới quốc gia. Một ca khúc khác cũng đã gắn liền với tuổi trẻ của tôi và nhiều đồng chí, đồng đội khác là ca khúc “Khúc hát lính Biên phòng”. Nếu ca khúc “Chiều biên giới” có giai điệu sâu lắng như tâm tình thì ca khúc “Khúc hát lính Biên phòng” sôi động và đầy sức trẻ phơi phới: “Chúng tôi chân đạp mây bay, tóc vờn gió núi, yêu đất quê hương mình vang tiếng ca yêu đời”. Có lẽ, do trưởng thành từ cuộc sống quân ngũ nên Thiếu tướng, nhạc sĩ Vũ Hiệp Bình có cách cảm thụ, nhìn nhận cuộc sống, tình yêu cũng như những trăn trở, lo toan của một người lính”.

Tháng 1 năm 2013, Thiếu tướng, nhạc sĩ Vũ Hiệp Bình đã ra đi trong niềm tiếc thương vô hạn của biết bao người. Nhưng mỗi khi chiều buông lãng đãng trên biên giới, đồng đội luôn nhớ đến ông, một vị tướng Biên phòng tài hoa và nhân hậu, một tấm lòng dâng tặng biên cương cùng những vần thơ, giai điệu tài hoa. Cùng với bước quân hành của người chiến sĩ nơi biên cương, hải đảo, những ca khúc ấy sẽ sống mãi và vẫn luôn được hát lên đầy tự hào qua tiếng hát của bao người lính trẻ trên biên giới hôm nay.

Tuệ Lâm