Khoảng cách về trình độ thật sự được rút ngắn?

Chỉ qua 2 lượt trận đầu tiên của vòng đấu bảng, một loạt những bất ngờ lớn đã xảy ra. Các đại diện của châu Á, vốn bị đánh giá là những “kẻ lót đường” trước khi giải đấu khởi tranh đều đã có những chiến thắng lịch sử. Ả Rập Xê Út và Nhật Bản thậm chí đánh bại hai cường quốc hàng đầu của bóng đá thế giới là Argentina và Đức. Iran sau thảm bại trước Anh ở lượt đấu đầu tiên cũng đã có thắng lợi thuyết phục 2-0 trước Xứ Wales.

Nhưng không chỉ có những đại diện châu Á để lại ấn tượng. Các đội bóng được xem là không có nhiều cơ hội tiến xa từ các châu lục khác cũng gây ra rất nhiều khó khăn cho các đối thủ mạnh, được đánh giá cao về đẳng cấp. Senegal và Ecuador đã làm Hà Lan “toát mồ hôi” ở hai trận đấu đầu tiên của “Cơn lốc màu da cam”. Ghana dù thất bại trước Bồ Đào Nha cũng đã làm cho Ronaldo và các đồng đội phải chiến đấu đến những giây cuối cùng. Không may mắn như Bồ Đào Nha, Bỉ thất thủ 0-2 trước Morocco trong một trận đấu mà các ngôi sao của “Quỷ đỏ” như Kevin De Bruyne hay Eden Hazard hoàn toàn bị phong tỏa.

Một loạt kết quả bất ngờ của World Cup 2022 tạo ra sự thú vị và khó lường cho giải đấu đang diễn ra ở Qatar. Với các cổ động viên trung lập, họ háo hức chờ đợi những trận đấu tiếp theo để xem có cơn địa chấn nào tiếp tục xảy ra hay không. Trong khi đó, những đội bóng lớn giờ luôn phải nhập cuộc với sự thận trọng tối đa và chắt chiu từng cơ hội có được để đề phòng bất trắc.

Còn với giới chuyên môn, câu hỏi lớn nhất được đặt ra lúc này là phải chăng sự chênh lệch đẳng cấp, trình độ giữa những nền bóng đá trên thế giới đã được thu hẹp lại đáng kể, tạo nên những trận đấu cân bằng và hấp dẫn hơn?

Rất khó để đưa ra một câu trả lời hoàn hảo nhất. Về mặt cảm quan trực tiếp đưa lại từ những kết quả trên sân cỏ, quả thật các đội bóng bị đánh giá thấp đã làm cho tất cả phải bất ngờ từ lối chơi, tinh thần thi đấu đến sự hiệu quả mà họ thể hiện. Điều này đã làm cho các đội tuyển mạnh, giàu truyền thống bất ngờ dẫn đến sự chệch choạc và những kết quả không như ý. Nhưng nếu khẳng định ngay rằng, sự chênh lệch giữa các nền bóng đá đã được thu hẹp thì e là quá sớm. Nói một cách khác, những gì đang diễn ra ở Qatar có lẽ chỉ mang tính hiện tượng chứ không phải bản chất.

Bất lợi cho các đội bóng lớn

Không thể hạ thấp những màn trình diễn của các đội bóng đã gây bất ngờ ở World Cup lần này. Họ đã có sự chuẩn bị rất tốt trước các trận đấu, hiểu rõ đối thủ và có lựa chọn chiến thuật hợp lý. Điều đó kết hợp với tinh thần quyết tâm và sự quả cảm của các cầu thủ để tạo nên thành quả cuối cùng.

Tuy nhiên, cũng cần phải nói một cách công bằng rằng, các đội tuyển mạnh đã phần nào đánh mất mình trong những trận đấu không như ý của họ. Sự mệt mỏi và thiếu tính kết nối được thể hiện rất rõ trong lối chơi, đồng thời, những ngôi sao sáng nhất cũng không đạt được phong độ cao nhất của họ.

Đó là điều không quá khó để lý giải. World Cup 2022 diễn ra vào thời điểm giữa mùa giải, khi các ngôi sao lớn đang phải “cày cuốc” cùng câu lạc bộ của mình. Việc lịch thi đấu mùa giải 2022-2023 được điều chỉnh để dành thời gian cho World Cup khiến mật độ các trận đấu trở nên dày đặc, ảnh hưởng trực tiếp đến thể trạng của các cầu thủ. Rất nhiều ngôi sao đã không thể đến Qatar vì dính chấn thương, trong khi nhiều người góp mặt tại World Cup với thể lực không đảm bảo hoặc có những chấn thương chưa phục hồi hoàn toàn. Điều này chắc chắn khiến sức mạnh của các đội tuyển lớn bị suy giảm, bởi đa số các trụ cột của họ đều đang thi đấu ở các giải vô địch quốc gia hàng đầu châu Âu.

Các đội tuyển bị đánh giá thấp hơn đều hiểu rất rõ điều này. Họ chủ động lựa chọn lối chơi cường độ cao, chú trọng về tốc độ, thể lực và sức mạnh. Khi những tình huống va chạm và đọ sức liên tục diễn ra trên khắp mặt sân; phần bất lợi rõ ràng thuộc về các đội bóng lớn, nơi những cầu thủ bị hao tổn thể lực nhiều hơn.

Dĩ nhiên, chỉ tốc độ và thể lực trội hơn không thể đem đến lợi thế tuyệt đối cho các đội bóng yếu. Các tập thể có đẳng cấp cao nếu được tổ chức tốt vẫn có thể kiểm soát trận đấu dễ dàng dù không có lợi thế về sức vóc, như cách mà Tây Ban Nha thể hiện trước Costa Rica. Nhưng với World Cup 2022, mọi thứ không đơn giản như thế. Khoảng thời gian chuẩn bị ngắn ngủi trước khi World Cup diễn ra (chỉ 1 tuần sau khi các giải vô địch quốc gia

châu Âu tạm dừng) làm các đội bóng lớn không có giai đoạn luyện quân, rèn giũa chiến thuật và thiếu những trận giao hữu để “làm nóng” trước khi bước vào giải. Sự thiếu sót này thể hiện rất rõ ở các đội mạnh như Argentina, Đức, Hà Lan và Bỉ. Ngay cả các huấn luyện viên của những đội bóng này cũng cho thấy sự bối rối trong việc xoay chuyển chiến thuật, thay đổi nhân sự khi tập thể mà họ lựa chọn thi đấu không hiệu quả.

Tất cả những yếu tố bất lợi đó đã khiến nhiều đội bóng lớn sảy chân ở những trận đấu được xem là không quá khó khăn với họ khi kết quả bốc thăm được công bố. Tất nhiên, phải nhấn mạnh lại một lần nữa là màn trình diễn của các đội tuyển vốn không được đánh giá cao rất đáng khen ngợi và họ có quyền tự hào khi giành được những thắng lợi lịch sử. Dù vậy, sự khẳng định về một thế giới bóng đá đã xích lại gần nhau về mặt trình độ vẫn còn quá sớm, nhất là khi vòng bảng còn chưa khép lại.

Những bất ngờ có thể sẽ ít đi khi giải đấu bắt đầu bước vào những lượt trận mang tính quyết định. Sau những cú sốc đầu tiên, các đội bóng lớn sẽ buộc phải nhìn nhận lại bản thân và đặt quyết tâm cao hơn trong từng trận đấu. Sự khác biệt sẽ đến từ những ngôi sao đẳng cấp cao đã quá quen với áp lực từ hoàn cảnh khó khăn. Đây chính là giai đoạn mà họ phải chứng minh giá trị của mình.

Hoàng Hải