Một ngày cuối tháng 3, chúng tôi tìm về xã đảo Cái Chiên. Mất hơn 1 giờ đồng hồ đi xe máy, vượt qua những cung đường bê tông khúc khuỷu, dưới tán những cây phi lao cổ thụ, chúng tôi mới tới được nhà ông Chuyền. 

Trong câu chuyện bên chén trà nóng, ông Chuyền kể cho chúng tôi nghe về cuộc sống của người dân và kỷ niệm ông gắn bó với những cánh rừng trên hòn đảo này. Ông là một trong những người đầu tiên di cư từ đất liền ra đảo từ năm 1986. Thời gian đầu, dân cư trên đảo thưa thớt, chỉ có vài nóc nhà dựng rải rác trên những ngọn núi cao. Cuộc sống của bà con vô cùng thiếu thốn bởi lúc bấy giờ, ở đây toàn là đồi núi hoang vu, không có đường đi, không có nước sinh hoạt và không có điện thắp sáng...

Để tạo dựng cuộc sống mới, ông cùng các hộ dân trong thôn khai hoang, phát nương, làm rẫy, trồng ngô, lúa ở những nơi đất trống, đồi núi trọc. Khi đó, ông đảm nhiệm vai trò là Trưởng thôn đầu tiên của thôn Đầu Rồng. Ông luôn tự nhủ, phải phát huy vai trò đầu tàu, góp công sức nhỏ bé của mình để người dân trong thôn có cuộc sống no đủ. Ngày qua ngày, ông Chuyền kiên trì vận động bà con trong thôn từ bỏ hủ tục, tích cực lao động sản xuất, chịu khó học hỏi, chỉ bảo nhau cùng làm ăn để xóa đói, giảm nghèo, từng bước vươn lên. Ông nhớ lại: “Hồi đó, người dân trong thôn chủ yếu đi đánh cá, nông nghiệp kém phát triển vì thiếu nước tưới tiêu. Do vậy, ông đã vận động nhân dân cùng nhau đắp đập để có nước cày cấy. Thêm vào đó, ở đây sóng biển rất to nên đất đai gần bờ hay bị xói mòn”. 

Những ngày đầu khai hoang ở vùng đất này, ông Chuyền và gia đình gặp không ít khó khăn. Lúc bấy giờ, vùng đất hoang trên đảo toàn cỏ lau, đất bị nhiễm mặn nặng, cây cối cứ trồng lại chết. May mắn, ông được chính quyền địa phương cung cấp một số lượng nhỏ giống cây phi lao để trồng. Kết hợp học tập kinh nghiệm trồng cây chắn sóng chống xói mòn đất từ những vùng biển lân cận, ông tập trung vào ươm giống và trồng cây. Với phương châm “lấy ngắn nuôi dài”, ban đầu, số cây ông trồng chỉ cao 3 đốt ngón tay rồi cứ thế nhân rộng ra, đến nay, vùng đất này đã được phủ kín màu xanh của cây phi lao với diện tích lên tới gần 3ha. “Vành đai xanh” của ông Chuyền hình thành đã giúp người dân thôn Đầu Rồng bớt đi những thiệt hại do thiên tai. 

Bà Nguyễn Thị Bích, ở thôn Đầu Rồng cho biết: “Trước đây, ở thôn Đầu Rồng, lau sậy mọc um tùm và cát xâm lấn, sóng biển bào mòn. Nay nhờ có ông Chuyền bỏ công sức trồng rừng chắn sóng mà những nỗi lo ấy không còn nữa, chúng tôi yên tâm lao động sản xuất. Không chỉ trồng cây bảo vệ thôn xóm, ông còn nhắc nhở mọi người và du khách bảo vệ cây và không tự ý vứt rác bừa bãi. Đến nay, trên đảo lúc nào cũng sạch sẽ, cây cối phát triển”. 

Ông Chuyền tâm sự: “Với tôi, rừng phi lao không chỉ là nơi gắn bó với những kỷ niệm ngày đầu tiên khi đặt chân lên đảo, mà đó còn là niềm vui tuổi già. Hơn nữa, việc trồng rừng phòng hộ cho người dân, giữ môi trường tự nhiên cho chim muông có nơi trú ngụ là việc tôi luôn tâm đắc”.

Rừng phi lao chắn sóng đã gắn bó với ông Chuyền hơn 30 năm, trở thành một phần cuộc sống của ông. Năm 2019, trên đảo có hàng trăm cây phi lao của ông bị thiên tai đánh gục, ảnh hưởng đến rừng phòng hộ. Không buồn lòng, ông cần mẫn khôi phục lại rừng, cây ngả thì dựng lại, cây chết thì trồng bổ sung, chỉ sau một thời gian ngắn, màu xanh lại phủ kín cánh rừng. Với quan điểm sống lạc quan, ông coi rừng cây gãy đổ ấy là điều may mắn bởi có như vậy, người dân trong thôn mới phần nào giảm nhẹ được thiệt hại do thiên tai.

Ông Vũ Hữu Đức, Chủ tịch Hội Người cao tuổi huyện Hải Hà cho biết: Ông Chuyền là Chủ tịch Hội Người cao tuổi xã Cái Chiên, là tấm gương sáng về trách nhiệm trước cộng đồng. Việc trồng rừng bảo vệ môi trường của ông rất được tuyên dương. Nhiều năm liền, ông có thành tích cao trong hoạt động hội, nhiều lần được chính quyền địa phương khen thưởng. Ông luôn thể hiện được vai trò mẫu mực của người ông, người cha đối với con, cháu trong gia đình. 

Long Vũ