Đây là cuộc vận động được triển khai trong toàn quân gắn liền với phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” quy mô toàn dân. 25 năm qua, cuộc vận động đạt được những thành tựu quan trọng, lan tỏa và có ý nghĩa, góp phần cải thiện nâng cao đời sống văn hóa tinh thần của bộ đội. Hơn nữa, cuộc vận động góp phần xây dựng Quân đội vững mạnh về chính trị, nâng cao uy thế, xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc trong tình hình mới, tăng cường củng cố mối quan hệ đoàn kết quân dân, đấu tranh chống các quan điểm sai trái, phản động của các thế lực thù địch, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, giá trị tuyền thống văn hóa của dân tộc.

Tổng kết cuộc vận động sau 25 năm, có 1 cá nhân được Chủ tịch nước tặng Huân chương Bảo vệ Tổ quốc hạng Ba, 8 tập thể và 2 cá nhân được Thủ tướng Chính phủ tặng Bằng khen, 182 tập thể và 64 cá nhân được Bộ Quốc phòng, Tổng cục Chính trị khen thưởng, trong đó, 33 tập thể được tặng Cờ đơn vị xuất sắc, 44 tập thể và 32 cá nhân được tặng Bằng khen của Bộ Quốc phòng, 46 đơn vị được tặng Cờ và 59 tập thể, 32 cá nhân được nhận Bằng khen của Tổng cục Chính trị QĐND Việt Nam.

Như vậy, cùng với quy mô của cuộc vận động, số lượng các đơn vị và cá nhân thực hiện cuộc vận động xuất sắc khá nhiều. Đó là bằng chứng chất lượng cuộc vận động song hành cùng đời sống và nhịp đập quân sự, quốc phòng nhiều năm qua. Cùng với đó là các mô hình kinh nghiệm phong phú, thực tiễn và hiệu quả, từng vùng miền khác nhau có các làm khác nhau. Mỗi thời điểm lại có những cập nhật thông tin mới.

Cuộc vận động gắn bó và liên kết chặt chẽ với nhiều phong trào, các sinh hoạt chính trị lớn của đất nước như Chỉ thị 03 của Bộ Chính trị, Chỉ thị 317 của Quân ủy Trung ương về “Tiếp tục đẩy mạnh học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”, Chỉ thị 05 của Bộ Chính trị, Chỉ thị 87 của Thường vụ Quân ủy Trung ương về “Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”. 

Ngoài ra, các nghị quyết Trung ương như: Một số vấn đề cấp bách trong xây dựng Đảng; tăng cường chỉnh đốn Đảng; ngăn chặn đẩy lùi suy thoái tư tưởng chính trị, đạo đức lối sống, những biểu hiện tự diễn biến, tự chuyển hóa; xây dựng nền văn hóa Việt Nam đậm đà bản sắc văn hóa dân tộc... đều được lồng ghép với cuộc vận động lớn về xây dựng môi trường văn hóa trong Quân đội.

Sau 25 năm, 5 mục tiêu lớn của cuộc vận động đều được thực hiện có hiệu quả. Xây dựng và nuôi dưỡng phát triển phong trào cán bộ, chiến sĩ phấn đấu theo tiêu chuẩn con người mới Việt Nam phát huy truyền thống tốt đẹp Bộ đội Cụ Hồ. Điều này tạo ra đời sống văn hóa tinh thần tốt đẹp, lành mạnh, phong phú trong Quân đội, với nhiều giá trị văn hóa mới phục vụ bộ đội và nhân dân.

Từ cơ sở đến toàn quân tích cực chủ động kiên quyết đấu tranh chống tệ nạn xã hội, văn hóa xấu độc hại, góp phần chống “xâm lăng văn hóa” của thế lực thù địch. Quá trình đó hướng đến mục tiêu điều kiện ăn ở, sinh hoạt của bộ đội được cải thiện rõ nét, doanh trại được xây dựng chính quy thống nhất, cảnh quan xanh, sạch, đẹp, hài hòa, thân thiện với môi trường, thiết thực với đời sống của cán bộ, chiến sĩ. Mối quan hệ đoàn kết máu thịt quân – dân được phát huy, thế trận lòng dân được củng cố vững chắc.

Nếu cách đây 25 năm, tình hình chính trị xã hội đất nước ta đòi hỏi công tác chính trị phù hợp với những chính sách xã hội, chiến lược quân sự quốc gia thời kỳ đó. Những năm gần đây, thế giới chuyển sang cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 (còn gọi là cách mạng 4.0) thì cuộc vận động cũng được nâng lên một tầm cao mới, sâu rộng hơn và bám sát tình hình mới.

Các mô hình hay và cách làm được ghi nhận trong cuộc vận động chủ yếu được tập trung vào cải thiện và xây dựng mới các thiết chế văn hóa từ cơ sở đến Trung ương, từ doanh trại Quân đội đến trụ sở làm việc của các quân binh chủng. Trong xây dựng đời sống văn hóa của bộ đội thì chú trọng sử dụng tiềm lực tại chỗ, phát huy những cá nhân tiêu biểu có học thức cao, tầm hiểu biết rộng, đặc biệt là các điển hình văn nghệ quần chúng, thể dục thể thao, năng khiếu đặc biệt để dẫn hướng và tập trung đoàn kết đơn vị, xây dựng phong trào, đồng thời lồng ghép nhiều nhiệm vụ chính trị.

Cuộc vận động này có tầm quan trọng đặc biệt đối với lực lượng BĐBP. Bởi lẽ, trong số các quân binh chủng, lực lượng Biên phòng có những yêu cầu công tác đặc thù, đóng quân ở biên cương, hải đảo, quản lý địa bàn dân cư, thường xuyên tiếp xúc với nhân dân. Nhiều năm liền, lực lượng BĐBP đều thực hiện nhiệm vụ xây dựng môi trường văn hóa mới trong đơn vị. Cán bộ, chiến sĩ toàn lực lượng được quán triệt nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền, an ninh biên giới, dựa vào nhân dân để thực hiện nhiệm vụ ở hầu hết các mặt công tác.

Các mô hình, phong trào nhân văn như gây quỹ “Mái ấm biên cương”, “Bò giống giúp người nghèo”, “Nâng bước em tới trường”, xây dựng nông thôn mới... đều hướng về mục tiêu xây dựng môi trường văn hóa đoàn kết, quân dân keo sơn, thế trận lòng dân vững chắc. Cục Chính trị BĐBP và Đồn Biên phòng Cát Bà, BĐBP Hải Phòng là những đơn vị điển hình đạt danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang các thời kỳ, xứng đáng là những lá cờ đầu trong phong trào xây dựng môi trường văn hóa tốt đẹp, lành mạnh, phong phú trong Quân đội và được thưởng Cờ của Bộ Quốc phòng.

Thượng tướng Nguyễn Trọng Nghĩa yêu cầu các cơ quan, đơn vị trong toàn quân tiếp tục thực hiện nghiêm túc hiệu quả nhiệm vụ xây dựng môi trường văn hóa trong Quân đội, gắn kết chặt chẽ với các cuộc vận động lớn khác của toàn Đảng, toàn dân. Đồng thời, cuộc vận động cần được gắn với phong trào thi đua Quyết thắng, đi sâu vào thực chất, tránh hình thức, phát huy sức mạnh của nhiều tổ chức, nhiều lực lượng, xây dựng Quân đội vững mạnh về chính trị, giữ vững phẩm chất tốt đẹp Bộ đội Cụ Hồ và tiếp tục nâng cao đời sống văn hóa cho bộ đội, tăng cường đoàn kết trong nhân dân, bảo vệ giá trị truyền thống Việt Nam.

Trung Thúy Hằng