Đầu tuần qua, Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 38 đã diễn ra theo hình thức trực tuyến. Đây là lần đầu tiên trong năm nay, các nhà lãnh đạo ASEAN cùng trao đổi và chỉ đạo về chính sách, quyết định tất cả vấn đề then chốt trong việc thực hiện mục tiêu của ASEAN.

Một trong những điểm nổi bật tại hội nghị là các nhà lãnh đạo ASEAN cùng đưa ra thống nhất rằng, khu vực đã đạt được nhiều thành công trong cuộc chiến chống đại dịch Covid-19. Các nước cũng đã đoàn kết, chia sẻ nhiều biện pháp kiểm soát dịch bênh, cải thiện năng lực y tế, thúc đẩy việc tiếp cận vaccine Covid-19 một cách đầy đủ, kịp thời và đẩy nhanh hiệu quả nỗ lực tiêm chủng. Đặc biệt, theo chủ đề Năm ASEAN 2021 là “Chúng ta quan tâm, chúng ta chuẩn bị và chúng ta cùng phát triển thịnh vượng”, từ đầu năm đến nay, ASEAN đã tập trung thúc đẩy các ưu tiên xây dựng Cộng đồng ASEAN với trọng tâm là kiểm soát đại dịch Covid-19 song hành với nhiệm vụ thúc đẩy phục hồi sau đại dịch một cách bền vững.

Ngay sau Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 38, Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 39 cũng diễn ra với một trong những nội dung quan trọng là trao đổi về quan hệ giữa ASEAN với các đối tác, cũng như các vấn đề quốc tế và khu vực cùng quan tâm. Trong lĩnh vực đối ngoại, lãnh đạo các nước ASEAN hoan nghênh, đánh giá cao những tiến bộ trong quan hệ đối ngoại của Khối thời gian qua. Những tiến bộ này được minh chứng rõ nét bằng sự đóng góp tích cực và hiệu quả cho sự phát triên chung của ASEAN. Các nhà lãnh đạo ASEAN cùng chung khẳng định rằng, ASEAN cần tiếp tục tăng cường hơn nữa, làm sâu sắc hơn nữa các mối quan hệ đối tác, khuyến khích các đối tác hỗ trợ, đóng góp thiết thực cho tiến trình xây dựng Cộng đồng ASEAN. Đồng thời, phối hợp cùng ASEAN giải quyết các thách thức đang nổi lên, bao gồm đại dịch Covid-19, phục hồi tổng thể và bền vững.

Trong bối cảnh đầy rẫy thách thức, các nhà lãnh đạo ASEAN tái khẳng định, vai trò trung tâm của ASEAN là yếu tố then chốt và cần phải được củng cố mạnh mẽ hơn nữa. Cùng với đó, ASEAN cũng cần thúc đẩy đối thoại, xây dựng lòng tin và hợp tác cùng có lợi, phù hợp với nền tảng của Khối. Mặt khác, các nhà lãnh đạo ASEAN nhấn mạnh lập trường rằng, các thỏa thuận hợp tác khu vực mới đạt được sẽ phải đóng góp cho hòa bình, ổn định và thịnh vượng chung tại khu vực.

Đáng chú ý, Hội nghị tiếp tục khẳng định tầm quan trọng của việc thực hiện đầy đủ và hiệu quả Tuyên bố về Ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC), hoan nghênh việc nối lại đàm phán Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) giữa ASEAN và Trung Quốc. Các quốc gia cùng nhấn mạnh sự cần thiết trong việc duy trì môi trường thuận lợi cho đàm phán COC và tiếp tục nỗ lực hướng tới Bộ COC hiệu quả, thực chất, phù hợp với luật pháp quốc tế, bao gồm Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS).

Các nhà lãnh đạo ASEAN tiếp tục đề cao giá trị của sự đoàn kết, giá trị cốt lõi và sức mạnh của Khối đã có và đang tiếp tục được phát huy xuyên suốt bề dày lịch sử 54 năm qua. Trong đó, những thành tựu của ASEAN luôn gắn trách nhiệm và tinh thần xây dựng của tất cả các thành viên. Đó cũng là những nguồn động lực chủ chốt giúp ASEAN có tiếng nói thống nhất, phát huy vai trò trung tâm, từng bước tạo dựng vị thế và uy tín ngày càng lớn mạnh trên thế giới.

ASEAN sẽ cần tăng cường sự tích cực, chủ động và có trách nhiệm trong mọi vấn đề tác động đến khu vực, đặc biệt là trong bối cảnh nhiều khó khăn thách thức như hiện nay. Đây cũng là yếu tố quan trọng giúp ASEAN giữ vững vai trò trung tâm của mình, phát huy tinh thần độc lập trong ứng xử, trung lập trong xử lý và cân bằng trong quan hệ.

Thanh Trúc