Định hướng trên hoàn toàn có cơ sở, khi năm 2018, Việt Nam đã sản xuất thành công vắc-xin cúm mùa “3 trong 1” (gồm cúm A/H1N1/09, A/H3N2, cúm B và vaccine cúm tiền đại dịch A/H5N1), cùng với đó chúng ta cũng đã hoàn thiện quy trình sản xuất vắc-xin sởi, loại phối hợp sởi-rubella chất lượng cao đạt tiêu chuẩn GMP của Tổ chức Y tế thế giới (WHO). Việc chế tạo thành công vắc xin cúm mùa và cúm A/H5N1 chỉ có giá khoảng 80.000 - 120.000 đồng/liều, bằng 1/3 giá nhập rõ ràng là một trong những thành tựu lớn của ngành y tế Việt Nam, đồng thời, mở ra triển vọng cho vắc-xin “made in Vietnam” không chỉ đáp ứng nhu cầu phòng bệnh trong nước mà còn hướng tới xuất khẩu.

Hiện nay, Việt Nam là một trong 42 quốc gia có thể sản xuất được vắc-xin và là một trong 39 quốc gia được WHO công nhận quản lý vắc-xin đạt chuẩn quốc tế. Tính đến nay, Việt Nam có 4 nhà máy sản xuất được 10 loại vắc-xin, trong đó, có 8 loại vắc-xin đủ cung cấp cho Chương trình tiêm chủng mở rộng quốc gia. Đặc biệt, 4 loại vắc-xin viêm não nhật bản B, sởi, viêm gan A, viêm gan B có thể tham gia tiền thẩm định của WHO để các tổ chức quốc tế có thể mua số lượng lớn cung cấp cho toàn cầu.

Dù đạt được nhiều thành tựu trong sản xuất vắc-xin song vẫn phải khẳng định Việt Nam mới chỉ chủ yếu sản xuất được các vắc-xin đơn lẻ. Một số vắc-xin “5 trong 1” và “6 trong 1” vẫn chưa thể thực hiện được do những khó khăn nhất định về công nghệ, vốn. Bởi quy trình nghiên cứu, sản xuất cho ra một sản phẩm vắc-xin cần thời gian dài, đầu tư lớn về kinh phí và con người. Do chưa sản xuất được vắc-xin tổng hợp nên thời gian vừa qua việc khan hiếm vắc-xin dịch vụ trở nên trầm trọng khiến số trẻ chưa được tiêm phòng đúng lịch chiếm tỷ lệ cao.

Phân tích từ các chuyên gia cũng cho thấy, Việt Nam đang trải qua giai đoạn nước có thu nhập trung bình, người dân chưa hoàn toàn tin tưởng vào vắc-xin được sản xuất trong nước. Do vậy vắc-xin của Việt Nam tự sản xuất ra hiện chủ yếu phục vụ Chương trình tiêm chủng mở rộng, 100% miễn phí từ ngân sách Nhà nước.

Theo các chuyên gia, thị trường vắc-xin toàn cầu có giá trị rất lớn, vì vậy trong định hướng nghiên cứu, sản xuất sản phẩm “made in Vietnam”, cần phải chuyển các giá trị khoa học trong lĩnh vực vắc-xin “nội” thành hàng hóa có giá trị thương mại cao, đáp ứng yêu cầu của thị trường trong nước và xuất khẩu. 

Để hiện thực hóa mục tiêu này, việc nâng cao công nghệ để tự sản xuất được các loại vắc-xin hỗn hợp là yêu cầu hết sức cần thiết và cấp bách trong giai đoạn sắp tới. Đồng thời, cần có biện pháp tác động thay đổi suy nghĩ của người dân về sử dụng vắc-xin, khi một bộ phận còn có tâm lý, thói quen sính vắc-xin ngoại.

Thanh Thảo