Biên phòng - Tấm Huy chương Vàng SEA Games 31 và hành trình đáng nhớ tại vòng chung kết U23 châu Á 2022 cho thấy bóng đá Việt Nam đang có một thế hệ cầu thủ giàu tiềm năng. Tuy nhiên, sau những giải đấu ấn tượng, mối băn khoăn lớn nhất luôn là làm thế nào để các cầu thủ trẻ có được điều kiện tốt nhất để phát triển thành những ngôi sao trong tương lai.
Cơ hội ra sân hạn chế
Thống kê trước vòng chung kết U23 châu Á 2022 cho thấy, U23 Việt Nam là đội bóng nằm trong nhóm có lực lượng các cầu thủ ít được ra sân ở giải vô địch quốc gia nhất trong số tất cả các đội. Đây là một điều không hề khó hiểu khi phần lớn các cầu thủ trong đội hình của huấn luyện viên (HLV) Gong Oh-kyun đều còn rất trẻ, thiếu kinh nghiệm và chưa có nhiều trải nghiệm tại V.League.
Ngoại trừ Bùi Hoàng Việt Anh ở Hà Nội FC, Nguyễn Thanh Bình ở Viettel, Nguyễn Văn Toản ở Hải Phòng và Lý Công Hoàng Anh ở Topenland Bình Định; những cầu thủ còn lại trong đội hình U23 đều có rất ít cơ hội được ra sân tại V.League. Nhiều người trong số họ đang thi đấu theo hợp đồng cho mượn ở các đội bóng thuộc giải hạng Nhất, số còn lại chỉ là những phương án dự phòng thường xuyên phải ngồi dự bị. Hai cầu thủ cùng thuộc biên chế của Viettel là Nhâm Mạnh Dũng và Phan Tuấn Tài là những trường hợp tiêu biểu. Tuấn Tài đang thi đấu cho Đắk Lắk ở giải hạng Nhất theo hợp đồng cho mượn, còn Nhâm Mạnh Dũng không thể cạnh tranh suất đá chính với cặp tiền đạo ngoại binh Geovane Magno và Pedro Paulo.
Ngay cả khi V.League cho phép các đội bóng đăng ký thêm cầu thủ ở mùa giải này, điều đó cũng chỉ tạo thêm cơ hội ở dạng... tiềm năng cho các cầu thủ. Họ phải cần rất nhiều may mắn và cả sự tin tưởng từ HLV để tiến vào đội hình chính. Ngay cả trung vệ đội trưởng U23 Việt Nam tại vòng chung kết U23 châu Á 2022 là Bùi Hoàng Việt Anh cũng chỉ được ra sân thường xuyên ở Hà Nội FC khi các đàn anh Duy Mạnh, Đình Trọng gặp chấn thương dài hạn. Người đá cặp ăn ý với Việt Anh là Thanh Bình cũng phải chờ đến khi Quế Ngọc Hải trở về Sông Lam Nghệ An mới có được vị trí chính thức trong hàng thủ Viettel.
Phương án tối ưu
Hiện tại, các giải trẻ của bóng đá Việt Nam từ lứa U15 đến U21 vẫn được tổ chức đều đặn hàng năm nhưng dưới hình thức của các giải đấu tranh cúp. Tính cả vòng loại đến vòng chung kết của các giải trẻ, các đội bóng chỉ có khoảng 10 trận đấu, đây là con số quá thấp đối với các cầu thủ trẻ. Ngoài các giải đấu đó, hầu hết các cầu thủ trẻ đều chỉ tập luyện với đội 1 và không có nhiều cơ hội thi đấu.
Nói một cách công bằng, việc các đội bóng V.League hạn chế sử dụng cầu thủ trẻ không phải là lỗi của họ. Áp lực thành tích lớn buộc các HLV phải lựa chọn đội hình tối ưu với những cá nhân xuất sắc nhất ở từng vị trí. Nếu ưu tiên cho các cầu thủ trẻ nhưng không đảm bảo được thành tích, thì các nhà cầm quân có thể phải trả giá bằng chính chiếc ghế của mình.
Rõ ràng, không thể chờ đợi việc các đội bóng V.League chủ động tạo cơ hội cho các cầu thủ trẻ và cũng không thể bắt buộc họ làm điều đó. Bóng đá Trung Quốc đã từng “ép” các đội bóng ở giải vô địch quốc gia của họ sử dụng một số lượng cầu thủ nhất định ở lứa tuổi U23 trong các trận đấu chính thức. Nhưng hiệu quả của chiến lược này là con số 0 tròn trĩnh khi các đội bóng tìm mọi cách đối phó, lách luật. Đã có những đội tung cầu thủ trẻ vào sân rồi thay ngay họ ra trong vòng... 15 giây chỉ để đảm bảo “đúng luật” và không bị phạt.
Phương án được nhiều chuyên gia đề xuất là tổ chức một giải đấu độc lập dành cho các cầu thủ trẻ. Đây là mô hình đã phổ biến ở nhiều quốc gia có nền bóng đá phát triển trên thế giới. Cụ thể, các giải trẻ sẽ diễn ra song song với giải vô địch quốc gia, giúp các cầu thủ được thi đấu liên tục, qua đó, nâng cao kinh nghiệm lẫn trình độ.
Việc tổ chức một giải đấu riêng cho lứa trẻ cũng giúp các đội bóng có được sự đánh giá xuyên suốt về quá trình tiến bộ của các cầu thủ “cây nhà lá vườn”, qua đó, các HLV có thể cân nhắc việc đưa những người xuất sắc bổ sung lên đội 1 bất cứ lúc nào. Đây được xem là phương án tối ưu nhất để tạo ra một sân chơi chất lượng và có tính liên tục cho các cầu thủ trẻ, tuy nhiên, nó cũng có những rào cản về công tác tổ chức và tạo ra gánh nặng tài chính với các đội bóng.
Hoàng Hải
