5 năm qua, Đảng ủy, Bộ Tư lệnh BĐBP đã quán triệt, cụ thể hóa, thực hiện nghiêm túc các nghị quyết, chỉ thị, kế hoạch của Quân ủy Trung ương (QUTƯ), Bộ Quốc phòng, hướng dẫn của Tổng cục Chính trị về công tác thanh niên; có nhiều chủ trương, biện pháp lãnh đạo, chỉ đạo công tác Đoàn và phong trào thanh niên; nhờ đó tạo được chuyển biến quan trọng cả về nhận thức, trách nhiệm trong lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức hoạt động của công tác Đoàn và phong trào thanh niên.

Đảng ủy, Bộ Chỉ huy, cơ quan chính trị BĐBP các tỉnh, thành phố, các cơ quan, đơn vị, nhà trường đã ban hành nghị quyết chuyên đề, quy chế, quy định lãnh đạo toàn diện công tác thanh niên, phân công cấp ủy viên phụ trách công tác thanh niên; chính ủy, chính trị viên, người chỉ huy, cơ quan chính trị các đơn vị thường xuyên kiểm tra, đôn đốc việc triển khai thực hiện đối với công tác thanh niên; gặp gỡ, đối thoại lắng nghe và giải quyết kịp thời những kiến nghị, đề xuất của ĐVTN; tăng cường công tác giáo dục chính trị tư tưởng làm cho ĐVTN nhận thức đúng đắn về tình hình nhiệm vụ, tin tưởng vào sự lãnh đạo của cấp uỷ, chỉ huy các cấp, phấn khởi, tự giác trong công tác, học tập và rèn luyện để trưởng thành; công tác Đoàn và phong trào thanh niên đã góp phần quan trọng vào việc hoàn thành nhiệm vụ, công tác Biên phòng trong tình hình mới. Kết quả cụ thể như sau:

1. Công tác Đoàn và phong trào thanh niên trong BĐBP đã không ngừng đổi mới, sáng tạo, chuyển biến tích cực và hiệu quả; các tổ chức Đoàn thường xuyên tuyên truyền, giáo dục cho ĐVTN về chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, các nghị quyết, chỉ thị của QUTƯ, Bộ Quốc phòng; tình hình, nhiệm vụ quân sự - quốc phòng; nhiệm vụ quản lý, bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, an ninh biên giới quốc gia; thường xuyên giáo dục về truyền thống anh hùng của dân tộc, truyền thống vẻ vang của Đảng, của Quân đội, của Đoàn và của BĐBP; về lý tưởng, phẩm chất đạo đức cách mạng; lối sống, nếp sống văn hóa; vai trò trách nhiệm của thanh niên BĐBP.

Tích cực đổi mới hình thức, biện pháp phong phú, sáng tạo, phù hợp với tâm lý lứa tuổi; thu hút đông đảo ĐVTN tham gia như: Tổ chức các đợt sinh hoạt chính trị “Đảng với thanh niên - Thanh niên với Đảng”, “Tuổi trẻ BĐBP sắt son niềm tin với Đảng”, tọa đàm thanh niên “Tuổi trẻ BĐBP tự hào tiến bước dưới cờ Đảng”; hội trại, hội thi, tọa đàm cán bộ, sĩ quan trẻ; tham quan di tích lịch sử, hành quân về nguồn, nói chuyện chuyên đề, gặp gỡ nhân chứng lịch sử, tuyên dương “Gương mặt trẻ tiêu biểu”, “Gương mặt trẻ triển vọng” các cấp; giao lưu thanh niên, liên hoan ca khúc cách mạng... kết hợp giữa giáo dục chung với giáo dục riêng.

2. Phong trào thanh niên đã không ngừng đổi mới, phát huy vai trò xung kích của ĐVTN thực hiện thắng lợi nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, an ninh biên giới quốc gia; giữ vững ANTT khu vực biên giới; góp phần xây dựng biên giới hòa bình, hữu nghị, hợp tác và phát triển, như:

Xung kích trong quản lý, bảo vệ chủ quyền toàn vẹn lãnh thổ; xung kích trong tuần tra, bảo vệ biên giới, vùng biển; phát hiện xử lý kịp thời các trường hợp vi phạm quy chế biên giới, xâm canh, xâm cư, xâm nhập trái phép, bảo vệ an toàn đường biên, cột mốc. Xung kích thực hiện tốt việc kiểm tra, kiểm soát xuất nhập cảnh tại các cửa khẩu biên giới, cảng biển; tham gia thực hiện tốt công tác đối ngoại biên phòng.

Xung kích phối hợp với lực lượng bảo vệ biên giới của các nước láng giềng, tổ chức các hoạt động tuần tra chung, hội đàm, tọa đàm, giao lưu thanh niên; quán triệt và thực hiện tốt phương châm mềm dẻo, linh hoạt không để xảy ra đối đầu căng thẳng. Xung kích trong các hoạt động giao lưu “Biên cương thắm tình hữu nghị”, giao lưu quốc phòng Biên giới Việt Nam - Trung Quốc, Việt Nam - Cam-pu-chia, Việt Nam - Lào, kết nghĩa đồn, trạm Biên phòng, kết nghĩa cụm dân cư hai bên biên giới; góp phần củng cố lòng tin, tăng cường tình đoàn kết, hữu nghị với nhân dân và lực lượng bảo vệ hai bên biên giới.

Xung kích, dũng cảm trên mặt trận đấu tranh phòng chống tội phạm. Tổ chức Đoàn nhiều đơn vị có những mô hình thiết thực phát huy vai trò ĐVTN như: Mô hình “Câu lạc bộ pháp luật trẻ” của BĐBP Quảng Ninh, mô hình “Mỗi tuần một câu hỏi, một đáp án” của BĐBP Cao Bằng; mô hình “Câu lạc bộ võ thuật” của BĐBP Sơn La, Học viện Biên phòng; mô hình “Câu lạc bộ thôn không có người vi phạm pháp luật” của BĐBP Quảng Nam, mô hình “Tiếng kẻng vùng biên” của BĐBP Hà Giang, Long An.

ĐVTN các đơn vị tuyến biển tham gia bắt giữ hàng trăm vụ buôn lậu, bóc gỡ nhiều đường dây, phá nhiều vụ án buôn lậu, gian lận thương mại với trị giá hàng hóa mỗi năm hàng chục tỷ đồng; nhiều đồng chí đã nêu cao tinh thần kiên quyết tấn công tội phạm, có những đồng chí đã chiến đấu, hy sinh anh dũng vì chủ quyền an ninh biên giới quốc gia, vì cuộc sống bình yên của đồng bào, tô đẹp thêm truyền thống “vì nước quên thân” như lời Bác dạy đối với BĐBP, tiêu biểu như: Đại úy Lù Công Thắng BĐBP Sơn La, Thượng úy Lù Văn Hinh BĐBP Điện Biên, Thiếu úy Lê Vũ Việt Khánh BĐBP Quảng Ninh...

Xung kích tham gia xây dựng khu vực biên giới, xây dựng nền biên phòng toàn dân ngày càng vững mạnh; làm tốt công tác vận động quần chúng, xây dựng cơ sở chính trị, xây dựng môi trường văn hóa, giúp dân phát triển kinh tế, xóa đói, giảm nghèo... Xung kích tham gia phòng, chống bão lụt, khắc phục hậu quả thiên tai, cứu hộ, cứu nạn, bảo vệ tính mạng, tài sản của Nhà nước và nhân dân. Nhiều mô hình, cách làm hay đã được tuổi trẻ các đơn vị thực hiện có hiệu quả thiết thực như: Mô hình “Hũ gạo tình thương” của thanh niên BĐBP Tây Ninh, Bình Định; mô hình giúp dân trồng lúa nước của thanh niên BĐBP Quảng Bình, Quảng Nam; mô hình “Thắp sáng làng quê”, phong trào “Thanh niên BĐBP chung sức xây dựng nông thôn mới”, đề án “Phát triển đảng viên là chiến sĩ nghĩa vụ quân sự” của BĐBP Cao Bằng...

Đặc biệt từ năm 2014, mô hình “Nâng bước em tới trường” được phát động đã tạo bước đột phá trong phong trào thanh niên của BĐBP, đến nay đã có 2.844 em được nhận đỡ đầu. Bên cạnh đó những hoạt động tiêu biểu như “Xuân biên phòng - Ấm lòng dân bản”, “Tết trồng cây đời đời nhớ ơn Bác Hồ”, chiến dịch “Hãy làm sạch biển”... cũng đã đạt được những kết quả thiết thực để lại dấu ấn đậm nét của thanh niên BĐBP đối với nhân dân trên địa bàn khu vực biên giới, bờ biển. 

Xung kích thực hiện phong trào học tập, nghiên cứu khoa học; huấn luyện và rèn luyện. Trong thực hiện nhiệm vụ học tập, huấn luyện với khẩu hiệu "Học tập rèn luyện vì ngày mai bảo vệ biên cương Tổ quốc", “Học đi đôi với hành, thao trường gắn với giảng đường, nhà trường gắn với biên cương”. 100% học viên ra trường yên tâm phấn khởi lên đường nhận nhiệm vụ trên các miền biên cương Tổ quốc.

3. Công tác xây dựng tổ chức Đoàn được chú trọng, chất lượng sinh hoạt được nâng cao. Các tổ chức Đoàn đã tham gia có hiệu quả xây dựng tổ chức Đảng trong sạch vững mạnh. Phát huy tốt vai trò Đoàn là trường học XHCN của thanh niên, tổ chức Đoàn các đơn vị đã tuyên truyền, giáo dục, bồi dưỡng cho cán bộ, ĐVTN luôn kiên định mục tiêu, lý tưởng chiến đấu vì độc lập dân tộc và CNXH; vạch trần, đấu tranh làm thất bại âm mưu, thủ đoạn xuyên tạc, phủ nhận Chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, cũng như sự chống phá của các thế lực thù địch bằng chiến lược “diễn biến hòa bình”, nhằm thúc đẩy “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” từ bên trong.

5 năm qua, đã có 2 đồng chí được tôn vinh 10 Gương mặt trẻ tiêu biểu toàn quốc, 5 đồng chí được bình chọn là Gương mặt trẻ tiêu biểu toàn quân; trung bình hàng năm có trên 30% tổ chức Đoàn, trên 45% cán bộ, ĐVTN được các cấp khen thưởng; có trên 75% tổ chức Đoàn vững mạnh và vững mạnh xuất sắc, 15% tổ chức Đoàn khá; 50% cán bộ Đoàn đạt xuất sắc, 20% cán bộ Đoàn khá; 80% cán bộ Đoàn các cấp được tập huấn nghiệp vụ thanh niên.      

Công tác phát hiện, bồi dưỡng, giáo dục đoàn viên ưu tú, chiến sĩ trẻ giới thiệu làm nguồn phát triển Đảng, tạo nguồn, bổ sung đội ngũ cán bộ trẻ cho Đảng cũng đã được tổ chức Đoàn các cấp quan tâm, coi trọng. Trong 5 năm có 6.172 ĐVTN được bồi dưỡng nhận thức về đảng, có 5.644 đoàn viên ưu tú được kết nạp Đảng; hàng năm có khoảng 5% đoàn viên được đi học các trường trong và ngoài lực lượng; khoảng 4% trở thành sĩ quan, QNCN.

4. Tăng cường phối hợp với các tổ chức Đoàn kết nghĩa, tổ chức Đoàn đứng chân trên địa bàn đẩy mạnh các hoạt động hướng về biên giới, hải đảo, góp phần xây dựng nền Biên phòng toàn dân vững mạnh. Thực hiện Chương trình phối hợp giữa Bộ Tư lệnh BĐBP với Trung ương Đoàn, hàng năm cơ quan chính trị và tổ chức Đoàn các cấp đã triển khai tốt cuộc vận động “Nghĩa tình biên giới, hải đảo”, chương trình: “Ngày thanh niên vì biên cương Tổ quốc”, “Xuân biên giới, tết hải đảo”, “Khi Tổ quốc cần”, “Ngày hội tuổi trẻ với biên giới, hải đảo”, “Tháng 3 biên giới”; Chương trình “Nâng bước em tới trường” được Trung ương Đoàn bình chọn là 1 trong 10 Công trình Thanh niên tiêu biểu toàn quốc năm 2016; chương trình “Hãy làm sạch biển”, hoạt động “Tết trồng cây”, chương trình “Xuân biên phòng - Ấm lòng dân biên cương, hải đảo” đã để lại dấu ấn đậm nét trong lòng nhân dân cả nước.

Trong thời gian tới, công tác Đoàn và phong trào thanh niên trong BĐBP cần tập trung làm tốt những nội dung chủ yếu sau đây: Một là, cấp ủy, chính uỷ, chính trị viên, người chỉ huy, cơ quan chính trị các cấp và mỗi cán bộ, ĐVTN trong BĐBP cần quán triệt sâu sắc và thực hiện nghiêm túc các Chỉ thị, Nghị quyết của Đảng, Chương trình hành động của Quân ủy Trung ương và Bộ Quốc phòng về công tác thanh niên trong tình hình mới; tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy đối với công tác Đoàn và phong trào thanh niên.

Hai là, các tổ chức Đoàn trong BĐBP cần tiếp tục tăng cường công tác giáo dục chính trị, tư tưởng; bồi dưỡng lý tưởng cách mạng và ý chí phấn đấu cho ĐVTN; triển khai thực hiện có hiệu quả Chỉ thị 05 của Bộ Chính trị và Chỉ thị 87 của Thường vụ Quân ủy Trung ương về “Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”; Nghị quyết Trung ương 4 (Khóa XII) của Đảng về tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng; ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" trong nội bộ.  

Ba là, tập trung xây dựng tổ chức Đoàn các cấp vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức, thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ của Đoàn; thường xuyên củng cố, kiện toàn, nâng cao năng lực và vai trò trách nhiệm của đội ngũ cán bộ làm công tác Đoàn; phát huy tinh thần xung kích, sáng tạo, nhiệt huyết của tuổi trẻ; tích cực tham gia xây dựng tổ chức Đảng trong sạch vững mạnh, xây dựng cơ quan, đơn vị vững mạnh toàn diện.

Bốn là, tiếp tục thực hiện có hiệu quả Cuộc vận động "Phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh Bộ đội Cụ Hồ" của Quân ủy Trung ương gắn với phong trào “Tuổi trẻ BĐBP tiếp bước cha anh, xứng danh Bộ đội Cụ Hồ” với những nội dung cụ thể, thiết thực, hiệu quả, hướng vào việc thực hiện thắng lợi nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền, an ninh biên giới quốc gia.

Năm là, tích cực tham gia xây dựng, củng cố cơ sở chính trị và phát triển kinh tế - xã hội ở khu vực biên giới; đẩy  mạnh các hoạt động giúp dân với nhiều việc làm thiết thực để nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho đồng bào các dân tộc ở khu vực biên giới.

Thiếu tướng Phùng Quốc Tuấn, Phó Chính ủy BĐBP