Hiện nay, nhiều loại nông sản của Tây Nguyên vào vụ thu hoạch, tuy nhiên việc tiêu thụ đang gặp những khó khăn nhất định do các quy định kiểm soát lưu thông, vận chuyển, tiêu thụ trong thị trường nội địa bị nghẽn, tắc do các quy định phòng, chống dịch Covid-19 của các địa phương. Bên cạnh đó, tình hình xuất khẩu cũng gặp khó khăn do chi phí logicstic tăng cao. Việc mở diễn đàn ngày hôm nay là cơ hội để các doanh nghiệp, người nông dân và địa phương kết nối với nhau, tháo gỡ khó khăn trong lưu thông, tiêu thụ nông sản của Tây Nguyên.

Nông sản tồn đọng do lưu thông khó

Ông Hồ Phước Thành, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Gia Lai cho biết: Sản lượng cà phê của tỉnh Gia Lai khoảng 250.000 tấn, hồ tiêu 50.000 tấn, cao su 120.000 tấn. Còn trái cây thì có 18.000 ha (chủ yếu là bơ, sầu riêng, chanh leo, mít, chuối, xoài…) và 34.000ha rau các loại.

Đặc biệt, Gia Lai là tỉnh có tổng đàn gia súc lớn với trên 1 triệu con trâu, bò, heo. Nông dân đã chuyển hướng sang sản xuất tập trung theo công nghiệp công nghệ cao. Đồng thời, toàn tỉnh Gia Lai có 149 sản phẩm OCOP.

Thời gian qua, do ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19, một số mặt hàng nông sản có dấu hiệu tồn đọng. Do đó, thông qua diễn đàn hôm nay, ông Hồ Phước Thành mong các đơn vị sẽ kết nối để tiêu thụ sản phẩm cho bà con nông dân tỉnh Gia Lai.

Đặc biệt, trong 3 tháng tới là vụ thu hoạch một số loại trái cây và rau, củ, quả. “Diện tích sầu riêng, bơ, mít, nhãn… chuẩn bị bước vào thời kỳ thu hoạch, đặc biệt là 6.000 ha rau cho thu hoạch thường xuyên. Ngoài ra, còn có khoảng 1.000 ha khoai lang với tổng sản lượng trên 10.000 tấn” - ông Hồ Phước Thành thông tin.

Giống như Gia Lai, tỉnh Lâm Đồng cũng có nhiều loại nông sản cần kết nối tiêu thụ. “Từ nay đến cuối năm, một số nông sản cần kết nối như cà phê là 525.000 tấn; rau quả 1,1 triệu tấn; bơ 12.000 tấn; sầu riêng 20.000 tấn. 100% nông sản địa phương ứng dụng nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp thông minh, nông nghiệp hữu cơ. Mặc dù Lâm Đồng đã tích cực kết nối, song sắp tới thời kỳ thu hoạch cao điểm, rất mong được sự hỗ trợ từ Tổ công tác 970 của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn” - ông Phạm S, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lâm Đồng cho biết.

Theo ông S, hiện nay do ảnh hưởng tiêu cực từ dịch Covid-19, nhiều tập đoàn lớn, nhiều quốc gia gặp khó khăn trong sản xuất nông nghiệp. Do đó, ông S kiến nghị Bộ Công thương đứng ra kết nối với các doanh nghiệp trong và ngoài nước.

Đại diện UBND tỉnh Đắk Lắk cho biết, tỉnh này đang có 20.000 tấn sầu riêng, 10.000 tấn bơ đến kỳ thu hoạch cần kết nối tiêu thụ sớm để được giá tốt nhất.

"Do ảnh hưởng của dịch Covid-19 nên việc lưu thông khó khăn giữa vùng nguyên liệu đến các cơ sở chế biến và tiêu thụ. Đắk Lắk đề nghị Tổ công tác 970 hỗ trợ kết nối với các địa phương khác để nhanh chóng tiêu thụ số nông sản nêu trên." - đại diện tỉnh Đắk Lắk phát biểu.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Kon Tum Nguyễn Hữu Tháp cho biết, so với các địa phương khác tại khu vực Tây Nguyên, quy mô diện tích sản xuất cũng như sản lượng nông sản của tỉnh vẫn còn khiêm tốn. Tuy nhiên, bù lại tỉnh Kon Tum lại có những sản phẩm chủ lực mang lại giá trị cao như cà phê với 300.000 ha, cao su với 80.000 ha, sâm Ngọc Linh và các loại dược liệu với 30.000 ha. Ngoài ra, tỉnh Kon Tum hiện có 109 sản phẩm OCOP từ 3 - 5 sao.

Theo lãnh đạo UBND tỉnh Kon Tum, trong thời gian ngắn tới, những sản phẩm chủ lực này sẽ đến mùa thu hoạch nhưng do ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19 nên công tác vận chuyển gặp khó khăn dẫn đến tồn đọng và khó tiêu thụ. Đặc biệt là đối với các sản phẩm cà phê bột, cà phê hạt, cà phê hòa tan, cá nước ngọt…

Từ thực tế đó, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Kon Tum đề nghị Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Tổ công tác 970 cũng như các doanh nghiệp quan tâm đến khâu tiêu thụ, đầu tư xây dựng chuỗi siêu thị, cơ sở chế biến những sản phẩm chủ lực giá trị cao của tỉnh. Bên cạnh đó, hỗ trợ công tác vận chuyển, hỗ trợ thông tin nhu cầu tiêu dùng để tỉnh có thể chủ động chỉ đạo sản xuất.

“Ngoài ra, sản phẩm OCOP Kon Tum cũng rất mong muốn được tham gia vào chuỗi cung ứng nông sản theo hình thức gói combo nông sản mà Tổ công tác 970 đã triển khai rất hiệu quả trong thời gian qua” - ông Nguyễn Hữu Tháp bày tỏ.

Liên kết sản xuất để tiêu thụ thuận lợi hơn

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Trần Thanh Nam cho biết: “Qua 2 tháng hoạt động của Diễn đàn nông sản 970, chúng tôi rút ra được rất nhiều bài học. Dù dịch bệnh, khó khăn khi qua trạm kiểm soát, nhưng nếu doanh nghiệp có liên kết sản xuất thì vẫn bao tiêu bình thường cho nông dân ở vùng nguyên liệu”.

Liên quan đến vấn đề tiêu thụ nông sản, Thứ trưởng Nam cho biết nguồn hàng nông sản rất lớn, song vấn đề về logicstic cần chính quyền vào cuộc với tinh thần “khó đâu gỡ đó”. Trong bối cảnh đại dịch Covid-19 đang ảnh hưởng toàn thế giới, Thứ trưởng Nam lưu ý ngành nông nghiệp và các địa phương về việc nhu cầu nông sản của các nước đang tăng, do đó việc đáp ứng nguồn nguyên liệu là rất quan trọng”.

Ông Paul Lê, đại diện Central Retail cho biết, để kết nối với 5 tỉnh Tây Nguyên, hệ thống siêu thị sẽ hỗ trợ tất cả các sản phẩm OCOP để đưa đến với người tiêu dùng Việt Nam. Ngoài ra, Tây Nguyên cũng có nhiều sản phẩm hàng đầu thế giới, do đó doanh nghiệp sẽ hỗ trợ các nhà sản xuất về bao bì và thương hiệu để tiếp cận tốt hơn với khách hàng nước ngoài.

Theo đại diện của Central Retail, điều cần làm hiện nay là chúng ta phải hợp tác với nhau để làm sao nâng cao được thương hiệu cho các nông sản của Tây Nguyên. Trong tương lai, Central Retail sẽ xây dựng thêm nhiều trung tâm thương mại thương hiệu GO! để giúp người tiêu dùng Đông Nam Á tiếp cận sản phẩm Việt Nam và ngược lại.

Ông Đinh Cao Khuê, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty Cổ phần Thực phẩm Xuất khẩu Đồng Giao (DOVECO) cho biết, thời gian qua DOVECO cũng bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19 giống như những doanh nghiệp khác.

“Hiện nay ở Tây Nguyên, công ty chỉ có 11.000 ha diện tích trồng chanh leo cung cấp cho 4 nhà máy chế biến. Sắp tới tình trạng thiếu nguyên liệu trầm trọng sẽ diễn ra. Trong khi đó hiện nay sản phẩm từ chanh leo của Việt Nam chỉ đáp ứng 20-30% nhu cầu thế giới. Chính vì vậy các địa phương, các đơn vị ở khu vực Tây Nguyên cần tiếp tục trồng và phát triển chanh leo theo quy mô lớn” - ông Đinh Cao Khuê kiến nghị.

Cũng theo ông Khuê, thị trường thế giới có nhu cầu rất cao với sản phẩm hoa quả nhưng sức chế biến của Việt Nam vẫn chưa cao. Do đó, các doanh nghiệp trong nước cần liên kết, hợp tác với nhau để tận dụng tốt những lợi thế của Tây Nguyên, đẩy mạnh xuất khẩu chế biến hoa quả tươi” - ông Khuê nhấn mạnh.

Phát biểu tại diễn đàn, ông Lê Trọng Yên, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đắk Nông cho biết, lĩnh vực nông nghiệp chiếm 37,6% tỷ trọng kinh tế và giá trị xuất khẩu đạt 800 triệu USD/năm, chiếm 80% giá trị xuất khẩu của tỉnh. Thời gian dịch vừa qua, có một số nông sản giảm giá nhưng không gây thiệt hại, đặc biệt, các sản phẩm nông sản của tỉnh không bị ùn tắc.

Hiện, tỉnh Đắk Nông đang có 44 chuỗi liên kết sản xuất tiêu thụ, cà phê, hồ tiêu, chanh leo, cây ăn quả nhưng chuỗi chưa bền vững để đáp ứng nhu cầu chế biến sâu và xuất khẩu. Ông Yên đề nghị các bộ, ngành có chương trình, đề án, chính sách để thúc đẩy liên kết vùng, kết nối sản xuất, ứng dụng công nghệ để nâng cao hiệu quả sản xuất, tiêu thụ trực tuyến và đặc biệt là tăng cường chất lượng chế biến sâu cho nông sản của tỉnh.

Cần sàn giao dịch thương mại điện tử

Bàn về giải pháp tiêu thụ nông sản, ông Hồ Phước Thành đề nghị Tổ công tác 970 của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn có một sàn giao dịch thương mại điện tử để làm sao kết nối được các tổ kết nối tiêu thụ nông sản tại các địa phương và các doanh nghiệp, giúp người mua, người bán gặp nhau qua sàn một cách thường xuyên, bởi không phải lúc nào chúng ta cũng tổ chức diễn đàn một cách thường xuyên được.

“Gia Lai mong muốn Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phối hợp với Bộ Công thương và Bộ Kế hoạch Đầu tư có kế hoạch thu hút đầu tư trên các địa bàn tỉnh, nhất là các doanh nghiệp chế biến, thu mua nông sản cho bà con” - ông Thành nói.

Đồng tình với những kiến nghị của các địa phương ở Tây Nguyên trong việc thúc đẩy kết nối, tiêu thụ nông sản, Thứ trưởng Trần Thanh Nam cho biết: “Trong thời gian tới, Diễn đàn sẽ xây dựng sàn giao dịch nông sản của cả nước”.

Để sàn giao dịch hoạt động có hiệu quả và kết nối tốt người mua và người bán, Thứ trưởng Trần Thanh Nam đề nghị lãnh đạo các địa phương chỉ đạo sát sao để cập nhật các thông tin về tình hình sản xuất, các địa chỉ vùng trồng cũng như đề xuất, kiến nghị tháo gỡ khó khăn. Qua đó đem lại lợi ích giữa người sản xuất cũng như doanh nghiệp, tập đoàn bán lẻ.

Góp ý về việc đẩy mạnh tiêu thụ nông sản trước mắt và lâu dài, bà Vũ Thị Hậu, Chủ tịch Hiệp hội bán lẻ cho rằng cần xây dựng những gian hàng OCOP vùng miền đặc trưng. Theo bà Hậu, các sản phẩm của Tây Nguyên có rất nhiều đặc sản và có mặt tại nhiều siêu thị lớn của cả nước.

“Các nhà bán lẻ luôn rộng cửa chào đón các nhà sản xuất để đưa sản phẩm đến tay người tiêu dùng. Nhưng 2 bên cũng cần mối liên kết chặt chẽ hơn, đặc biệt là trong điều kiện dịch bệnh để có thể bán hàng đa kênh, đưa sản phẩm tốt nhất ra thị trường”, bà Hậu nói.

Bà Hậu lấy ví dụ, các sản phẩm như sầu riêng, bơ khi đến Hà Nội thì người tiêu dùng cần phải biết khi nào thì ăn được, ăn ngon nhất. Muốn giải quyết được vấn đề này, cần có sự liên kết, tư vấn từ nhà sản xuất với nhà bán lẻ, khi thực hiện được điều này thì thương hiệu của cả 2 bên đều được nâng lên trong lòng người tiêu dùng.

Ngoài ra, bà Hậu cũng gợi ý về việc xây dựng những gian hàng OCOP vùng miền đặc trưng để người tiêu dùng dễ dàng tiếp cận sản phẩm hơn, đặc biệt Tây Nguyên là khu vực có nhiều sản phẩm như vậy.

“Rất mong các địa phương, ngoài mong muốn tiêu thụ sản phẩm thì cần tạo điều kiện cho nhà sản xuất, nhà bán lẻ lưu thông hàng hóa được thuận tiện, giảm chi phí trung gian” - bà Hậu kiến nghị thêm vì chi phí tăng sẽ ảnh hưởng đến lợi nhuận của khối bán lẻ.

Ngọc Lan