Chuyện của những năm trước

Thượng tá Tạ Viết Phong, Chính trị viên Đồn Biên phòng Pò Hèn có nhiều năm gắn bó với vùng đất biên giới dọc theo sông Ka Long. Năm 1994, anh nhập ngũ vào BĐBP Quảng Ninh và được phân công về Đồn Biên phòng Pò Hèn, sau đó là Đồn Biên phòng Lục Phủ (nay là Đồn Biên phòng Bắc Sơn) công tác. Trong trí nhớ của người lính Biên phòng này, mùa mưa, nước từ thượng nguồn đổ về đục ngầu, bờ sông nhiều đoạn bị sạt lở. Nhất là khi phía đối diện xây bờ kè, bờ sông phía Việt Nam càng bị sạt lở nghiêm trọng.

Năm 2000, Thượng úy Tạ Viết Phong là Đội trưởng Đội Vận động quần chúng, Đồn Biên phòng Lục Phủ. Anh nhớ mãi buổi họp giao ban vào một ngày cuối tháng 2. Đồn trưởng Bùi Giang Nam và Chính trị viên Vương Ngọc Thực (nay đều đã nghỉ hưu) đã đưa ra ý tưởng trồng tre dọc sông biên giới để bờ sông không sạt lở, ổn định được dòng chảy, từ đó, dễ dàng hơn trong việc xác định và quản lý đường biên giới. Sau khi tre bén rễ sẽ bàn giao lại cho người dân quản lý, chăm sóc và thu hoạch măng để cải thiện đời sống.

“Việc trồng cây sẽ mất nhiều năm, nhưng nếu chúng ta không làm từ bây giờ thì sẽ không bao giờ đi đến đích” - Đồn trưởng Bùi Giang Nam nhấn mạnh. Nghe ý tưởng của Đồn trưởng Bùi Giang Nam và Chính trị viên Vương Ngọc Thực, ai cũng thấy có lý nên tạo được sự đồng thuận cao trong đơn vị. Sau khi thống nhất được chủ trương, một mặt, đơn vị trích tiền mua giống tre Bát Độ; mặt khác, vận động đồng bào đi đào thêm gốc tre gai, tre mai về trồng.

Trưởng thôn Thán Phún và thôn Pình Hồ, xã Bắc Sơn, lúc ấy là ông Nịnh A Bảo và Chỏng A Nhì. Hai ông chính là những người nhiệt tình nhất ủng hộ việc trồng tre dọc theo bờ sông biên giới của Đồn Biên phòng Lục Phủ. Ông Chỏng A Nhì nhớ lại: “Khi đó, các chú Biên phòng đến vận động người dân tham gia trồng tre dọc bờ sông Ka Long. Tôi cùng chú Phong, Đội trưởng Đội Vận động quần chúng đến từng nhà vận động bà con đi đào gốc tre về trồng. Để làm gương, tôi cũng vào rừng đào gốc tre. Bà con thấy trưởng thôn, BĐBP làm cũng hăng hái tham gia. Được một thời gian, đồn Biên phòng giao lại hết cho người dân chăm sóc, quản lý. Đến lúc thu hoạch măng, có được số tiền đáng kể, bà con phấn khởi lắm”.

Theo Thượng tá Tạ Viết Phong, sở dĩ, việc trồng tre dọc theo bờ sông Ka Long nhận được sự ủng hộ của cả quân và dân là bởi, hơn ai hết, những người trực tiếp sống và làm việc ở biên giới đều ý thức được việc bảo vệ chủ quyền, an ninh biên giới. Đã có biết bao liệt sĩ ngã xuống để giữ từng tấc đất thiêng liêng này. Sau này, người dân tự trồng thêm tre để giữ đất vườn nhà mình không bị lũ làm xói lở và lấy măng bán. Tre bén rễ, từ từ cắm sâu vào lòng đất, gia cố bờ sông Ka Long sau những đợt lũ tràn về. Dần dần, tre thành hàng, thành lũy và xanh ngát một màu như ngày nay.

Cho màu xanh tương lai

Có thể thấy, khởi nguồn của việc “trồng tre bảo vệ bờ sông biên giới” được bắt đầu từ xã Bắc Sơn, tuy nhiên, câu chuyện này đã được “bay xa” và người dân dọc theo sông Ka Long biết đến. Thấy bà con ở Bắc Sơn trồng, người dân ở xã Hải Sơn cũng làm theo. Từ kết quả thực tế cho thấy, trồng tre để bảo vệ bờ sông biên giới nhưng cũng chính là để ngăn những dòng lũ lúc nào cũng chực xói mòn đất canh tác ven sông. Những rừng tre vì thế mà cứ rộng và dài thêm theo bờ sông Ka Long. Trong cửa hàng giới thiệu sản phẩm địa phương của UBND xã Bắc Sơn có nhiều thứ được trưng bày như trà hoa vàng, quả sim và có cả măng phơi khô đã được hút chân không. Đây là những mặt hàng được nhiều người lựa chọn làm quà khi đến mảnh đất biên cương này. Gói măng khô mang theo câu chuyện trồng tre bảo vệ biên giới càng khiến nhiều người thích thú.

Thực hiện chủ trương của UBND tỉnh Quảng Ninh về thí điểm triển khai Đề án “Trồng tre bảo vệ biên giới”, ngày 26-7-2021, Bộ Chỉ huy BĐBP tỉnh phối hợp với UBND thành phố Móng Cái tổ chức lễ phát động ra quân trồng tre dọc tuyến biên giới của tỉnh. Kết quả, các đơn vị đã thực hiện trồng được gần 2.000 cây tre dọc theo bờ sông Ka Long.

Dịp này, Đồn Biên phòng Pò Hèn đã trồng 300 gốc tre Bát Độ tại khu vực mốc 1346 (1) thuộc thôn Pò Hèn, xã Hải Sơn. Đây là đoạn sông bị ảnh hưởng nhiều sau đợt mưa lũ năm 2020, bởi vậy, việc trồng tre giữ đất là rất cần thiết. Sau đợt mưa lũ năm 2021, một số gốc tre mới trồng bị chết, đơn vị sẽ trồng dặm lại vào các dịp Tết trồng cây "Đời đời nhớ ơn Bác Hồ", hoặc lồng ghép vào các hoạt động của Đoàn Thanh niên như Ngày thứ Bảy tình nguyện, Ngày Chủ nhật xanh-sạch-đẹp.

Dịch Covid-19 bùng phát, Đồn Biên phòng Pò Hèn duy trì các chốt quản lý, bảo vệ biên giới và phòng chống dịch dọc bờ sông Ka Long. Hàng ngày, cán bộ, chiến sĩ thay phiên nhau tuần tra để kịp thời phát hiện các trường hợp xuất, nhập cảnh trái phép - mối nguy cơ tiềm tàng lây lan dịch bệnh qua biên giới. Người ta có thể bắt gặp hình ảnh những người lính Biên phòng đi tuần tra dưới tán rừng tre xanh ngát gợi lên bao niềm tin, hi vọng.

Trúc Hà