Với 2 cửa khẩu quốc tế, 1 cửa khẩu chính và 9 cửa khẩu phụ, Lạng Sơn là đầu mối quan trọng trong việc kết nối giao thương giữa các địa phương trong nước với Trung Quốc. Lượng hàng hóa được thông quan qua các cửa khẩu trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn là rất lớn, trong đó, lượng hàng Việt Nam xuất sang Trung Quốc tại cửa khẩu Hữu Nghị khoảng 200 xe/ngày; tại cửa khẩu Tân Thanh trên 200 xe/ngày. Số xe hàng Trung Quốc xuất sang Việt Nam tại cửa khẩu Hữu Nghị là 500-700 xe/ngày; tại cửa khẩu Tân Thanh trên 100 xe/ngày.

Từ sau khi Chính phủ ban hành Nghị quyết số 128/NQ-CP ngày 11-10-2021 ban hành Quy định tạm thời "Thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch Covid-19", tỉnh Lạng Sơn đã triển khai rất nhiều biện pháp phòng, chống dịch Covid-19 cụ thể đối với hoạt động xuất, nhập cảnh, XNK tại các cửa khẩu nhằm đảm bảo kiểm soát chặt chẽ dịch bệnh, đồng thời, duy trì, ổn định hoạt động giao thương.

Việc kiểm soát dịch Covid-19 được tỉnh Lạng Sơn thực hiện theo 3 vòng. Vòng 1 là các chốt kiểm tra, kiểm soát toàn bộ người, phương tiện trước khi vào địa phận tỉnh Lạng Sơn. Vòng 2 là các chốt kiểm tra, kiểm soát tại khu vực barie số 2 trước khi vào các cửa khẩu để kiểm soát toàn bộ người, phương tiện trước khi vào khu vực cửa khẩu. Vòng 3, thực hiện kiểm tra, kiểm soát tại cổng các bến bãi để kiểm soát toàn bộ người, phương tiện trước khi vào giao dịch.

Ban Quản lý khu kinh tế cửa khẩu Đồng Đăng - Lạng Sơn cho biết, hiện tại, tất cả lái xe, hàng hóa trước khi vào tỉnh Lạng Sơn đã được kiểm tra, kiểm soát theo quy định, theo đó, lái xe phải có phiếu xét nghiệm Covid-19 theo phương pháp PCR âm tính còn hiệu lực trong 72 giờ hoặc thực hiện xét nghiệm nhanh tại chỗ, có kết quả âm tính. Phương tiện chở hàng từ nội địa được bố trí, sắp xếp vào khu vực riêng ngoài cửa khẩu, sau khi thực hiện xong thủ tục thông quan sẽ được phun khử khuẩn buồng lái vào giao cho lái xe chuyên trách để điều khiển sang Trung Quốc giao hàng.

Trong khu vực cửa khẩu, lực lượng chức năng luôn điều tiết, duy trì số lượng xe dừng, đỗ tại bến bãi hợp lý. Lái xe chuyên trách được bố trí sinh hoạt tập trung, riêng biệt, được tiêm đầy đủ 2 mũi vaccine và thực hiện xét nghiệm Covid-19 bằng phương pháp PCR định kỳ 3 ngày/lần. Lái xe đường dài cũng được bố trí vào khu sinh hoạt tập trung để kiểm soát y tế theo quy định. Đại lý hải quan, người lao động, các lực lượng chức năng tại cửa khẩu được xét nghiệm Covid-19 định kỳ 5 ngày/lần. Tại các cửa khẩu đều bố trí khu vực dành riêng cho lái xe chuyên trách Trung Quốc đảm bảo không tiếp xúc với lái xe, chủ hàng Việt Nam.

Hiện tại, hoa quả, trái cây của Việt Nam khi xuất khẩu sang Trung Quốc phải kiểm dịch 100%, trong khi đó, của Thái Lan chỉ thực hiện kiểm soát 30%. Điều đó khiến cho thời gian làm thủ tục thông quan cho mặt hàng hoa quả của Việt Nam kéo dài. UBND tỉnh Lạng Sơn đã báo cáo và tham mưu cho Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn nhanh chóng ký kết Nghị định thư với Trung Quốc về kiểm dịch đối với các mặt hàng hoa quả, trái cây để giảm tỷ lệ kiểm tra, kiểm soát, đẩy nhanh tốc độ thông quan hàng hóa.

Tỉnh Lạng Sơn cũng thường xuyên đàm phán, trao đổi với phía bạn giải quyết kịp thời các vướng mắc phát sinh trong quá trình giao thương hàng hóa tại cửa khẩu. Trong đó, tỉnh Lạng Sơn đề xuất lực lượng chức năng phía Trung Quốc phối hợp, tạo điều kiện cho xe không sớm về Việt Nam để giảm chi phí cho doanh nghiệp, bởi hiện tại, lượng xe không của Việt Nam tồn đọng bên Trung Quốc rất lớn.

Theo báo cáo của Ban Quản lý Khu Kinh tế cửa khẩu Đồng Đăng - Lạng Sơn, vừa qua, phương tiện chở hàng hóa xuất khẩu lên các cửa khẩu của tỉnh tăng cao. Tính đến sáng ngày 1-12-2021, có hơn 2.500 xe tồn ở các bến bãi trong khu vực 3 cửa khẩu (Hữu Nghị, Tân Thanh, Chi Ma). Ngoài lượng phương tiện có hàng chưa thông quan tồn trong bến bãi, tại khu vực cửa khẩu, hiện còn tồn phương tiện đã xuất hàng quay trở lại, nhưng không thể giải phóng, nhiều phương tiện chở hàng hóa xuất khẩu phải dừng, đỗ trên tuyến đường vào cửa khẩu. Điều này ảnh hưởng đến hoạt động thông quan hàng hóa XNK, đồng thời, gây khó khăn trong việc quản lý khu vực cửa khẩu và thực hiện công tác phòng, chống dịch Covid-19.

Trước thực tế này, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lạng Sơn Đoàn Thu Hà đã chỉ đạo triển khai tạo 2 luồng xe xuất, nhập riêng biệt để đảm bảo không xảy ra ùn ứ trong khu vực cửa khẩu. Tập trung sắp xếp, bố trí điểm dừng, đỗ ngoài khu vực cửa khẩu một cách hợp lý để điều tiết dần các phương tiện chở hàng xuất khẩu vào khu vực bến bãi trong khu vực cửa khẩu, không để xảy ra tình trạng quá tải các bến bãi trong cửa khẩu. Cùng với đó, các ngành, các huyện biên giới tiếp tục triển khai hội đàm với lực lượng chức năng của Trung Quốc để bàn giải pháp đẩy mạnh thông quan hàng hóa; tiếp tục tăng cường công tác kiểm soát dịch bệnh tại khu vực cửa khẩu, nhất là đội ngũ lái xe đường dài từ địa phương khác đến...

UBND tỉnh Lạng Sơn cũng đã chỉ đạo UBND các huyện Cao Lộc, Văn Lãng, Lộc Bình và các huyện biên giới tiếp tục triển khai các biện pháp tăng cường công tác phòng, chống dịch tại khu vực cửa khẩu lên mức độ cao nhất, đảm bảo khu vực cửa khẩu là vùng “xanh”, vùng không có dịch để làm cơ sở cho công tác trao đổi, đàm phán, thống nhất với phía bạn các nội dung tạo điều kiện cho hoạt động thông quan hàng hóa XNK. Đồng thời, cho phép Ban Quản lý khu Kinh tế cửa khẩu Đồng Đăng – Lạng Sơn lập một nhóm trên ứng dụng WeChat để thực hiện trao đổi thông tin quản lý đối với các phương tiện, hàng hóa giữa tỉnh Lạng Sơn, Việt Nam và thị Bằng Tường, tỉnh Quảng Tây, Trung Quốc.

Để tránh ùn ứ hàng hóa tại cửa khẩu, gây thiệt hại cho doanh nghiệp, Sở Công thương tỉnh Lạng Sơn thường xuyên thông báo, khuyến cáo tới các hiệp hội ngành hàng và doanh nghiệp, thương nhân, lái xe vận chuyển hàng XNK được biết về tình hình XNK hàng hóa tại các cửa khẩu để chủ động có kế hoạch thực hiện hoạt động XNK hàng hóa. Cùng với đó, tăng cường giám sát, quản lý, đảm bảo các vùng trồng, vùng sản xuất hàng hóa xuất khẩu an toàn với dịch Covid-19, đảm bảo chất lượng sản phẩm, công tác thu hoạch, đóng gói, bảo quản, vận chuyển hàng hóa được thực hiện theo đúng quy định và yêu cầu của thị trường nhập khẩu.

Xuân Hương