Biên phòng - “Vấn đề gian lận thương mại, lẩn tránh xuất xứ hàng hóa cần xử lý quyết liệt và có thái độ không khoan nhượng” - Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ nhấn mạnh khi nói về vấn đề gian lận xuất xứ hàng hóa tại cuộc họp mới đây của Ủy ban chỉ đạo quốc gia về cơ chế một cửa ASEAN, cơ chế một cửa quốc gia.
Theo chỉ đạo của Chính phủ, nền kinh tế đang có độ mở lớn, dựa nhiều vào xuất nhập khẩu để tạo công ăn việc làm, nên vấn đề chống gian lận xuất xứ hàng hóa để bảo vệ sản xuất trong nước có vai trò đặc biệt quan trọng.
Thực tế, sau 10 năm thực hiện cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam”, thị trường tiêu dùng và thị hiếu tiêu dùng của người Việt Nam đã có bước ngoặt rõ rệt. Hiện, tỷ lệ hàng hóa Việt Nam bày bán tại hệ thống các siêu thị trong nước đã lên tới trên 90%. Ngay tại các siêu thị ngoại đang hoạt động tại Việt Nam như: BigC, Aeon, Megamarket..., tỷ lệ hàng Việt Nam cũng trên 60%.
10 năm qua, hàng nghìn sản phẩm, dịch vụ, doanh nghiệp của Việt Nam đã xây dựng thương hiệu của riêng mình, được đông đảo người tiêu dùng tin tưởng lựa chọn. Hơn 400 doanh nghiệp được công nhận là “thương hiệu quốc gia”, 196 doanh nghiệp đạt giải thưởng sản phẩm hàng hóa thương hiệu Việt tiêu biểu...
Thế nhưng, niềm tin của người tiêu dùng trong và ngoài nước nhiều lúc bị xói mòn khi để xảy ra những vụ việc hàng nước ngoài, chủ yếu là hàng Trung Quốc gắn tem nhãn “Made in Vietnam” mà các ngành chức năng phát hiện gần đây. Dư luận không khỏi bức xúc trước vấn nạn gian lận xuất xứ hàng hóa đang làm phương hại đến những thành quả của cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam”.
Đáng lo ngại là hiện còn rất nhiều sản phẩm, hàng hóa trong tình trạng sản phẩm được hoàn thiện ở nước ngoài nhưng khi nhập về được đội lốt “Made in Vietnam”. Nhiều doanh nghiệp nhập linh kiện rời rạc, hàng không nhãn mác, về đến Việt Nam về lắp ráp, dán mác Việt Nam để tiêu thụ trong nước, xuất khẩu đi nước ngoài.
Theo nhiều chuyên gia, nguyên nhân của tình trạng này không chỉ nằm ở sự lắt léo, gian dối của những doanh nghiệp bất chính, mà sâu xa hơn, còn do quy định pháp luật còn hổng, chưa bắt kịp thực tế.
Năm 2017, Chính phủ mới ban hành Nghị định 43, quy định về việc ghi xuất xứ trên nhãn hàng hóa, nhưng vẫn chưa rõ ràng về tỷ lệ thế nào thì được coi là hàng hóa Việt Nam; thiếu các chế tài xử lý khi doanh nghiệp gian lận xuất xứ hàng hóa. Thế nên, đến thời điểm này, khái niệm “Made in Việt Nam” chưa có những tiêu chuẩn, quy chuẩn, hướng dẫn cụ thể, rõ ràng, chính thức bằng các văn bản pháp luật...
Chính vì vậy, Chính phủ yêu cầu trong những tháng còn lại của năm 2019, các bộ, ngành phải tiếp tục triển khai quản lý chặt hàng hóa xuất nhập khẩu theo tinh thần vừa tạo thuận lợi thương mại, vừa chống lẩn tránh thương mại, gian lận xuất xứ.
Được biết, Bộ Công thương đang gấp rút soạn thảo thông tư để quy định rõ thế nào là hàng hóa của Việt Nam, hàng hóa sản xuất tại Việt Nam. Mặc dù đây là hành động muộn màng, nhưng dù muộn còn hơn không. Thông tư mới này phải giúp được người tiêu dùng phân biệt được đâu là hàng nội địa 100%, đâu là hàng thành phẩm nhập ngoại, hoặc đưa nguyên liệu từ nước ngoài vào Việt Nam sản xuất, gia công, lắp ráp...
Trong khi chờ đợi, dư luận vui mừng trước thông tin: Ban Chỉ đạo quốc gia về chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả đã chỉ đạo 11 bộ, ngành khẩn trương xây dựng kế hoạch, mở đợt cao điểm (từ ngày 1-8-2019 đến ngày 1-8-2020) điều tra, xử lý thật nghiêm các loại hàng hóa giả mạo nhãn mác, giả xuất xứ Việt Nam, để lừa dối người tiêu dùng.
Đây là việc làm cấp thiết để bảo vệ quyền và lợi ích các doanh nghiệp sản xuất chân chính, bảo vệ uy tín hàng hóa Việt Nam, đồng thời trả lại niềm tin cho người tiêu dùng yêu chuộng hàng Việt Nam.
Thanh Thảo
