Khu vực duyên hải Nam Trung bộ là địa bàn tập trung khá đông phương tiện tàu thuyền có công suất lớn hoạt động trên các vùng biển xa bờ, ngư trường Trường Sa, Hoàng Sa. Đây cũng là khu vực có nhiều tàu thuyền vi phạm vùng biển các nước đánh bắt bị bắt giữ.

Những năm qua, công tác tuyên truyền PBGDPL tại các tỉnh Nam Trung bộ luôn được thực hiện tích cực, đã huy động được cả hệ thống chính trị, đặc biệt là vai trò của các tổ chức Hội, đoàn thể, cùng hợp lực thực hiện công tác tuyên truyền, với nhiều hình thức phong phú, đa dạng, sát với thực tế của từng địa phương. Cùng với tổ chức các chương trình tập huấn, phổ biến các chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, kiến thức pháp luật cho ngư dân, các tỉnh đều xây dựng nhiều mô hình để tuyên truyền như: Câu lạc bộ phổ biến pháp luật, Câu lạc bộ trợ giúp pháp lý, Câu lạc bộ thanh niên, phụ nữ với pháp luật... Đồng thời, phát động phong trào “Toàn dân tham gia bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, an ninh biên giới quốc gia trong tình hình mới”, tổ chức cho hàng chục nghìn chủ tàu, thuyền viết cam kết không xâm phạm vùng biển các nước khai thác hải sản.

Sau gần 2 năm thực hiện Đề án (từ 2017 đến nay), tình hình an ninh trật tự ở các xã, phường biên giới, hải đảo ngày càng ổn định hơn; nhận thức, ý thức chấp hành pháp luật, các quy định về khai thác thủy sản trong bà con ngư dân đã được nâng lên, tình hình vi phạm pháp luật giảm dần, tình hình tội phạm được ngăn chặn; tình trạng ngư dân vi phạm vùng biển nước khác để khai thác thủy sản đã giảm đáng kể. Phần lớn ngư dân đã nhận thức rõ trách nhiệm của mình, vừa làm ăn, vừa tích cực tham gia với BĐBP bảo vệ chủ quyền, an ninh trật tự trên biển.

Tuy nhiên, vẫn còn một bộ phận ngư dân vi phạm các quy định về khai thác thủy sản, như dùng phương thức khai thác bằng công cụ hủy diệt. Đặc biệt, tình trạng ngư dân sang vùng biển nước ngoài khai thác bị bắt giữ, tác động đến quan hệ kinh tế khi bị Ủy ban châu Âu (EC) phạt thẻ vàng cho sản phẩm thủy sản khai thác, ảnh hưởng đến uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế. Theo thống kê từ đầu năm 2018 đến nay, 28 tỉnh thành ven biển xảy ra 83 vụ/139 tàu/1037 ngư dân Việt Nam bị lực lượng chức năng nước ngoài bắt giữ.

Tham luận tại hội nghị chỉ rõ, nguyên nhân dẫn đến tình trạng vi phạm của tàu cá vẫn còn kéo dài là do các chế tài xử lý chưa đủ mạnh, chưa đủ sức răn đe. Ở một số địa phương, công tác tuyên truyền PBGDPL vẫn chưa huy động được sự vào cuộc thực hiện một cách nhịp nhàng, đồng bộ của các cấp, các ngành.

Phát biểu tại hội nghị, Thượng tướng Lê Chiêm khẳng định, qua thời gian triển khai thực hiện, Đề án tuyên truyền PBGDPL đã cho thấy hiệu quả thiết thực, đã hạn chế được tình trạng cố tình vi phạm pháp luật, khai thác bất chấp, hạn chế rất nhiều lối đánh bắt bằng các loại phương tiện hủy diệt và tình trạng ngư dân vi phạm sang vùng biển nước bạn để khai thác. Tuy nhiên, có nơi việc tuyên truyền PBGDPL chưa đúng đối tượng, chưa thuyết phục, hiệu quả không cao.

Thượng tướng Lê Chiêm đề nghị trong thời gian tới, các tỉnh cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền hơn nữa làm cho ngư dân nhận thức, ý thức, hiểu biết đầy đủ về các hệ lụy xảy ra khi vi phạm, từ đó tự nguyện, tự giác thực thi pháp luật, chấm dứt vi phạm vùng biển các nước, đồng thời kiên quyết xử lý các trường hợp vi phạm, tạo điều kiện tốt nhất cho ngư dân làm ăn thuận lợi trên vùng biển của Tổ quốc. 

Thiếu tướng Phùng Quốc Tuấn, Phó Chính ủy BĐBP kết luận, thời gian tới, các ngành, các cấp cần phối hợp chặt chẽ hơn trong công tác tuyên truyền PBGDPL. Đồng thời cần đổi mới nội dung, phương pháp tuyên truyền, làm sao giúp ngư dân dễ tiếp nhận, dễ nghe, dễ hiểu. Để tránh tình trạng tàu cá của bà con vi phạm, cần đề ra quy định buộc ngư dân, các tàu cá hoạt động vùng biển xa bờ phải lắp đặt thiết bị kiểm soát hành trình và mở máy liên tục 24/24 giờ để máy chủ theo dõi và cảnh báo thường xuyên.

Phương Oanh