Liên minh đảng Dân chủ tự do (LDP) cầm quyền và đảng Công minh của Thủ tướng Shinzo Abe giành được đa số ghế trong Thượng viện (gồm 141 ghế trong số 245 ghế). Tuy nhiên, liên minh cầm quyền không đảm bảo được số ghế cần thiết (2/3 số ghế) để thực hiện tham vọng ấp ủ từ lâu của ông Abe là sửa đổi Hiến pháp (được áp dụng từ năm 1947). 

Trong bài phát biểu chiến thắng tối 21-7, ông Shinzo Abe cho biết, liên minh đảng cầm quyền đã có thể giành được đa số, nhưng ông tin rằng, các cử tri mong muốn có một nền tảng ổn định trong chính trị đất nước, cũng như người dân nước Nhật chấp nhận sự cần thiết phải tranh luận về những vấn đề gây chia rẽ trong nội bộ chính trị nước này. Nhưng kết quả bầu cử Thượng viện đã cản trở mục tiêu của ông Abe trong việc cho phép Nhật Bản tăng cường quân sự sau khi cải cách Hiến pháp. Ông Abe cho biết thêm, đảng LDP sẽ cố gắng thuyết phục các nhà lập pháp đảng đối lập ủng hộ sửa đổi Hiến pháp nhằm tạo nên sự thay đổi mang tính biểu tượng quân sự của Nhật Bản.

Khoảng hơn chục năm trước, vào năm 2007, ông Shinzo Abe đột ngột từ chức Thủ tướng sau những sóng gió từ những vụ bê bối xảy ra trong nội các, bầu cử thất bại và tranh cãi xung quanh việc Nhật Bản ủng hộ chiến dịch quân sự của Mỹ tại Afghanistan. Năm 2012, Thủ tướng Nhật Bản quay lại nắm quyền và giữ ổn định chính trị trong một thời gian dài; đồng thời, ông Abe đã dẫn dắt đảng LDP chiến thắng liên tục trong 6 cuộc bầu cử quốc gia. 

Những năm qua, ông Shinzo Abe đã hoạt động tích cực để trở thành nhà lãnh đạo tên tuổi trên trường quốc tế; trong đó, ông Abe đã có nhiều nỗ lực trong việc cải thiện quan hệ với Trung Quốc và tăng cường quan hệ với Mỹ.

Trong nhiệm kỳ mới, Thủ tướng Shinzo Abe sẽ phải giải quyết những áp lực thương mại và quân sự từ Mỹ. Nhật Bản và Mỹ đang đàm phán thỏa thuận thương mại trong ngành nông nghiệp và sản xuất ô tô trước khả năng Tổng thống Mỹ Donald Trump xem xét áp thuế 25% đối với ô tô nhập khẩu từ Nhật Bản. Ông Abe cũng đang phải cân nhắc việc tham gia liên minh quân sự do Mỹ dẫn đầu để bảo vệ vùng biển chiến lược ngoài khơi Iran và Yemen.

Đối với quan hệ với nước láng giềng Hàn Quốc, nhiều cử tri tiếp tục ủng hộ lập trường cứng rắn của ông Abe trong vấn đề bồi thường cho những lao động Hàn Quốc buộc phải làm việc cho Nhật Bản trong Chiến tranh thế giới thứ hai. Tranh cãi giữa hai nước láng giềng đang trở nên căng thẳng hơn khi Nhật Bản vừa quyết định thắt chặt kiểm soát xuất khẩu đối với các vật liệu công nghệ cao sang Hàn Quốc.

Về kinh tế trong nước, ông Abe cam kết đảm bảo giảm thuế hàng hóa từ 10% xuống 8% và tăng chi tiêu tài chính nếu ngành xuất khẩu bị ảnh hưởng do suy thoái kinh tế. Ngân hàng Nhật Bản vẫn sẽ chịu áp lực trong việc kích thích tiền tệ nếu rủi ro kinh tế tăng cao.

Nhiều chuyên gia nhận định, tầm nhìn toàn cầu đã giúp ông Shinzo Abe thuyết phục được các cử tri rằng, ông là sự lựa chọn tốt nhất để chèo lái con thuyền Nhật Bản vào thời điểm hiện tại. Ông cũng là nhà lãnh đạo giữ được sự ổn định, đoàn kết trong nội bộ liên minh đảng cầm quyền kể từ thời kỳ hậu Chiến tranh thế giới lần thứ 2 (1939-1945). Thế nhưng, lý do trong đợt bầu cử Thượng viện lần này, liên minh đảng của Thủ tướng Nhật Bản không giành được quá bán số ghế là do nhiều cử tri không đồng tình với kế hoạch sửa đổi Hiến pháp. 

Hà Thu