Khi “cờ đến tay”

Tháng 1-2020, Tổng thống Nga Vladimir Putin bổ nhiệm Cục trưởng Thuế liên bang Mikhail Mishustin làm Thủ tướng chính phủ Nga gây nên sự bất ngờ đối với công chúng, bởi ông Mishustin ít có tiếng tăm trong giới chính trị. Nhà kinh tế học và chính trị gia này được lựa chọn để thay thế cựu Thủ tướng Dmitry Medvedev - một chính trị gia nổi tiếng đã từng giữ chức Tổng thống Nga. Dư luận chính trị Nga còn từng khẳng định rằng, không có ai tiên lượng được rằng, ông Mishustin có thể coi là một người kế nhiệm Thủ tướng tiềm năng.

Trước khi lên vị trí số hai trong chính trường Nga, tên tuổi của ông Mishustin hầu như không xuất hiện trên báo chí quốc tế. Truyền thông quốc tế từng đánh giá rất cao sự hiện đại hóa công nghệ dịch vụ thuế của Nga - nơi ông giữ chức người đứng đầu xuyên suốt 1 thập kỷ, song, tên tuổi của ông lại chỉ là một “ẩn số”.

Khi Thủ tướng Mishustin nhậm chức ở tuổi 54, nhiều luồng dư luận trong và ngoài nước cho rằng, một nhân vật không nổi bật như ông chỉ “ngồi giữ chỗ” thay vì trở thành một thủ tướng thực thụ. Tuy nhiên, sau 1 năm đảm đương trọng trách, hiệu quả thực tế trong việc điều hành chính phủ đã minh chứng điều ngược lại. Ông Mishustin đã cho thấy năng lực rất tốt, đặc biệt là dẫn dắt chính phủ đương đầu hiệu quả với những thách thức của thời cuộc.

Thậm chí, tên tuổi chỉ trong 1 năm đã đạt đến mức độ nổi tiếng ngang ngửa với Tổng thống Putin. Giới chuyên gia chính trị Nga đánh giá, tuy ông Mishustin là người còn “non” kinh nghiệm trên chính trường nhưng các dự báo cho thấy, ông có thể sẽ có một sự nghiệp chính trị lâu dài và nhiều triển vọng phát triển.

Trong năm 2020, chính phủ Nga đã có nhiều chuyển biến dưới quyền điều hành của Thủ tướng Mishustin. Có thể kể đến, ngay khi chính phủ mới được thành lập đã thay đổi tất cả Bộ trưởng ở khối xã hội, đổi mới hàng loạt lãnh đạo khối kinh tế, tài chính...

Trong giai đoạn cuối năm 2020, quyền lực của ông Mishustin tiếp tục được nâng lên, thể hiện ở việc tiếp tục cải tổ chính phủ thông qua luân chuyển, thay thế hàng loạt Bộ trưởng, trong đó có Bộ trưởng Năng lượng Alexander Novak trở thành Phó Thủ tướng. Song hành với cải tổ chính phủ, trong giai đoạn cuối năm 2020, Thủ tướng Mishustin cũng đã khởi động quá trình cải cách hành chính vốn đã bị trì hoãn nhiều lần trước đây nhằm tối ưu hóa bộ máy hành chính từ năm 2021. Là một nhà kỹ trị, Thủ tướng Mishustin luôn cho thấy một cách tiếp cận các vấn đề theo hướng khoa học gắn với kinh tế, chính trị, bao gồm cả việc cải tổ “nội lực” nhân sự của chính phủ.

Tạo dựng thương hiệu chính trị riêng

Một trong những dấu ấn quan trọng nhất của Thủ tướng Mishustin trong năm 2020 là quá trình dẫn dắt chính phủ ứng phó với đại dịch Covid-19 - thách thức chưa từng có tiền lệ. Khi khởi động chính phủ mới vào đầu năm ngoái, ông Mishustin vạch ra chiến lược phát triển kinh tế và xã hội, nổi bật với gói chi tiêu đầy tham vọng trị giá 360 tỷ USD nhằm phát triển cơ sở hạ tầng của đất nước và nâng cao mức sống của người dân.

Tuy nhiên, sự bùng phát của dịch Covid-19 đã khiến phải điều chỉnh mọi kế hoạch để “dồn tổng lực” ứng phó với dịch bệnh. Các biện pháp ứng phó, xử lý khủng hoảng trong đại dịch của chính phủ Nga trong năm qua được đánh giá có hiệu quả tương đối tốt. Một điểm nhấn khác trong năm 2020 là quá trình đẩy mạnh chuyển đổi kỹ thuật số của chính phủ đã tạo được mức độ hài lòng rất lớn của người dân và được đánh giá là một thành tựu nổi bật.

Dù Covid-19 khiến mục tiêu chiến lược trọng tâm hành động của chính phủ ông Mishustin bị kéo dài khung thời gian đến năm 2030 so với dự kiến ban đầu là năm 2024, song, năm 2020, chính phủ Nga đã cho thấy sự thành công trong hoạt động, khởi động tương đối thuận lợi cho một thời kỳ cải cách mạnh mẽ.

Giới phân tích chính trị Nga chỉ ra rằng, trong năm 2020, ông Mishustin có được “thiên thời, địa lợi, nhân hòa” để phát huy khả năng lãnh đạo của mình. Trong bối cảnh đầy thách thức và ngổn ngang công việc, Nga có một nền tảng đoàn kết, quyền lực trục dọc để thuận lợi triển khai các biện pháp ứng phó với dịch bệnh.

Đặc biệt, Tổng thống Putin trong năm qua ít xuất hiện trước công chúng cũng như giảm bớt sự điều hành trực tiếp các vấn đề trong nước để tập trung vào những vấn đề lớn hơn về chính sách đối ngoại và các “di sản” trong thời đại cầm quyền của ông. Nhờ đó, vai trò của những nhà lãnh đạo cấp dưới của ông Putin như ông Mishustin và nhiều thống đốc khu vực có được cơ hội để phát triển rõ nét, được nâng tầm ảnh hưởng trong công chúng.

Giới phân tích cũng nhìn nhận, trong số 5 thủ tướng từng phục vụ dưới thời ông Putin, hầu hết đều có xu hướng bị tổng thống làm lu mờ và sự nổi tiếng của họ ngày càng giảm dần. Tuy nhiên, điều này lại trái ngược với ông Mishustin khi mức độ nổi tiếng của ông ngày càng tăng và những tác động của ông tới tương lai của nước Nga cũng được đánh giá là rất lớn.

Ông Abbas Gallyamov - nhà tư vấn chính trị Nga đánh giá, Thủ tướng Mishustin đã thành công trong việc tạo dựng một thương hiệu chính trị độc lập trong lòng cử tri Nga để có thể giúp ông thăng tiến trong tương lai. Thời báo The Moscow Times gần đây đưa ra nhận định, ông Mishustin sẽ không chỉ là một nhân vật bổ sung cho hàng ngũ lãnh đạo quốc gia mà ngày càng cho thấy tiềm năng trở thành người kế nhiệm khả dĩ của Tổng thống Putin.

Vừa qua, Nga đã sửa đổi Hiến pháp, trong đó có nội dung về việc Tổng thống Putin có thể tái tranh cử và giữ chức Tổng thống tối đa đến năm 2036. Tuy nhiên, giới chuyên gia chính trị Nga đánh giá, vị Tổng thống 69 tuổi chưa chắc đã tái tranh cử. Vì vậy, Thủ tướng Mishustin có thể sẽ trở thành một ứng cử viên sáng giá nếu ông tiếp tục cho thấy tài năng lãnh đạo của mình trong thời gian “thử lửa” tới đây với những trọng tâm chính gồm phục hồi tăng trưởng kinh tế, nâng cao đời sống xã hội, đạt thành tựu mới về y tế, bao gồm việc đánh bại dịch Covid-19...

Thanh Trúc