- Thưa ông, BHXH Việt Nam là một trong những cơ quan phối hợp với Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội trình Chính phủ ban hành Nghị quyết số 116/NQ-CP và trực tiếp tổ chức thực hiện các chính sách hỗ trợ. Đề nghị ông cho biết ý nghĩa của gói hỗ trợ lần này và đối tượng thụ hưởng được quy định như thế nào?

- Cũng như các chính sách hỗ trợ trước đây, gói hỗ trợ NLĐ và NSDLĐ đang tham gia BHTN lần này thể hiện sự quan tâm của Đảng và Nhà nước đối với đời sống của NLĐ đang gặp khó khăn do đại dịch Covid-19. Đồng thời, thể hiện rõ tính nhân văn, nhân đạo của chính sách BHTN; cho thấy, việc đảm bảo nguyên tắc về chia sẻ rủi ro, nguyên tắc đóng - hưởng được kết hợp với nguyên tắc công bằng. Nhờ đó, cùng với các chính sách hỗ trợ khác của Chính phủ sẽ giúp cho NLĐ và NSDLĐ có điều kiện vượt qua khó khăn, ổn định đời sống, sản xuất. Quan trọng nhất là doanh nghiệp (DN) có cơ hội để tái tạo công ăn việc làm, thu nhập cho NLĐ.

Theo Nghị quyết số 116/NQ-CP, đối tượng thụ hưởng là những NLĐ đang tham gia BHTN tại thời điểm ngày 30-9-2021 (trừ các đơn vị thuộc cơ quan Nhà nước, lực lượng vũ trang, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội và các đơn vị sự nghiệp công lập được ngân sách Nhà nước đảm bảo chi thường xuyên) và NLĐ đã bảo lưu thời gian tham gia BHTN từ ngày 1-1-2020 tới hết ngày 30-9-2021 (thời gian bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19). Đối với NSDLĐ được thụ hưởng gói hỗ trợ này là các DN đang tham gia đóng BHTN cho NLĐ. Hiện nay, có gần 15 triệu người đang tham gia BHTN. Tuy nhiên, trừ đi gần 2 triệu NLĐ thuộc các đối tượng không được nhận chính sách hỗ trợ như tôi đã nói ở trên thì sẽ có gần 13 triệu NLĐ và khoảng 386 nghìn đơn vị sử dụng lao động được thụ hưởng chính sách hỗ trợ này.

- Một số ý kiến băn khoăn, liệu những NLĐ đang tạm hoãn hợp đồng lao động có được nhận gói hỗ trợ này không và thủ tục để thụ hưởng chính sách này như thế nào, đề nghị ông cho biết cụ thể?

- NLĐ đang tạm hoãn hợp đồng lao động hoặc ngừng việc trong thời gian từ ngày 1-1-2020 đến ngày 30-9-2021 vẫn được hưởng chính sách này. Với quan điểm chỉ đạo của Quốc hội, Chính phủ và các bộ, ngành có liên quan, BHXH Việt Nam đã dự kiến các quy trình thủ tục để triển khai gói hỗ trợ trên tinh thần quán triệt quan điểm “đảm bảo triển khai các bước hỗ trợ NLĐ, DN một cách đơn giản, thuận lợi, nhanh nhất và chính xác nhất”.

Đối với khoảng 386 nghìn đơn vị sử dụng lao động được giảm đóng từ 1% xuống 0% vào Quỹ BHTN trong thời gian 12 tháng (từ ngày 1-10-2021 đến ngày 30-9-2022) sẽ không phát sinh thủ tục hành chính. Cơ quan BHXH căn cứ vào dữ liệu trên phần mềm Quản lý thu BHXH, bảo hiểm y tế, BHTN, hằng tháng sẽ in ra bảng đối chiếu thanh toán số phải thu nộp. Trên bảng thanh toán đó, chúng tôi sẽ loại trừ khoản đóng 1% vào quỹ BHTN của DN.

Đối với 13 triệu NLĐ, cơ quan BHXH sẽ dựa trên nền tảng dữ liệu công nghệ thông tin hiện có để xác định người hưởng gói hỗ trợ bằng mã số định danh tham gia BHTN và xác định thời gian tham gia BHTN. Tất cả các thông tin này đã sẵn sàng trong hệ thống dữ liệu công nghệ thông tin của ngành BHXH Việt Nam.

- Lâu nay, do nhiều nguyên nhân khác nhau, việc giải ngân các gói hỗ trợ của Chính phủ vốn gặp nhiều khó khăn. Với gói hỗ trợ lần này, phương hướng chi trả cho NLĐ sẽ được triển khai như thế nào, thưa ông?

- Đối với NLĐ hiện đang tham gia BHTN tại DN, chúng tôi sẽ chi trả qua tài khoản cá nhân. Bởi hiện nay, chúng ta đang thực hiện Nghị quyết của Chính phủ về việc tăng cường thanh toán không dùng tiền mặt. Đặc biệt, trong bối cảnh dịch Covid-19 đang diễn biến phức tạp, việc chi trả chính sách hỗ trợ cho NLĐ qua tài khoản vừa đảm bảo kịp thời, minh bạch đến tận tay NLĐ, vừa đáp ứng chủ trương không dùng tiền mặt của Chính phủ cũng như đảm bảo tốt việc phòng, chống dịch Covid-19, tránh tiếp xúc trực tiếp.

Cụ thể, NLĐ đang làm việc tại DN chỉ cần cung cấp cho DN số tài khoản cá nhân; còn với những thông tin liên quan đến nhân thân cá nhân như số chứng minh nhân dân/căn cước công dân và thời gian tham gia BHTN của NLĐ cơ quan BHXH sẽ in sẵn ra để NLĐ đối soát.

Một số trường hợp đặc biệt khi NLĐ không thể mở được tài khoản cá nhân, cơ quan BHXH sẽ chi trả qua doanh nghiệp. Tuy nhiên, để đảm bảo sự kịp thời và minh bạch, BHXH Việt Nam khuyến nghị NLĐ nên nhanh chóng mở tài khoản cá nhân qua hệ thống các ngân hàng để có thể nhận được nhanh nhất và chính xác nhất.

Đối với NLĐ bảo lưu thời gian tham gia BHTN từ ngày 1-1-2020 đến nay, những NLĐ đã ngừng việc, tạm hoãn hợp đồng lao động không ở DN, đã về các địa phương sẽ được cơ quan BHXH tỉnh, huyện sẵn sàng tiếp nhận đề nghị hưởng chính sách hỗ trợ của NLĐ, không phụ thuộc vào địa giới hành chính.

Như vậy, với khoảng 386 nghìn đơn vị sử dụng lao động được giảm mức đóng từ 1% xuống 0% vào quỹ BHTN trong 12 tháng thì số tiền dự kiến sẽ là trên 8.000 tỷ đồng. Với số tiền giảm đóng này, DN sẽ có thêm chi phí sử dụng cho công tác phòng chống dịch tại DN cho NLĐ, đầu tư vào sản xuất kinh doanh góp phần tạo công ăn việc làm và thu nhập ổn định cho NLĐ.

- Được biết, trước khi Chính phủ ban hành Nghị quyết số 116/NQ-CP, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 03/2021/UBTVQH15 về chính sách hỗ trợ NLĐ và NSDLĐ bị ảnh hưởng bởi đại dịch Covid-19 từ Quỹ BHTN. Ông đánh giá như thế nào về 2 nghị quyết này của Quốc hội và Chính phủ?

- Trước hết, quán triệt quan điểm của Đảng về chính sách an sinh xã hội tại Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng và tại Nghị quyết số 30, Kỳ họp thứ nhất, Quốc hội khoá XV đã có cơ chế cho phép trong tình huống cần thiết, cấp bách có thể đề xuất những chính sách chưa có trong quy định, chưa có tiền lệ nhưng phù hợp với tình hình dịch bệnh và vì quyền lợi của nhân dân. Khi các cơ quan chức năng đề xuất hỗ trợ NLĐ, NSDLĐ bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19 với Chính phủ và Quốc hội thì các chính sách đều được giải quyết rất nhanh. Điển hình, ngày 24-9-2021, Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành Nghị quyết số 03/2021/UBTVQH15 thì ngay trong ngày, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 116/NQ-CP. Điều đó thể hiện Đảng, Nhà nước luôn đặt quyền lợi của nhân dân, của NLĐ lên hàng đầu.

- Nghị quyết số 116/NQ-CP của Chính phủ yêu cầu triển khai thực hiện gói hỗ trợ này trong 3 tháng (từ ngày 1-10-2021 đến ngày 31-12-2021). Tuy nhiên, với sự vào cuộc quyết liệt, Bộ Lao động - Thương Binh và Xã hội quyết tâm hoàn thành gói hỗ trợ trong 1,5 tháng. Quan điểm của BHXH Việt Nam như thế nào về vấn đề này, thưa ông?

- Ngay sau khi Nghị quyết số 116/NQ-CP của Chính phủ được ban hành, với nền tảng công nghệ thông tin của Ngành, Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam đã chỉ đạo các đơn vị nghiệp vụ, cũng như BHXH các địa phương sẵn sàng về nguồn dữ liệu để xác định các đối tượng cũng như mức hưởng; về lực lượng, con người, nguồn kinh phí để phục vụ việc triển khai, chi trả các chính sách hỗ trợ.

Quán triệt tinh thần các nghị quyết và với sự chỉ đạo quyết liệt, tôi cho rằng, dự kiến tiến độ triển khai các chính sách hỗ trợ của Bộ Lao động - Thương Binh và Xã hội là khả thi. Thậm chí, về phía ngành BHXH Việt Nam, Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam chỉ đạo sẽ cố gắng hoàn thành sớm hơn nếu như DN và NLĐ tích cực phối hợp với cơ quan BHXH. Bởi, về phía BHXH Việt Nam, công tác triển khai đã sẵn sàng, nhưng có khó khăn nhất định là khoảng 2,5 triệu lao động đang bảo lưu BHTN hiện nay phân tán về các địa phương. Chính vì thế, rất cần sự vào cuộc của các cơ quan truyền thông, cấp ủy, chính quyền các địa phương nhằm tuyên truyền, phổ biến cho NLĐ thuộc đối tượng được hỗ trợ chủ động đến cơ quan BHXH cấp tỉnh, huyện làm thủ tục thụ hưởng theo quy định.

- Xin trân trọng cảm ơn ông về cuộc trao đổi này!

Thùy Chi (thực hiện)