Đường biên giới Việt Nam - Lào dài khoảng 2.337km, tiếp giáp giữa 10 tỉnh của Việt Nam và 10 tỉnh của nước bạn Lào. Những năm qua, trong hợp tác quốc phòng - an ninh, hai bên luôn phối hợp chặt chẽ và hỗ trợ lẫn nhau góp phần giữ vững ổn định về an ninh chính trị và trật tự, an toàn xã hội khu vực biên giới mỗi nước. Trong lĩnh vực quản lý và bảo vệ biên giới, hai bên đã hoàn thành dự án tăng dày và tôn tạo hệ thống mốc quốc giới Việt Nam - Lào; ký kết hai văn kiện pháp lý quan trọng gồm: “Nghị định thư về đường biên giới và mốc quốc giới giữa nước Cộng hòa XHCN Việt Nam và nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào” và “Hiệp định về Quy chế quản lý biên giới và cửa khẩu biên giới trên đất liền giữa Chính phủ nước Cộng hòa XHCN Việt Nam và Chính phủ nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào”; đồng thời, cơ bản hoàn thành Thỏa thuận cấp cao giữa hai Chính phủ về giải quyết vấn đề người di cư tự do và kết hôn không giá thú trong vùng biên giới hai nước...

Nhằm xây dựng biên giới Việt Nam - Lào ổn định, phát triển toàn diện, BĐBP Việt Nam thường xuyên phối hợp trong trao đổi thông tin, tổ chức hội đàm định kỳ với Cục BĐBP (Bộ Tổng Tham mưu QĐND Lào); Tổng cục Cảnh sát, Tổng cục An ninh (Bộ An ninh Lào) và cấp Bộ Chỉ huy BĐBP 10 tỉnh biên giới của Việt Nam với Bộ Chỉ huy Quân sự 10 tỉnh biên giới tiếp giáp của Lào. Qua trao đổi thông tin, gặp gỡ, hội đàm, phối hợp tuần tra, kiểm soát biên giới, lực lượng bảo vệ biên giới hai bên đã nâng cao chất lượng công tác quản lý, bảo vệ biên giới, giữ vững an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội và đấu tranh phòng, chống các loại tội phạm.

Ngoài ra, nhằm củng cố, phát triển quan hệ đối ngoại quốc phòng, đối ngoại biên phòng giữa hai bên, trong những năm qua, BĐBP Việt Nam đã tham mưu và tổ chức tốt các hoạt động, chương trình giao lưu, kết nghĩa hai bên biên giới Việt Nam - Lào như: Giao lưu hữu nghị biên giới Việt Nam - Lào lần thứ nhất cấp Bộ Tư lệnh BĐBP tổ chức tại tỉnh Sơn La (tháng 7-2017); giao lưu văn nghệ “Sắt son tình nghĩa Việt - Lào” do Bộ Chỉ huy BĐBP Thanh Hóa phối hợp với Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Hủa Phăn, Lào tổ chức tại tỉnh Thanh Hóa (tháng 12-2017) và Bộ Chỉ huy BĐBP Sơn La phối hợp với Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Luông Pha Băng, Lào tổ chức tại tỉnh Sơn La (tháng 9-2018); Giao lưu hữu nghị biên giới Việt Nam - Lào cấp Bộ Chỉ huy BĐBP tỉnh tổ chức tại tỉnh Quảng Trị (tháng 7-2019) và Giao lưu hữu nghị Quốc phòng biên giới Việt Nam - Lào cấp Bộ Quốc phòng lần thứ nhất tổ chức tại tỉnh Quảng Trị vào tháng 12-2021.

Đặc biệt, hiện nay, trên toàn tuyến biên giới Việt Nam - Lào đã có 66/95 đồn Biên phòng của Việt Nam tổ chức kết nghĩa với 25/30 Đại đội BĐBP của Lào. Có 10 đồn Biên phòng cửa khẩu Việt Nam kết nghĩa với 10 đồn Công an cửa khẩu Lào; kết nghĩa giữa Trường Trung cấp Biên phòng 1, BĐBP Việt Nam với Trường Nghiệp vụ Biên phòng 712, Cục BĐBP Lào. Ngoài ra, hai bên đã tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương củng cố, duy trì quan hệ đoàn kết, hữu nghị, giúp đỡ nhau giữa 103 cặp cụm dân cư đã kết nghĩa.

Đẩy mạnh thực hiện Chương trình “Nâng bước em tới trường”, các đơn vị BĐBP đã nhận đỡ đầu 82 cháu học sinh Lào hoàn cảnh khó khăn, có tinh thần vượt khó vươn lên trong học tập với mức hỗ trợ 500.000 đồng/cháu/tháng cho tới khi các cháu tốt nghiệp trung học phổ thông. Bên cạnh đó, các đơn vị BĐBP đã phát huy hiệu quả các phòng khám kết hợp quân dân y trên dọc tuyến biên giới hai nước.

Kết quả, trong 5 năm qua, đã khám, chữa bệnh, cấp thuốc miễn phí cho hơn 26.000 lượt người dân khu vực biên giới. Riêng 2 phòng khám kết hợp quân dân y do BĐBP tổ chức trên đất bạn (Phòng khám Thoọng Pẹ do BĐBP Hà Tĩnh phụ trách và Phòng khám Phôn Thoọng do BĐBP Điện Biên phụ trách), trong 5 năm qua, đã khám, chữa bệnh, cấp thuốc cho hơn 10.000 lượt người dân nước bạn Lào. Các hoạt động trên đã góp phần củng cố, vun đắp quan hệ hữu nghị truyền thống giữa chính quyền, lực lượng vũ trang và nhân dân hai bên biên giới Việt Nam - Lào...

Năm 2021, tiếp tục quán triệt sâu sắc đường lối, chính sách đối ngoại của Đảng, Nhà nước và Bộ Quốc phòng, Đảng ủy, Bộ Tư lệnh BĐBP đã có nhiều chủ trương, giải pháp lãnh đạo, chỉ đạo tăng cường, củng cố, phát triển quan hệ hữu nghị, đoàn kết và hợp tác toàn diện giữa lực lượng bảo vệ biên giới hai nước Việt Nam - Lào cả về bề rộng và chiều sâu, đạt được nhiều kết quả quan trọng.

Nổi bật là, trong bối cảnh đại dịch Covid-19 bùng phát và diễn biến phức tạp, hai bên đã phối hợp, tăng cường kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ biên giới, kịp thời phát hiện, ngăn chặn, xử lý người xuất nhập cảnh trái phép; thường xuyên chia sẻ, trao đổi thông tin, thống nhất triển khai các biện pháp phòng, chống dịch bệnh theo chỉ đạo của Chính phủ hai nước. Các đơn vị quản lý, bảo vệ biên giới hai nước đã trao đổi kinh nghiệm, tổ chức nhiều đợt tuyên truyền, phát 110.680 tài liệu hướng dẫn biện pháp phòng, chống dịch cho nhân dân hai bên biên giới; BĐBP Việt Nam đã hỗ trợ vật tư, trang thiết bị phòng, chống dịch Covid-19 giúp bạn Lào với tổng giá trị hơn 6 tỉ đồng từ kinh phí tự huy động của đơn vị.

Bên cạnh đó, Bộ Tư lệnh BĐBP đã thống nhất với phía bạn chỉ đạo lực lượng quản lý, bảo vệ biên giới các tỉnh có chung đường biên giới tiếp tục phối hợp thực hiện tốt Hiệp định về Quy chế quản lý biên giới và cửa khẩu biên giới đất liền giữa Chính phủ nước Cộng hòa XHCN Việt Nam và Chính phủ nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào, do Thủ tướng Chính phủ hai nước ký ngày 16-3-2016; Thỏa thuận hợp tác Biên phòng giữa Bộ Tư lệnh BĐBP với Cục BĐBP (Bộ Tổng Tham mưu QĐND Lào) ký ngày 16-10-2018.

Trong năm 2021, hai bên đã phối hợp tuần tra song phương bảo vệ đường biên, mốc quốc giới được 118 đợt với 2.160 lượt cán bộ, chiến sĩ tham gia; tổ chức 86 đoàn với 532 lượt cán bộ (trong đó, cấp Bộ Chỉ huy BĐBP tỉnh: 11 đoàn với 148 lượt cán bộ; cấp đồn Biên phòng: 75 đoàn với 384 lượt cán bộ) tham gia, kết hợp gặp gỡ trên biên giới trao đổi tình hình, hỗ trợ vật tư y tế, nhu yếu phẩm khắc phục hậu quả thiên tai và phòng, chống dịch Covid-19.

Qua công tác phối hợp thực hiện nhiệm vụ quản lý, bảo vệ biên giới, BĐBP Việt Nam cùng với lực lượng chức năng trong nước và nước bạn Lào đã đấu tranh thành công 98 chuyên án chống tội phạm, bắt, xử lý 1.963 vụ với 2.085 đối tượng, trong đó, tội phạm về ma túy: 552 vụ với 749 đối tượng, thu giữ 1,1 tấn ma túy các loại; tội phạm về buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới: 630 vụ với 244 đối tượng...

Những năm tới, hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển tiếp tục là xu thế chủ đạo của thế giới. Tuy nhiên, sự cạnh tranh ảnh hưởng giữa các nước lớn, sự mất ổn định ở một số khu vực trên thế giới sẽ tiếp tục kéo dài; hoạt động của các loại tội phạm, nhất là tội phạm ma túy, mua bán người, buôn lậu, các yếu tố an ninh phi truyền thống như thiên tai, dịch bệnh có nhiều diễn biến phức tạp, tác động, ảnh hưởng không nhỏ đến công tác quản lý, bảo vệ biên giới, giữ gìn an ninh, trật tự khu vực biên giới.

Song, dựa trên nền tảng của mối quan hệ hữu nghị, đoàn kết đặc biệt, dưới sự lãnh đạo của hai Đảng, hai Nhà nước và Bộ Quốc phòng hai nước, mối quan hệ hữu nghị, hợp tác giữa Bộ Tư lệnh BĐBP Việt Nam với lực lượng quản lý, bảo vệ biên giới của Lào sẽ tiếp tục được hai bên củng cố và phát triển, góp phần quan trọng giữ vững ổn định an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội khu vực biên giới hai nước.

Thời gian tới, nhằm tăng cường, củng cố, phát triển quan hệ hữu nghị, đoàn kết và hợp tác toàn diện giữa lực lượng bảo vệ biên giới hai nước Việt Nam - Lào, Đảng ủy, Bộ Tư lệnh BĐBP xác định thực hiện tốt một số nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm sau:

Một là, tiếp tục quán triệt, thực hiện nghiêm túc các chủ trương, quan điểm chỉ đạo của Đảng, Nhà nước, Chính phủ, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng về công tác đối ngoại quốc phòng và đối ngoại Biên phòng. Thực hiện có hiệu quả Hiệp định về Quy chế quản lý biên giới và cửa khẩu giữa nước Cộng hòa XHCN Việt Nam và Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào; thường xuyên phối hợp tổ chức tuần tra song phương để quản lý đường biên, mốc giới, giữ vững an ninh trật tự ở khu vực biên giới.

Hai là, duy trì trao đổi thông tin, chế độ hội đàm, gặp gỡ trao đổi tình hình định kỳ, hợp tác chặt chẽ giữa lực lượng quản lý, bảo vệ biên giới hai nước nhằm giữ vững an ninh chính trị, xây dựng tuyến biên giới Việt Nam - Lào ổn định, phát triển toàn diện. Tăng cường phối hợp, tổ chức các hoạt động kiểm tra giám sát tại các cửa khẩu; trao đổi kinh nghiệm trong phòng, chống tội phạm xuyên quốc gia; ngăn chặn và xử lý nạn khai thác tài nguyên thiên nhiên trái phép, buôn lậu, mua bán, vận chuyển trái phép các chất ma túy, mua bán người...

Ba là, phối hợp với bạn đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến nội dung cơ bản của các văn bản pháp lý biên giới Việt Nam - Lào đã ký kết cho nhân dân hai bên biên giới. Tăng cường phối hợp ngăn chặn tình trạng công dân vượt biên trái phép, di cư tự do, xâm canh...; đẩy mạnh phối hợp thực hiện Thỏa thuận giữa Chính phủ hai nước về giải quyết vấn đề người di cư tự do, kết hôn không giá thú trong vùng biên giới.

Bốn là, chủ động phối hợp với phía bạn thúc đẩy mô hình kết nghĩa giữa các đơn vị BĐBP Việt Nam và lực lượng bảo vệ biên giới Lào; tích cực tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương đẩy mạnh hoạt động kết nghĩa cụm dân cư hai bên biên giới; thực hiện các dự án phát triển kinh tế, xã hội, phòng, chống dịch bệnh, đặc biệt là dịch Covid-19, ổn định và nâng cao đời sống cư dân biên giới, góp phần bảo đảm quốc phòng - an ninh, trật tự xã hội khu vực biên giới.

Năm là, đẩy mạnh hợp tác, giúp đỡ lực lượng bảo vệ biên giới của Lào về đào tạo, tập huấn cán bộ quản lý, bảo vệ biên giới theo Nghị định thư và Kế hoạch hợp tác hằng năm giữa Bộ Quốc phòng hai nước. Các đơn vị BĐBP tăng cường hoạt động giao lưu với phía bạn nhằm tăng cường tình đoàn kết, hữu nghị, hợp tác toàn diện giữa lực lượng bảo vệ biên giới hai nước Việt Nam - Lào.

Trung tướng Lê Đức Thái, Ủy viên Trung ương Đảng, Ủy viên Quân ủy Trung ương, Tư lệnh Bộ đội Biên phòng