Vượt qua con đường uốn lượn nằm vắt vẻo trên lưng chừng núi, vào bản Láy, xã Tân Xuân, chúng tôi được nghe nhiều câu chuyện về một thời cán bộ Đồn Biên phòng Tân Xuân, BĐBP Sơn La “cơm đùm, cơm nắm” vào các bản vùng biên giới để tuyên truyền, vận động người dân không trồng cây thuốc phiện. Ông Sồng A Sào, Trưởng bản Láy, nhắc lại một thời ông cùng cán bộ Biên phòng đi vận động người dân “khai tử” cây thuốc phiện: “Khó khăn lắm, lúc đầu nói dân mình không nghe, vẫn lén lút trồng, rồi hút. Vì vậy, thời điểm đó trong bản có rất nhiều người nghiện, rồi cứ đói nghèo, khổ cực mãi”.

Thực hiện chỉ đạo về triệt xóa cây thuốc phiện của Chính phủ, cấp ủy, chính quyền, nhân dân và BĐBP Sơn La liên tiếp bước vào những “cuộc chiến” nhằm đẩy lùi cây thuốc phiện ra khỏi đời sống của đồng bào. Cán bộ Đồn Biên phòng Tân Xuân kiên trì bám bản, làm tốt công tác tuyên truyền. Trong đó, đơn vị phối hợp chặt chẽ với công an, dân quân xã quyết liệt phá nhổ những diện tích bà con trồng thuốc phiện lén lút, mặt khác, vận động nhân dân không tái trồng và tích cực chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi để nâng cao đời sống. Đây là nhiệm vụ trọng tâm, xuyên suốt trong thời gian này. Sau nhiều năm nỗ lực, với tinh thần kiên trì, bền bỉ của cán bộ Đồn Biên phòng Tân Xuân và cấp ủy, chính quyền địa phương, trên địa bàn bản Láy đã không còn những mùa hoa anh túc.

Ông Sồng A Sào cho biết thêm: “Những ngày đầu, cán bộ Biên phòng ăn, ngủ ở bản để giúp người dân kỹ thuật trồng trọt, chăn nuôi, tuyên truyền, giải thích để bà con hiểu rõ tác hại của ma túy. Vì vậy, nhiều năm nay, bản mình không còn hộ nào tái trồng cây thuốc phiện. Dân bản mình đã không bị ma túy làm khổ nữa, có sức khỏe để lao động sản xuất”.

Cách nhà ông Trưởng bản không xa, gia đình anh Phàng A Chia đang hy vọng về một vụ xoài đầu với những quả thơm trái lành. Anh Chia phấn khởi cho biết: “Mừng vui lắm. Gia đình mình được Nhà nước hỗ trợ cây giống, nên đã mạnh dạn trồng gần 3ha xoài. Cây phát triển rất tốt, bây giờ mình chỉ chờ ngày thu hoạch thôi”. Cũng theo lời của anh Phàng A Chia: “Những năm 1980-1990, nơi đây trồng nhiều thuốc phiện lắm. Hầu như gia đình nào cũng trồng một khoảnh trên nương. Từ khi được BĐBP vận động, gia đình mình và bà con trong bản không ai trồng nữa”.

Ông Đinh Công Quán, Bí thư Đảng ủy xã Tân Xuân chia sẻ: “Cái thời hoa anh túc “phủ trắng” nương của người dân bản Láy qua rồi. Để bà con từ bỏ cây thuốc phiện, tìm hướng đi mới bằng việc thay thế, phát triển các loại cây trồng, vật nuôi là cả một quá trình đấu tranh quyết liệt trong tư tưởng và hành động của cấp ủy, chính quyền, người dân và BĐBP Sơn La lúc bấy giờ. Cây thuốc phiện đã được người dân đoạn tuyệt, nhưng các cấp, các ngành cần tiếp tục quan tâm, chống tái trồng, bởi hiện nay, xã Tân Xuân vẫn có 113 người nghiện; nhiều gia đình đời sống còn gặp rất nhiều khó khăn”.

Để giải quyết tận gốc vấn đề này, Đảng ủy, UBND xã Tân Xuân đã định hướng để người dân phát triển các loại cây ăn quả và xem đó là giải pháp lâu dài bền vững. Giờ đây, trên địa bàn đã có nhiều mô hình phát triển kinh tế như trồng chuối lai, dong riềng cao sản, cây xoài... đang phát huy hiệu quả kinh tế cao. Thiếu tá Bàn Văn Thắng, Phó Đồn trưởng Đồn Biên phòng Tân Xuân cho biết: “Với quyết tâm xóa bỏ cây thuốc phiện, từ nhiều năm trước, đơn vị đã tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương tập trung thực hiện quyết liệt, đồng bộ các giải pháp, kiên quyết đấu tranh triệt xóa cây thuốc phiện. Đồng thời, tổ chức cho nhân dân ký cam kết không trồng cây có chứa chất ma túy, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động nhân dân nâng cao nhận thức, không tái trồng cây thuốc phiện, gắn với chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, nâng cao đời sống. Vì vậy, đến nay, trên địa bàn đơn vị quản lý đã “quét sạch” được cây thuốc phiện. Người dân tích cực tham gia phong trào đấu tranh phòng, chống ma túy”.

Sau nhiều năm nỗ lực, với tinh thần kiên trì, bền bỉ của cấp ủy, chính quyền địa phương và Đồn Biên phòng Tân Xuân, cuộc sống của người dân bản Láy hôm nay đã và đang khởi sắc từng ngày. Những nương rẫy thuốc phiện một thuở giờ đây đã được thay bằng các loại cây ngô, lúa, dong riềng, xoài... với hiệu quả kinh tế cao. Các chương trình, dự án phát triển kinh tế, xã hội giúp người dân nơi đây chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng sản xuất hàng hóa bền vững cũng đang được triển khai, hứa hẹn những khởi sắc của một vùng đất từng là “thủ phủ” của cây thuốc phiện.

 Lê Đồng