Ngày Xuân ở vùng biển miền Trung, mỗi nơi một phong tục khác nhau trong lễ hội mở biển. Có nơi, sau khi làm lễ nhúng nước lưới đầu năm, tàu cá mới được xuất hành đi đánh bắt, nhưng cũng có nơi, bà con ngư dân xuyên Tết trên những con tàu, gửi niềm khát khao mẻ lưới ngày Xuân sẽ đong đầy lộc biển, là điềm hên cho làng chài trong mùa biển mới.
Làng chài Nghĩa An, thành phố Quảng Ngãi trở thành ổ dịch từ đầu tháng 9-2021. Mật độ dân cư ở ngôi làng này rất đông (19.400 nhân khẩu), số ca bệnh có lúc lên đến hơn 200 người. Cán bộ Đồn Biên phòng cửa khẩu cảng Sa Kỳ, BĐBP Quảng Ngãi vừa tham gia chống dịch, vừa kêu gọi hàng cứu trợ để hỗ trợ cho bà con lúc khó khăn. Đến nay, đơn vị đã kêu gọi được hơn 5 tấn hàng hóa, bao gồm lương thực, rau, củ, quả để hỗ trợ cho bà con; quyết tâm cùng chính quyền địa phương khống chế dịch bệnh.
Cùng với đồng bào cả nước hướng về thành phố (TP) Hồ Chí Minh đang gặp khó khăn vì dịch Covid-19, trong những ngày qua, cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng cửa khẩu cảng Sa Kỳ, BĐBP Quảng Ngãi và nhân dân thôn Phổ Trường, xã Nghĩa An, TP Quảng Ngãi, tỉnh Quảng Ngãi đã tất bật chế biến những món ăn đặc trưng của nơi đây gửi tặng đồng bào trên thành phố mang tên Bác.
Tại cảng cá Thọ Quang, thành phố Đà Nẵng, nhiều tàu đánh bắt cá bằng lưới giã cào đôi của ngư dân tỉnh Quảng Ngãi đã cập vào để cải tạo lưới theo cách mới nhất, với hy vọng trong năm 2021 sẽ đánh bắt thuận lợi. Một ngư dân chia sẻ rằng, có mấy tàu mới thu về 400-500 triệu đồng tiền bán mực nhờ đánh bắt bằng lưới kim tuyến.
Trong những ngày nóng bỏng không khí phòng, chống dịch Covid-19, xã Nghĩa An càng trở nên lặng lẽ bên dòng sông Cổ Lũy có dòng chảy lững lờ ra phía cửa biển. Gặp vài người dân trong thôn và vẫn thấy ánh mắt chưa hết bàng hoàng sau chuỗi ngày lao đao trong “bão nợ”. Nhưng trong nỗi khó khăn chồng chất đó, phụ nữ làng chài vẫn giúp mọi người gượng đứng dậy, đoàn kết và sát cánh với nhau để vượt qua khó khăn trong đại dịch Covid-19.
Nghị định 42/2019/NĐ-CP ngày 16-5-2019 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thủy sản, có một điểm đáng chú ý đó là mức xử lý hành chính đối với tàu giã cào hoạt động sai tuyến lên đến 1 tỷ đồng. Ngư trường đang ngày càng nóng bỏng khi đoàn tàu giã cào “khủng” ở cửa biển Đại Cổ Lũy (thành phố Quảng Ngãi, tỉnh Quảng Ngãi) lâm cảnh nợ nần nên cố gắng “cào, vét” để kiếm sống qua ngày.
“Bỏ giã cào đôi sang làm giã cào bướm”, đi khắp làng chài tỷ phú (xã Nghĩa An, thành phố Quảng Ngãi), tôi đều nghe các ngư dân nhắc đến cụm từ “giã cào bướm” và xem đó là dự trù trong năm 2020. Làng chài nổi tiếng cả nước hiện đắm chìm trong “bão nợ” và ngư dân đang cố thoát ra khỏi vũng lầy bằng phương cách chuyển đổi nghề, tiếp tục cầu cứu chính quyền địa phương trợ giúp.
Hôm qua là tỷ phú, hôm nay đã nợ nần ngập đầu, đó là câu chuyện buồn ở 2 làng chài Nghĩa An và Nghĩa Phú nằm ở hai bên bờ của cửa Đại Cổ Lũy, TP Quảng Ngãi, tỉnh Quảng Ngãi. Đi dọc làng chài, tôi gặp những thuyền trưởng nổi tiếng một thời và đều nghe trăn trở vì cơn “bão nợ” bất thình lình đổ xuống đầu ngư dân. Và giờ đây, những ngư dân từng làm ra tiền như nước sẽ đứng dậy ra sao?
Làng chài Cửa Đại Cổ Lũy ở tỉnh Quảng Ngãi có gần 1.000 tàu cá làm nghề giã cào. Làng chài “lên đỉnh” từ năm 2015 thì đến năm 2017 bắt đầu liêu xiêu trong bão nợ vì các nguyên nhân: Đánh bắt tận diệt, tàu giã cào lấn át ngư trường... Câu chuyện về làng chài ở Cửa Đại Cổ Lũy sẽ giúp các địa phương rút kinh nghiệm, chú trọng vào việc phát triển nghề biển bền vững.
Làng chài Cửa Đại Cổ Lũy ở tỉnh Quảng Ngãi có gần 1.000 tàu cá làm nghề giã cào. Làng chài “lên đỉnh” từ năm 2015 thì đến năm 2017 bắt đầu liêu xiêu trong bão nợ vì các nguyên nhân: Đánh bắt tận diệt, tàu giã cào Trung Quốc lấn át ngư trường... Câu chuyện về làng chài ở Cửa Đại Cổ Lũy sẽ giúp các địa phương rút kinh nghiệm, chú trọng vào việc phát triển nghề biển bền vững.
Đó là tựa của cuốn sách vừa được xuất bản, nội dung tập hợp và dịch khá đầy đủ về các lễ thức, phong tục, nguồn gốc tín ngưỡng của cư dân miền biển Quảng Ngãi.
Khắp các làng chài trong cả nước, nơi đâu cũng đang rơi vào tình trạng khan hiếm ngư dân; ngư dân lớn tuổi không có người nối nghiệp. Còn ở Quảng Ngãi có một gia đình cả 4 cha con suốt nhiều năm qua cùng nhau gắn bó trên một chiếc tàu. Cha dạy cho con, anh truyền lại cho em để không bỏ nghề biển. Đó là gia đình ông Cao Trung, ở xã Nghĩa An, TP Quảng Ngãi. Ông Trung luôn tự hào cho biết "cả 4 cha con trên một con tàu ra khơi giữ chủ quyền".
Anh em ơi, đừng thấy sóng cả mà ngã tay chèo…!" - Tiếng hò của ông Lê Văn Đồng vang vọng làng chài. Mấy chục năm rồi, ông Đồng làm thơ, hát hò để động viên hơn 2.000 ngư dân bám biển Trường Sa vào mùa biển mới.
