Trong kháng chiến, chính quyền, nhân dân các dântộc xã Nâm Nung, huyện Krông Nô, tỉnh Đắk Nông đồng lòng theo Đảng làm cách mạng, trở thành Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân. Sau khi thống nhất đất nước, đồng bào các dântộc nơi đây đồng lòng cùng chính quyền tập trung phát triển kinh tế, xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa truyền thống, xây dựng Nâm Nung ngày càng giàu đẹp. Những rẫy cà phê, tiêu, cao su và các loại cây ăn quả đã phủ xanh mảnh đất một thời bom đạn.
Sau hơn 3 tháng miệt mài học tập, nghiên cứu tiếng dântộc thiểu số, giờ đây, những cán bộ, chiến sĩ của BĐBP Đắk Lắk đã thuần thục kỹ năng nghe, nói với tiếng dântộc Ê Đê, giúp cho tình quân dân nơi biên giới ngày càng gần gũi, thắm thiết hơn.
Đẩy mạnh việc bảo tồn văn hóa truyền thống, những năm qua, nhiều trường học trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk đã dạy cồng chiêng cho học sinh dântộc thiểu số (DTTS). Cách làm này đã mang lại hiệu quả tích cực, khơi dậy và lan tỏa tình yêu văn hóa truyền thống trong thế hệ trẻ, góp phần bảo tồn và phát huy văn hóa cồng chiêng.
Đối với các nghệ sĩ, diễn viên của Đoàn Văn công BĐBP, đi đến mọi miền biên cương của Tổ quốc biểu diễn phục vụ cán bộ, chiến sĩ và nhân dân là nhiệm vụ thường xuyên trong suốt chặng đường 64 năm qua của đơn vị. Trong mỗi chuyến lưu diễn đã để lại trong những nghệ sĩ, diễn viên nhiều tình cảm và kỷ niệm đẹp. Trong chuyến lưu diễn 15 ngày vừa qua tại các tỉnh biên giới Tây Nguyên, Đoàn Văn công BĐBP đã có chương trình biểu diễn nghệ thuật phục vụ cán bộ, chiến sĩ và nhân dân ở khu vực biên giới.
“Quê hương là gì hở mẹ/ Ai đi xa cũng nhớ nhiều?”. Quê tôi mùa nào cũng đẹp, nhưng đẹp nhất vẫn là những ngày tháng Ba. Tháng Ba về, lòng tôi nao nao nhớ quê, nhớ những cánh hoa Pơ lang mộc mạc, dung dị đang nở thắm tươi giữa đất trời Tây Nguyên hùng vĩ.
Nằm dưới chân núi lửa Nâm Gleh R’luh trong Công viên địa chất toàn cầu của UNESCO, xã biên giới Thuận An, huyện Đắk Mil là một trong những địa phương có tốc độ phát triển nhanh và ổn định nhất của tỉnh Đắk Nông. Trên nền đất đỏ bazan màu mỡ là bạt ngàn những cánh rừng cao su, cà phê, hồ tiêu, cây ăn quả quanh năm tươi tốt. Cùng với đó là vị trí đắc địa, kết nối “thủ phủ cà phê” Ban Mê với thành phố Hồ Chí Minh và miền Đông Nam Bộ, cũng như giao thương giữa vùng Nam Tây Nguyên với Đông Bắc Campuchia đã mang đến cho Thuận An rất nhiều lợi thế phát triển. “Đất đã thuận mà người lại an”- tương lai tươi sáng đang đón đợi Thuận An ở phía trước…
Những năm qua, Đảng và Nhà nước đã có nhiều chính sách, chương trình ưu tiên hướng đến phụ nữ dântộc thiểu số (DTTS), tiêu biểu như các chính sách trong Chương trình Mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2016-2020 và hiện nay là Chương trình Mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021-2030. Một trong những mục tiêu quan trọng của chương trình này là lồng ghép giới, hướng đến xóa bỏ bất bình đẳng giới giữa các nhóm dântộc.
Khu vực biên giới Đắk Lắk gồm 4 xã thuộc hai huyện Ea Súp và Buôn Đôn, có 25 dântộc thiểu số cùng sinh sống, trong đó chỉ có 4 dântộc thiểu số tại chỗ (Ê Đê, M’Nông, Gia Rai, Lào). Cùng với các ban, ngành địa phương, Bộ chỉ huy BĐBP Đắk Lắk đã triển khai nhiều mô hình, việc làm thiết thực, hiệu quả giúp đồng bào dântộc thiểu số “an cư lạc nghiệp” phát triển kinh tế, giảm nghèo bền vững.
Việt Nam hiện có 54 dântộc anh em, trong đó, khoảng 30 dântộc thiểu số (DTTS) có chữ viết, tiêu biểu như: Tày, Thái, Hoa, Khmer, Nùng, Mông, Gia Rai, Ê Đê, Ba Na, Xơ Đăng, Cơ Ho, Chăm, M’Nông... Tuy nhiên, xu hướng hội nhập văn hóa đã làm suy giảm ngôn ngữ “mẹ đẻ” của nhiều DTTS. Vì vậy, việc bảo tồn và phát huy tiếng nói, chữ viết các DTTS là một trong những giải pháp cấp thiết trước mắt và lâu dài để giữ gìn bản sắc văn hóa, thực hiện quyền bình đẳng giữa các dântộc.
Krông Na là xã biên giới đặc biệt khó khăn của huyện Buôn Đôn, tỉnh Đắk Lắk. Toàn xã có 1.660 hộ/6.053 khẩu với 13 dântộc anh em cùng sinh sống, trong đó, đồng bào dântộc thiểu số chiếm 78,21%. Trong những năm qua, công tác bình đẳng giới trên địa bàn đã có nhiều chuyển biến tích cực, từ những chi bộ không có đảng viên nữ, hay tỷ lệ nữ giới tham gia các cấp ủy, hệ thống chính trị xã hội rất thấp thì nay, tỷ lệ nữ giới tham gia trong mọi lĩnh vực của đời sống xã hội ngày càng tăng.
Tây Nguyên vốn là vùng đất có nền văn hóa truyền thống đặc sắc lại thêm quá trình di cư từ khắp mọi miền đất nước mà nền văn hóa tại đây ngày càng trở nên sinh động, đa dạng và phong phú. Sáng tạo văn học nghệ thuật trong đa dạng văn hóa các dântộc, gìn giữ và phát huy bản sắc văn hóa các dântộc Tây Nguyên là nhiệm vụ lớn lao và vô cùng quan trọng trong mọi giai đoạn lịch sử, đặc biệt là trong tình hình hiện nay.
Với những người lính Biên phòng, việc học tiếng dântộc thiểu số (DTTS) cũng như học ngoại ngữ không chỉ là nhiệm vụ, mà còn là nhu cầu tự thân. Bởi có hiểu tiếng của đồng bào mới có thể làm tốt công tác vận động quần chúng, xây dựng nền Biên phòng toàn dân vững mạnh; biết được tiếng nước láng giềng mới làm tốt công tác đối ngoại biên phòng, góp phần quản lý, giữ gìn toàn vẹn lãnh thổ, bảo vệ an ninh biên giới quốc gia từ sớm, từ xa.
Nằm ở Nam Tây Nguyên, tỉnh Đắk Nông có đường biên giới dài 141,045km, tiếp giáp với tỉnh Mondulkiri (Vương quốc Campuchia). Khu vực biên giới của tỉnh hiện có 7 xã thuộc 4 huyện là Đắk Mil, Đắk Song, Cư Jút và Tuy Đức, với tổng dân số khoảng 73 ngàn người, thuộc 30 dântộc anh em sinh sống. Trong những năm gần đây, được sự quan tâm chăm lo sâu sắc của Đảng và Nhà nước, đời sống của người dân vùng biên giới không ngừng được cải thiện nâng cao, hệ thống cơ sở hạ tầng được đầu tư xây dựng bài bản, phục vụ đắc lực cho công cuộc phát triển kinh tế - xã hội, củng cố tiềm lực quốc phòng - an ninh vững mạnh, đáp ứng tốt mọi yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới...
Những năm qua, Đảng và Nhà nước đã có nhiều chính sách, chương trình ưu tiên hướng đến phụ nữ dântộc thiểu số (DTTS), tiêu biểu như các chính sách trong Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2016-2020 và hiện nay là Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021-2030. Một trong những mục tiêu quan trọng của chương trình này là lồng ghép giới, hướng đến xóa bỏ bất bình đẳng giới giữa các nhóm dântộc.
Khó có thể bảo tồn được sử thi bởi đó là truyền khẩu không chỉ bằng văn vần mà còn bằng hình thức hát kể. Để sử thi mãi trường tồn, chỉ còn cách duy nhất là gìn giữ bằng việc sưu tầm và tạo điều kiện để những nghệ nhân trình diễn, truyền dạy.
