Theo Đại tá Trần Văn Bừng, Chính ủy BĐBP Quảng Ninh: “Trên địa bàn biên giới, biển đảo của tỉnh, từ những năm 90 của thế kỷ trước, chúng tôi đã xây dựng được phong trào quần chúng tham gia bảo vệ chủ quyền, an ninh biên giới tương đối mạnh. Đến năm 2003, khi Chỉ thị 34/CT-BTL về tổ chức "phong trào Quần chúng tự quản đường biên, mốc quốc giới và giữ gìn an ninh trật tự xóm, bản ở khu vực biên giới" ra đời, chúng tôi đã đẩy phong trào lên tầm cao mới, phát huy sức mạnh của cả hệ thống chính trị và toàn dân tham gia quản lý, bảo vệ vững chắc chủ quyền lãnh thổ, xây dựng khu vực biên giới hòa bình, hữu nghị, phát triển”.

Đại tá Trần Văn Bừng cho biết: “Chỉ thị số 01/CT-TTg ra đời đã tạo “cú huých” mạnh mẽ trong việc huy động các cơ quan, tổ chức và nhân dân tham gia tự quản đường biên, mốc giới. Bởi Chỉ thị khẳng định vị trí, vai trò, trách nhiệm to lớn của nhân dân và chế độ chính sách đãi ngộ, ưu tiên cho các tổ chức, hộ dân tham gia quản lý, bảo vệ chủ quyền, an ninh biên giới quốc gia. Việc chủ trì, chuyên trách của BĐBP trong công tác phối hợp với các ngành, các lực lượng đứng chân trên địa bàn được chặt chẽ...” .

Thực hiện Chỉ thị 01/CT-TTg, BĐBP Quảng Ninh phối hợp với Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh, các sở, ngành liên quan và UBND 87 xã, phường, 11 huyện, thị, thành phố biên phòng triển khai các kế hoạch tuyên truyền những nội dung của Chỉ thị đến cán bộ, công chức các ban, ngành, đoàn thể xã, phường và nhân dân trên khu vực biên giới. Sau 1 năm, các địa phương đã thành lập được 158 tổ/991 thành viên và 1.964 hộ dân tham gia quản lý, bảo vệ 56 cột mốc, hơn 78km đường biên giới và các bến cảng, bến bãi, an ninh thôn, bản.

Sau khi Tổ tự quản được thành lập, Ban Chỉ đạo thực hiện Chỉ thị 01/CT-TTg của tỉnh yêu cầu các đồn Biên phòng chủ trì phối hợp tổ chức tập huấn cho 158 Tổ tự quản về các văn kiện pháp lý về biên giới, biển đảo; tình hình hệ thống đường biên, mốc giới, vùng biển đảo; yêu cầu nhiệm vụ trong công tác bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, an ninh biên giới; các hoạt động tham gia và xử lý một số tình huống trong bảo vệ biên giới của Tổ tự quản và quy trình các bước xử lý vụ việc về an ninh trật tự, an toàn xã hội trên địa bàn biên giới, biển đảo...

Để nâng cao hiệu quả thực hiện Chỉ thị 01/CT-TTg, BĐBP Quảng Ninh chọn Đồn Biên phòng Bắc Sơn và các xã địa bàn đồn làm điểm. Sau 1 năm triển khai, Đồn Biên phòng Bắc Sơn đã chủ động phối hợp với chính quyền địa phương tuyên truyền, vận động thành lập được 11 Tổ tự quản đường biên, cột mốc, an ninh thôn xóm với 55 thành viên tham gia; 509 hộ dân thuộc các thôn, khu phố giáp biên đăng ký tham gia tự quản đường biên, mốc giới.

Thiếu tá Nguyễn Kiến Hùng, Chính trị viên phó Đồn Biên phòng Bắc Sơn cho biết: “Để bà con tích cực tham gia Tổ tự quản, trong công tác tuyên truyền, chúng tôi đã làm rõ những chính sách hỗ trợ cho các gia đình, cá nhân tham gia như: Được ưu tiên trong xem xét giao đất, giao rừng, giao diện tích sản xuất trong nuôi trồng, khai thác thủy hải sản; được tham gia các dự án xóa đói giảm nghèo, hỗ trợ kỹ thuật, vốn, phương tiện sản xuất theo chính sách ưu đãi của Nhà nước; được hưởng chế độ, chính sách theo quy định của pháp luật về ưu đãi người có công với cách mạng...”.

Thiếu tá Hùng cho biết thêm: “Bên cạnh việc tuyên truyền, vận động, cán bộ, chiến sĩ đơn vị luôn “4 cùng” hỗ trợ nhân dân trong lao động, sản xuất, tham gia tích cực cùng địa phương xây dựng nông thôn mới, hỗ trợ xây mới, sửa chữa nhà ở cho các hộ nghèo, gia đình có công với cách mạng... Qua đó đã tập hợp và phát huy được sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị và nhân dân trong bảo vệ đường biên, mốc giới, đấu tranh hiệu quả với các loại tội phạm”.

Từ những việc làm cụ thể, thiết thực của Chỉ huy Đồn Biên phòng Bắc Sơn, Tổ tự quản đường biên, mốc giới hoạt động có hiệu quả, kịp thời ngăn chặn các vụ vi phạm quy chế biên giới, như vượt biên trái phép, đốt rừng, khai thác lâm thổ sản trái phép, xả thải ra sông biên giới... “Thông qua Tổ tự quản, chúng tôi đã phát hiện đấu tranh kịp thời, buộc một số doanh nghiệp phía Trung Quốc chấm dứt việc vi phạm quy chế biên giới, ảnh hưởng đến an ninh trật tự, môi trường. Điển hình, từ tin báo của nhân dân, đơn vị đã có sự phối hợp với lực lượng bảo vệ biên giới Trung Quốc yêu cầu nhà máy ép tinh dầu quế phía bạn chấm dứt việc xả thải và phá dỡ cầu thang sắt ra sông biên giới” - Thượng tá Đào Quốc Thạo, Đồn trưởng Đồn Biên phòng Bắc Sơn cho biết.

Đặc biệt, vừa qua, một doanh nghiệp của Trung Quốc đã lén lút đổ 5 tấn cá thối vào lãnh thổ Việt Nam, nhưng đã bị nhân dân phát giác. Ông Vũ Văn Long, Tổ tự quản khu 7, phường Hải Yến cho biết: “Sau khi phát hiện vụ việc này, chúng tôi đã tập trung nhân dân xử lý ban đầu, giữ nguyên hiện trường, kịp thời báo cáo cho Chỉ huy Đồn Biên phòng Bắc Sơn biết, cùng các cơ quan chức năng đấu tranh buộc đơn vị này phải thu gom toàn bộ cá thối, vệ sinh môi trường”.

Ngoài ra, cán bộ, chiến sĩ đơn vị phối hợp với Tổ tự quản ngư trường, bến bãi, Tổ tàu thuyền an toàn kiểm soát, ngăn chặn, giải tỏa việc ngư dân dùng lưới bát quái, xung điện... khai thác thủy sản, tháo dỡ 51 công cụ đăng lưới xăm, 200 cọc tre, 19 chòi canh, vận động 28 hộ dân tự thu hoạch, tháo dỡ chòi canh, cọc tre và xử phạt 38 vụ/46 đối tượng khai thác hải sản, cát trái phép. Đặc biệt, năm 2017, nhân dân đã cung cấp cho đơn vị 224 tin, liên quan đến chủ quyền lãnh thổ, hoạt động của các loại tội phạm. Qua đó, giúp đơn vị bắt giữ 20 vụ/24 đối tượng mua bán, vận chuyển trái phép chất ma túy; 3 vụ/4 đối tượng mua bán người, giải cứu được 3 phụ nữ và bắt giữ 71 vụ/80 đối tượng buôn lậu, gian lận thương mại...

Có thể thấy, hoạt động của các Tổ tự quản đường biên, mốc giới, ngư trường, bến bãi ở địa bàn Đồn Biên phòng Bắc Sơn quản lý hoạt động có hiệu quả, góp phần giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, bảo vệ vững chắc chủ quyền, an ninh biên giới, biển đảo của Tổ quốc. Từ kinh nghiệm thực hiện điểm ở Bắc Sơn, BĐBP Quảng Ninh đã nhân rộng mô hình ra toàn tuyến biên giới của tỉnh.

Viết Hà