Theo hồ sơ vụ án, tháng 11-2014, Lương Thị Lý, sinh năm 1985, trú tại xã Cắm Muộn, huyện Quế Phong, tỉnh Nghệ An dụ dỗ Lương Thị H, sinh năm 2000 (trú cùng xã) đi Trung Quốc. Sau đó, Lý liên hệ với Lô Thị Hà, sinh năm 1988, trú tại xã Cắm Muộn, lấy chồng và sinh sống ở Trung Quốc bàn cách đưa H vượt biên qua biên giới sang Trung Quốc bán. Hai bên thỏa thuận sẽ trả cho gia đình H số tiền 80 triệu đồng, Lý sẽ được hưởng tiền công 9 triệu đồng. 

Một ngày sau khi Lý đưa cháu H sang Trung Quốc, Lô Thị Hà nhờ người quen bán nạn nhân cho một người đàn ông Trung Quốc với số tiền trị giá tương đương 150 triệu đồng. Hà gửi về cho Lý 79 triệu đồng, trong đó, tiền đưa cho gia đình cháu H 70 triệu đồng, tiền công của Lý là 9 triệu đồng. Tuy nhiên, Lý chỉ đưa cho gia đình H 50 triệu, số còn lại để tiêu xài cá nhân.

Đến tháng 1-2016, Lương Thị H bỏ trốn khỏi nhà “chồng hờ” về với gia đình ở Việt Nam. Nhưng đến khoảng tháng 2-2016, Lý tiếp tục đến rủ H sang Trung Quốc lấy chồng. Ngoài việc cam kết sang lấy chồng 1 tháng là về, Lý còn hứa hẹn trả cho H 100 triệu đồng. Lần này, Lý tiếp tục đưa nạn nhân sang Trung Quốc, giao cho Hà. Sau đó, Hà bán Lương Thị H được 240 triệu đồng. Số tiền 100 triệu đồng Hà gửi về, Lý chỉ đưa cho gia đình nạn nhân 80 triệu, còn lại để tiêu xài cá nhân. 

Sau khi bị bán cho một người đàn ông Trung Quốc làm vợ được 3 tháng, Lương Thị H tìm cách bỏ trốn và đến gặp Công an Trung Quốc nhờ giúp đỡ. Tháng 3-2018, Công an Trung Quốc đã trả H về Việt Nam. Sau đó, Lương Thị H đã tố cáo Lý và Hà lên cơ quan chức năng. Lương Thị Lý bị bắt giữ ngay sau đó, còn Lô Thị Hà cũng bị bắt khi từ Trung Quốc trở về Việt Nam. Cơ quan điều tra xác định, trước khi thực hiện hành vi bán Lương Thị H thì Lô Thị Hà đã tham gia bán một người khác qua biên giới và bị Tòa án nhân dân tỉnh Nghệ An tuyên phạt 4 năm tù nhưng chưa thi hành án.

Quá trình điều tra vụ án, cơ quan chức năng xác định, lần thứ nhất Lương Thị Lý và Lô Thị Hà thực hiện hành vi đưa Lương Thị H sang Trung Quốc bán, khi đó nạn nhân mới hơn 14 tuổi. Lần thứ hai bị bán, nạn nhân H hơn 16 tuổi. Lương Thị Lý và Lô Thị Hà bị truy tố 2 tội danh “Mua bán trẻ em” và “Mua bán người”. Tại phiên tòa, Lương Thị Lý và Lô Thị Hà thừa nhận việc đưa H sang Trung Quốc bán, nhưng khẳng định, vào thời điểm đưa nạn nhân đi, Lương Thị H đã hơn 16 tuổi. 

Cũng liên quan đến tình tiết tuổi của nạn nhân vào thời gian bị bán, mẹ của Lương Thị H khẳng định, con gái sinh năm 1996, chứ không phải năm 2000. Việc làm giấy khai sinh, chứng sinh là do điều kiện giao thông khó khăn, xa xôi cách trở nên đến năm 2000 mới nhờ được người quen làm hộ dẫn đến trong các giấy tờ, Lương Thị H có năm sinh 2000. Nói về số tiền 52 triệu đồng bồi thường cho Lương Thị H thì mẹ nạn nhân nói rằng toàn bộ số tiền nhận được khi con gái bị bán sang Trung Quốc đều đã chi tiêu hết nên không có để nộp cho cơ quan chức năng. 

Luật sư Tạ Ngọc Vân, người bào chữa miễn phí cho nạn nhân Lương Thị H cho rằng, sở dĩ gia đình bị hại khai như vậy là do bị gây áp lực từ phía gia đình bị cáo nên đã không trung thực. Vị luật sư này cũng lập luận theo lời khai của bị cáo, bị hại trong quá trình điều tra, sau khi bị đưa sang Trung Quốc thì 1 ngày sau, nạn nhân H bị bán cho một người đàn ông Trung Quốc. Với một người không biết tiếng Trung Quốc và mới sang được 1 ngày không thể nảy sinh tình cảm dẫn đến kết hôn với người bản địa được. Xác minh từ cơ quan chức năng và căn cứ vào các giấy tờ tùy thân gốc của người bị hại, Hội đồng xét xử nhận định, vào thời điểm bị bán sang Trung Quốc lần thứ nhất, Lương Thị H mới được hơn 14 tuổi. Như vậy, có đủ cơ sở để kết luận Lô Thị Hà và Lương Thị Lý phạm 2 tội “Mua bán trẻ em” và “Mua bán người”.

Tại phiên tòa này, sau thời gian nghị án, Hội đồng xét xử tuyên phạt Lô Thị Hà 10 năm tù về tội “Mua bán trẻ em”, 5 năm tù về tội “Mua bán người”, tổng hợp với bản án 4 năm tù chưa thi hành, bị cáo Hà phải thi hành 19 năm tù. Bị cáo Lương Thị Lý bị tuyên phạt 7 năm tù về tội “Mua bán trẻ em”, 3 năm tù về tội “Mua bán người”, tổng hợp hình phạt là 10 năm tù.

Viết Lam