Toàn huyện Mù Cang Chải hiện có trên 2.000ha sơn tra, phân bố ở 13/14 xã, thị trấn, tập trung nhiều ở các xã: Nậm Có, Nậm Khắt, Púng Luông, La Pán Tẩn, Dế Xu Phình, Chế Cu Nha, Mồ Dề, Kim Nọi, Lao Chải. Trong đó, diện tích đã cho thu hoạch là trên 1.300ha, với sản lượng 1.800 tấn quả. Giá quả sơn tra bán đầu vụ và cuối vụ dao động từ 45 đến 50 nghìn đồng/kg, giữa vụ 18 đến 20 nghìn đồng/kg. Thị trường tiêu thụ rộng khắp các tỉnh miền Bắc, miền Trung...

Gia đình anh Sùng A Chung là hộ trồng nhiều cây sơn tra nhất ở bản Trống Khua, xã Lao Chải. Anh Chung cho biết, nhận thấy sơn tra là cây đặc sản mang thương hiệu địa phương được nhiều du khách ưa thích, cộng thêm có diện tích đất đồi rộng, gia đình anh quyết tâm trồng hơn 10ha sơn tra từ năm 2012. Sau gần 6 năm cây phát triển, anh dự kiến, cây to sẽ cho thu hoạch từ 30 - 40kg quả, cây nhỏ cũng trên 20kg. Năm nay, sơn tra đã mang về cho gia đình anh cả trăm triệu đồng.

Xã Nậm Có được coi là "thủ phủ” của cây sơn tra. Trên địa bàn xã có trên 1.299ha sơn tra, trong đó, 400ha đã thu hoạch. Diện tích trồng sơn tra nhiều nhất ở các bản: Lùng Lúng, Phình Ngài...

Năm nay, anh Chang A Trừ, ở bản Lùng Cúng, xã Nậm Có  có gần 300 gốc sơn tra trong độ thu hoạch. Ước tính, anh thu khoảng 3 - 4 tấn, được hơn 120 triệu đồng. Cũng ở bản Lũng Cú, gia đình ông Chang Su Lờ sở hữu gần 200 gốc sơn tra. Năm ngoái, ông Lờ đã thu nhập 100 triệu đồng từ loại cây này. Năm nay, nhìn những cành sai trĩu quả, ông ước tính thu nhập sẽ hơn năm ngoái, bởi giống sơn tra, năm trước ít thì năm sau sẽ rất sai quả. Gia đình ông Thào Sú Rùa mạnh dạn đầu tư trồng trên 500 cây sơn tra, trở thành hộ có thu nhập từ loại quả này cao nhất xã.

Ông Rùa cho biết: "Trước đây, hoàn cảnh gia đình tôi rất khó khăn do sản xuất chưa ổn định, lại không có vốn để làm ăn. Cuộc sống hàng ngày chỉ dựa vào cây lúa nương, thu hoạch kém, không xứng với công sức bỏ ra. Từ khi xã có chính sách đưa sơn tra thành loại cây chủ lực trong phát triển kinh tế, cuộc sống gia đình tôi không còn vất vả như trước. Hiện, giá sơn tra dao động khoảng 18 đến 25 nghìn đồng/kg, thương lái đến mua tận nhà nên người dân rất phấn khởi”.

Ông Lò Ngọc Thắng, Chủ tịch UBND xã Nậm Có cho biết: "Hiện nay, xã đã giao cho các hộ quản lý, thu hái, chăm sóc để tăng thêm phần thu nhập cho gia đình. Trong thời gian tới, xã tập trung tuyên truyền đến nhân dân ở một số bản có độ cao thích hợp như: Thào Xa Chải, Tu San, Phình Ngài mở rộng diện tích cây táo mèo để nâng cao đời sống nhân dân và trở thành cây xóa đói giảm nghèo bền vững tại địa phương”

Trong Đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp, tỉnh Yên Bái đã chỉ đạo ngành nông nghiệp và phát triển nông thôn Yên Bái xây dựng Đề án “Phát triển cây sơn tra tại hai huyện vùng cao Mù Cang Chải, Trạm Tấu giai đoạn 2016 - 2020”, với mục tiêu trồng mới 6.200ha sơn tra để đến năm 2020, diện tích sơn tra toàn tỉnh đạt 10.000ha, sản lượng đạt 7.500 tấn. Từ đây, cây sơn tra không chỉ trở thành cây đặc sản vùng cao được mọi người biết đến, mà còn góp phần bảo đảm an ninh môi trường, giảm nhẹ thiên tai, bảo tồn nguồn gen và tính đa dạng sinh học của hệ động, thực vật; tạo thêm việc làm cho người lao động, góp phần xóa đói giảm nghèo cho người dân vùng cao Yên Bái. 

Nguyễn Nhật Thanh