Tỉnh Điện Biên có diện tích tự nhiên rộng lớn, địa hình hiểm trở, dân cư sinh sống trên địa bàn chủ yếu là đồng bào các dân tộc thiểu số. Trong thời gian qua, tỉnh Điện Biên đã nhận được nhiều chính sách ưu đãi đặc biệt của Đảng, Nhà nước để phát triển kinh tế, xã hội, nâng cao đời sống của người dân.

Tuy nhiên, do nhiều nguyên nhân khác nhau, địa phương vẫn gặp nhiều khó khăn về đời sống vật chất, trình độ dân trí, nhận thức pháp luật của một bộ phận nhân dân, nhất là ở vùng sâu, vùng xa còn hạn chế. Hiện tượng người dân vi phạm pháp luật vẫn diễn ra.

Những năm gần đây, tình trạng nhân dân trên địa bàn tỉnh Điện Biên có đơn thư khiếu nại gửi đến cơ quan, chính quyền địa phương và lực lượng chức năng khá phổ biến. Trong đó, chủ yếu là đơn thư khiếu nại có nội dung liên quan đến tranh chấp đất đai sản xuất giữa các hộ gia đình.

Những vấn đề này nếu không được giải quyết kịp thời sẽ dẫn đến tình trạng bất hòa, mất đoàn kết, thậm chí xung đột trong nhân dân. Đây cũng là cơ hội cho các thế lực thù địch tìm cách lợi dụng kích động nhân dân, tạo ra các điểm nóng về an ninh trật tự để phục vụ cho những âm mưu thâm độc của chúng.

Căn cứ vào tình hình thực tế, chính quyền các cấp tỉnh Điện Biên đã chủ động đề ra các giải pháp, giải quyết những vướng mắc của nhân dân, đảm bảo an ninh trật tự từ cơ sở. Để thực hiện mục tiêu đó, các địa phương đề cao vai trò của “Hội đồng hòa giải cấp xã, phường”, “Tổ hòa giải thôn, bản”...

Tính đến nay, toàn tỉnh Điện Biên có 1.433 tổ hòa giải tại các thôn, bản, với 7.820 hòa giải viên là những người có uy tín, người hiểu biết pháp luật tham gia. Trong các tổ hòa giải cơ sở có đại diện ban công tác mặt trận, trưởng bản, bí thư chi bộ, các chi hội nông dân, phụ nữ...

Còn khi xuất hiện các vụ việc phức tạp hơn, UBND các xã, phường sẽ thành lập Hội đồng hòa giải cấp tương đương để vào cuộc giải quyết vụ việc, bất đồng giữa các bên với nhau với phương châm: Giải quyết dứt điểm từ cơ sở, không để “chuyện bé xé ra to” nhằm giảm thiểu các hành vi vi phạm pháp luật tự phát. Kết quả, từ năm 2021 đến nay, các tổ hòa giải trên toàn tỉnh Điện Biên đã tiếp nhận 1.349 vụ việc và tổ chức hòa giải thành công 1.049 vụ.

Nhờ phát huy vai trò của các tổ hòa giải đã góp phần nâng cao hiệu quả công tác phổ biến, giáo dục pháp luật trong đời sống nhân dân, gắn kết tình làng nghĩa xóm, giúp nhau phát triển kinh tế, xóa đói, giảm nghèo. Qua đó, tạo tiền đề vững chắc trong việc thực hiện phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư”, phát huy tinh thần đoàn kết, tương thân, tương ái, giữ gìn truyền thống tốt đẹp trong cộng đồng xã hội.

Tại địa bàn biên giới, các đồn Biên phòng của BĐBP Điện Biên cũng cử cán bộ tham gia trong các tổ hòa giải của thôn bản, Hội đồng hòa giải cấp xã, phường khi có vụ việc phát sinh. Đồn Biên phòng Na Cô Sa phụ trách địa bàn xã Na Cô Sa, huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên, với 95% dân số là đồng bào dân tộc Mông sinh sống. Trên địa bàn thường xảy ra các vụ việc tranh chấp đất đai sản xuất giữa các gia đình, dòng họ với nhau. Các vụ việc đều được BĐBP và chính quyền địa phương kịp thời vào cuộc hòa giải, không để phát sinh phức tạp.

Thiếu tá Vũ Văn Hòa, Chính trị viên Đồn Biên phòng Na Cô Sa cho biết: “Phần lớn các vụ việc, xung đột giữa các cá nhân, tập thể trong khu vực dân cư trên địa bàn đều được tháo gỡ nhờ vào công tác hòa giải tại cơ sở. Nhờ đó, sự đoàn kết trong nhân dân, tình hình an ninh trật tự ở khu vực biên giới luôn được giữ vững”.

Cùng với những kết quả đã đạt được, công tác hòa giải ở cơ sở cũng còn không ít khó khăn, bất cập, như việc kiện toàn các tổ hòa giải một số nơi còn nặng tính hình thức, năng lực hòa giải của các hòa giải viên ở một số nơi nhìn chung chưa đáp ứng được yêu cầu...

Để tiếp tục nâng cao hiệu quả công tác hòa giải ở cơ sở, thời gian tới, các cấp, ngành, địa phương trong tỉnh tiếp tục tăng cường sự lãnh đạo về công tác hòa giải ở cơ sở; chú trọng tuyên truyền, phổ biến chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về công tác hòa giải ở cơ sở. Cùng với đó, tăng cường sự phối hợp chặt chẽ giữa cơ quan tư pháp, mặt trận trong công tác hòa giải ở cơ sở; tổ chức các lớp tập huấn, bồi dưỡng kiến thức pháp luật, nghiệp vụ cho những người làm công tác hòa giải...

Viết Lam