Biên phòng - Ngày Tết Trung thu trong ký ức của tôi vẫn còn nguyên vẹn náo nức nhịp hát như nhịp đồng dao rộn ràng rồng rắn, kéo nhau qua các ngõ xóm trong bài hát “Chiếc đền ông sao” của nhạc sĩ Phạm Tuyên: “Chiếc đèn ông sao, sao năm cánh tươi màu/ Cán sao rất dài, cán cao qua đầu/ Em cầm đèn sao, em hát vang vang/ Đèn sao tươi màu của đêm rằm liên hoan.
Nhiều lúc, tôi ngồi say sưa ngắm nhìn ông tôi làm đèn kéo quân làm quà chơi cho mình. Ở đây không chỉ là sự khéo léo mà ông còn thổi vào sự tượng hình của đèn với bao ước vọng. Đèn kéo quân trong mắt con trẻ là cả một công trình kiến trúc kỳ vĩ và ẩn chứa bao bí mật bất ngờ, là bài học chuyển động vật lý quang học hấp dẫn. Đèn được làm bằng giấy bóng kính bao quanh một chiếc khung tre gọi là lồng kéo. Bên trong lồng đặt một ngọn nến và có gắn các hình vui mắt gọi là “quân”. Đèn kéo quân độc đáo ở chỗ lồng kính sẽ xoay tròn do không khí nóng lên khi đèn thắp sáng. Lúc đó, các “quân” sẽ di chuyển thành vòng tròn rất thú vị, quân ta đuổi bắt quân địch thật sinh động, hào hứng, lại có đèn gắn hình ông trạng vinh quy bái tổ thể hiện tinh thần thượng võ, hiếu học...
Trong đêm Trung thu, tiếng trống ếch vang lên như báo hiệu đám rước đèn đang rồng rắn qua các ngõ xóm vòng vèo. Trống ếch là bộ trống nhỏ bao gồm tang trống và mặt trống; tang trống làm từ những mảnh gỗ mít bào nhẵn, ghép lại với nhau, tạo thành vòng tròn các mảnh tang trống đều nhau kín như bưng. Hai mặt trống đều được làm bằng da trâu bào mòn. Miếng da trâu được định vị chắc chắn với tang trống bằng những chiếc đinh tre. Sau khi làm xong trống, phải đem trống ra phơi nắng một thời gian để mặt trống thêm căng, khi gõ tiếng trống sẽ kêu to và vang xa hơn. Nhịp trống Trung thu như da diết, níu kéo, đan xen bao ký ức. Nhịp trống thật trẻ trung, tươi mới, rộn ràng như nhịp điệu ruộng đồng, mùa tiếp mùa, nắng tiếp nắng, mưa tiếp mưa, cuốn đi những ngày vất vả để gieo, để gặt cho những mùa cơm thơm, bát canh ngọt. Chính nhịp trống theo bước đi nhún nhảy của tuổi thơ ấy là âm hưởng khơi dậy và truyền thêm sức sống, như cỏ cây sông nước cứ thế mà lớn lên, cứ thế mà mênh mông dài rộng...
Năm nay, Trung thu đúng vào đại dịch Covid-19. Mọi người giãn cách, tuổi thơ giãn cách để tránh dịch đang hoành hành. Kẻ thù vô hình đang cướp đi niềm vui hân hoan từ bao đời của trẻ nhỏ và của cả người lớn. Nhưng trăng rằm Trung thu thì vẫn cứ sáng trong vành vạnh, cây trái trong vườn vẫn căng tròn chín ngọt theo thời vụ. Một Trung thu hiện về qua ký ức cùng với tiếng trống tưng bừng vọng lại trong tâm tưởng. Mong sao chúng ta sớm đẩy lùi dịch bệnh, trả lại cho tuổi thơ một không gian rộng rãi, một mùa trăng yên lành, một mâm cỗ tròn đầy trọn vẹn. Và trong tôi bỗng trào dâng cảm xúc khi nhớ về “Rộn ràng ngày Tết Trung thu” với bao hoài niệm và ước vọng ...
Nguyễn Ngọc Phú
