Thời gian qua, hệ thống pháp luật, tiêu chuẩn, định mức chế độ trong các lĩnh vực được bổ sung, hoàn thiện, đồng bộ hơn theo hướng minh bạch, dễ tiếp cận, tạo thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp. Quốc hội thông qua 12 luật, 6 nghị quyết; Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ ban hành 602 văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến tiêu chuẩn, định mức, chế độ mới. Đến năm 2022 có khoảng 13.500 tiêu chuẩn Việt Nam được ban hành hài hòa với các tiêu chuẩn quốc tế, đáp ứng yêu cầu quản lý Nhà nước.

Nhờ chủ động trong điều hành, các nhiệm vụ chi ngân sách Nhà nước (NSNN) năm 2022 đã cơ bản hoàn thành mục tiêu đề ra.

Tổng số tiết kiệm kinh phí, vốn nhà nước năm 2022 theo báo cáo của các bộ, ngành, địa phương là 53.887 tỷ đồng, trong đó, tiết kiệm chi thường xuyên được khoảng 716,9 tỷ đồng. Kết quả tiết kiệm do thực hiện cơ chế khoán chi, giao quyền tự chủ tài chính của các bộ, ngành, địa phương năm 2022 là 3.494 tỷ đồng, một số đơn vị có kết quả cao như: Hà Nội là 1.173 tỷ đồng, thành phố Hồ Chí Minh là 1.220 tỷ đồng...

Đặc biệt, trong năm 2022, ngành Thanh tra cả nước đã phát hiện vi phạm về kinh tế 85.998 tỷ đồng, 8.777ha đất; kiến nghị thu hồi về NSNN 26.654 tỷ đồng và thu hồi 574ha đất; xử lý hành chính đối với 4.052 tổ chức, 9.297 cá nhân; chuyển cơ quan điều tra 132 vụ, 181 đối tượng.

Tuy nhiên, Bộ Tài chính thừa nhận, kết quả thực hành tiết kiệm, chống lãng phí trong từng lĩnh vực còn một số tồn tại, hạn chế nhất định.

Điển hình là tình trạng nợ đọng, chậm ban hành văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành luật, pháp lệnh chưa được khắc phục triệt để. Công tác lập kế hoạch đầu tư vốn NSNN của một số dự án chưa sát với khả năng thực hiện; tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công còn thấp so với kế hoạch được giao, chưa tạo động lực thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

Đánh giá cao sự chủ động, quyết tâm của Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương trong thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội đề nghị đánh giá đầy đủ những tồn tại, hạn chế, nguyên nhân của tồn tại, hạn chế và trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân trong thực hiện các Nghị quyết của Quốc hội.

Lãng phí nguồn lực vẫn rất lớn trong một số lĩnh vực như: đầu tư, đất đai, năng lượng, viễn thông, tài nguyên số..., nhất là tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công chỉ đạt 14,66% kế hoạch; giải ngân các chính sách hỗ trợ mới đạt 26% tổng số vốn; giải ngân triển khai 3 Chương trình mục tiêu quốc gia ước đạt 7,88% trên tổng kính phí... gây lãng phí và tăng gánh nặng cho NSNN.

Trên cơ sở kết quả thẩm tra, nhiều đại biểu Quốc hội cho rằng, người đứng đầu một số bộ, ngành, địa phương, doanh nghiệp chưa coi trọng, chưa chỉ đạo thực hiện nghiêm quy định của pháp luật về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí.

Do vậy, các cơ quan, tổ chức khẩn trương rà soát, sửa đổi, bổ sung các quy định về định mức, tiêu chuẩn, đơn giá còn thiếu, chưa phù hợp với thực tiễn; tập trung hoàn thành các chuẩn mực kế toán, phương pháp thống kê, thông tin về tài sản kết cấu hạ tầng, tới năm 2025 cơ bản hoàn thành các chuẩn mực kế toán và công khai Báo cáo tài chính Nhà nước. Đồng thời, có giải pháp khắc phục ngay tình trạng phân bổ, giao vốn, giải ngân vốn đầu tư công chậm; bảo đảm tiến độ các dự án quan trọng quốc gia, 3 Chương trình mục tiêu quốc gia, Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế theo Nghị quyết số 43/2022/QH15 của Quốc hội.

Công khai trên các phương tiện thông tin danh sách các bộ, ngành, địa phương chậm ban hành Chương trình thực hành tiết kiệm, chống lãng phí năm 2022, 2023 và xác định trách nhiệm và xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân có hành vi lãng phí, vi phạm các quy định về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí.

Hoàng Lâm