Tham dự còn có Đoàn đại biểu cấp cao Campuchia do ông Tep Ngorn, Ủy viên Ban Thường vụ Ban chấp hành Trung ương Đảng Nhân dân Campuchia, Phó Chủ tịch Thượng viện Vương quốc Campuchia dẫn đầu.

Phát biểu tại buổi lễ, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho biết, năm 1975, ngay sau khi kết thúc thắng lợi cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, nhân dân Campuchia chưa kịp hưởng hoà bình thì lại rơi vào bi kịch lớn của dân tộc. Tập đoàn Pol Pot đặt Campuchia trước thảm hoạ diệt chủng khủng khiếp, chưa từng có trong lịch sử loài người, như Trung đoàn trưởng Hun Sen lúc đó đã nói “chúng ta chẳng còn gì ngoài hai bàn tay trắng và ngồi chờ cái chết”.

Không chỉ có vậy, tập đoàn phản động Pol Pot còn đưa quân gây chiến tranh biên giới Tây Nam của Việt Nam, giết hàng vạn dân thường, phần lớn là cụ già, phụ nữ, trẻ em, đốt cháy hàng vạn ngôi nhà, tài sản của người dân.

Trước nguy cơ diệt vong của dân tộc, những người con ưu tú của nhân dân Campuchia đã đứng lên, tập hợp lực lượng để tìm con đường giải phóng dân tộc. Trong lúc nguy nan, khó khăn nhất của cách mạng Campuchia, cùng với nhiều người Campuchia yêu nước lúc đó, Trung đoàn trưởng Hun Sen đã đặt niềm tin vào Việt Nam. Vì vậy, quân và dân Việt Nam đã chia sẻ khó khăn, giúp đỡ, huấn luyện nhiều cán bộ Campuchia trở thành nòng cốt và từng bước phối hợp với lực lượng nổi dậy trong nước đấu tranh chống tập đoàn Pol Pot.

“Mặc dù chưa kịp khắc phục hậu quả nặng nề của hơn 20 năm chiến tranh, nhưng theo lời kêu gọi của Mặt trận đoàn kết dân tộc cứu nước Campuchia, với tinh thần giúp bạn là tự giúp mình, lãnh đạo và nhân dân Việt Nam đã quyết tâm sát cánh cùng nhân dân Campuchia chiến đấu”, Thủ tướng cho hay.

Với nỗ lực gây dựng, phát triển lực lượng của Campuchia và sự giúp đỡ hiệu quả của Việt Nam, ngày 2-12-1978, Ủy ban Trung ương Mặt trận đoàn kết dân tộc cứu nước Campuchia đã được thành lập, đứng đầu là Chủ tịch Heng Samrin và ông Hunsen là Ủy viên.

Sau khi đập tan chiến tranh xâm chiếm biên giới Tây Nam - Việt Nam của tập đoàn Pol Pot, theo yêu cầu của cách mạng Campuchia, quân tình nguyện Việt Nam đã sang giúp lực lượng vũ trang cách mạng Campuchia giải phóng dân tộc khỏi nạn diệt chủng, khôi phục và xây dựng đất nước. Đến ngày 7-1-1979, thủ đô Phnom Penh đã được giải phóng, người dân Campuchia hoàn toàn thoát khỏi chế độ diệt chủng.

Sau nhiều năm xét xử với hàng trăm nghìn tài liệu, chứng cứ, ngày 16-11-2018, phiên tòa bất thường trong hệ thống toà án của Campuchia dưới sự bảo trợ của Liên hợp quốc đã ra phán quyết các cựu thủ lĩnh của tập đoàn diệt chủng Pol Pot phạm tội ác diệt chủng chống lại loài người.

“Dù 40 năm đã trôi qua, phán quyết này trả lại công lý cho những nạn nhân vô tội bị tàn sát bởi bè lũ diệt chủng Pol Pot và một lần nữa khẳng định tính chính nghĩa và sự giúp đỡ vô tư, trong sáng của quân tình nguyện Việt Nam tại Campuchia”, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khẳng định.

Ông Tep Ngorn, Phó chủ tịch Thượng viện Vương quốc Campuchia cho biết, buổi lễ được tổ chức để nhớ lại sự anh dũng, quả cảm của quân tình nguyện Việt Nam đã cùng quân giải phóng Campuchia chiến đấu cho sự nghiệp giải phóng nhân dân Campuchia và chiến thắng chế độ diệt chủng Pol Pot đã tàn sát chính nhân dân mình, phá hủy gốc rễ hạ tầng đất nước, bôi đen danh dự đất nước trên trường quốc tế.

“Nhân dịp này, thay mặt Quốc hội, Thượng viện, Chính phủ, Mặt trận và nhân dân Campuchia, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành, sâu sắc, đồng thời luôn ghi nhớ công ơn to lớn của Đảng, Nhà nước, Mặt trận, quân đội và nhân dân Việt Nam đã hy sinh để giải phóng và cứu Tổ quốc, nhân dân Campuchia thoát khỏi thảm hoạ diệt chủng tàn bạo, góp phần tìm kiếm hòa bình cho Campuchia” - Ông Tep Ngorn bày tỏ.

Nguyễn Nhi