Bộ trưởng Bộ kế hoạch và Đầu tư Bùi Quang Vinh trả lời chất vấn đại biểu Quốc hội.

Mở đầu phiên chất vấn, đại biểu Chu Sơn Hà (Hà Nội) đặt vấn đề về nhu cầu nguồn lực tái cơ cấu tài chính liên quan đến ngân sách Trung ương, vấn đề sắp xếp và cơ cấu lại lao động khi một bộ phận chuyển đổi nghề nghiệp, một bộ phận mất việc làm khi thực hiện tái cơ cấu, cũng như các phương án tái cơ cấu đối với các tập đoàn kinh tế Nhà nước.

Về vấn đề này, Bộ trưởng Bùi Quang Vinh khẳng định, việc tái cơ cấu nền kinh tế chắc chắn cần đến nguồn lực, về cơ bản, các doanh nghiệp trong và ngoài nước phải bỏ ra để tái cơ cấu. Nhà nước không thể bỏ ra gói hỗ trợ bao mà quan trọng nhất là trong cơ chế thị trường có chính sách, định hướng cho các thành phần kinh tế sẽ phải chuyển đổi theo yêu cầu đề án. Nhà nước sẽ có định hướng, ưu đãi có lợi cho các doanh nghiệp như miễn giảm thuế, hỗ trợ công nghệ nguồn.

Theo Bộ trưởng Bùi Quang Vinh, đây là đề án tổng thể nên sau này sẽ hoàn chỉnh và giao cho các Bộ hoàn thiện các dự án thành phần và từ đó mới có thể từng bước hình thành mức tổng nguồn lực. “Tất nhiên cũng chỉ là mức tương đối. Cần chọn lựa tái cơ cấu trọng tâm” - Bộ trưởng nói.

Đại biểu Lê Thị Nga (Thái Nguyên) lại đề cập đến việc quản lý và sử dụng vốn Nhà nước tại các tập đoàn, tổng công ty Nhà nước. Đại biểu này thắc mắc: Tại sao Nhà nước có giám sát quản lý thường xuyên tại các tập đoàn, tổng công ty nhà nước mà vẫn để sai phạm kéo dài, chậm phát hiện. Vậy trách nhiệm của Bộ KH-ĐT đến đâu?

Trả lời câu hỏi này, Bộ trưởng Bùi Quang Vinh nhận phần lỗi của Bộ trong việc tham mưu cho Chính phủ về các chế tài quản lý doanh nghiệp Nhà nước. Bộ trưởng cho biết, theo các quy định của Nhà nước hiện hành, các tập đoàn, tổng công ty Nhà nước được quyền quyết định các dự án đầu tư thuộc thẩm quyền doanh nghiệp mà không phải báo cáo nên Bộ thật sự không nắm được, cụ thể là cả với Vinashin và Vinaline.

Bộ trưởng cho rằng, để khắc phục bất cập này, cần phải làm rõ vai trò, trách nhiệm của đại diện chủ sở hữu Nhà nước tại các doanh nghiệp Nhà nước. Hiện nay, Bộ đã xây dựng các phương án quản lý phần vốn Nhà nước tại các doanh nghiệp Nhà nước nhưng khi trình Chính phủ, còn nhiều ý kiến khác nhau, nên chưa ban hành được.

Câu chuyện đầu tư công cũng được các đại biểu chất vấn với nhiều câu hỏi khó, mà bất cập chủ yếu hiện nay chính là đầu tư dàn trải, lãng phí, dai dẳng cơ chế “chạy chọt”, “xin-cho”. Đại biểu Trần Ngọc Vinh (Hải Phòng) cho biết, việc chạy dự án lâu nay vẫn râm ran, đặc biệt là với các dự án do Bộ KH-ĐT chỉ định thầu. Vậy có chuyện này không, bao giờ chấm dứt? Những dự án bị hoãn do đầu tư dàn trải thì khắc phục thế nào? Đại biểu Nguyễn Bá Thuyền (Lâm Đồng) truy vấn trách nhiệm của Bộ KH-ĐT trong việc để cắt giảm đầu tư công quá mức gây nhiều hệ lụy khiến nhiều dự án quy hoạch treo, nhiều dự án đình hoãn gây lãng phí…

Về vấn đề này, Bộ trưởng cho biết, nền kinh tế nước ta còn đang nhỏ bé nên nhu cầu hoàn thiện kết cấu hạ tầng là rất lớn. Do đó, địa phương phải bố trí nhiều dự án. Mặc dù chúng ta đã phân cấp cho các bộ, ngành, địa phương nhưng chưa đủ chế tài để quản lý. Các địa phương được quyết định đầu tư từ nhóm A đến nhóm C, Quốc hội và Chính phủ chỉ còn quyết các công trình có vốn từ 35.000 tỷ đồng trở lên nên Trung ương không quản lý hết được và cũng chưa có chế tài giám sát chặt chẽ.

Quy định là các địa phương phải báo cáo lại Bộ nhưng Bộ cũng rất ít khi nhận được báo cáo. Do đó, trách nhiệm trong việc đầu tư dàn trải, lãng phí có cả 2 phía. Bộ trưởng cũng cho biết thêm, một nguyên nhân nữa gây ra sự phân tán trong đầu tư công là vì các địa phương phải làm cả nhiệm vụ kinh tế nên không địa phương nào không phải lo đầu tư để chuyển dịch cơ cấu kinh tế.
Đối với việc thất thoát vốn, Bộ trưởng Bộ Tài chính Vương Đình Huệ bổ sung, Thanh tra Chính phủ đã kết luận rõ ràng trách nhiệm chính của Vinalines là của Chủ tịch và Giám đốc các đơn vị thành viên, không nói đến trách nhiệm của Bộ Tài chính, Bộ KH-ĐT. Tuy nhiên, Bộ trưởng Vương Đình Huệ cũng thừa nhận vẫn còn lúng túng trong việc tách bạch giữa vai trò quản lý nhà nước và vai trò của chủ sở hữu. Vai trò giám sát các tập đoàn còn lỏng lẻo, cần tăng cường giám sát kiểm toán nội bộ, giám sát quản lý tài chính...

Kết thúc phiên chất vấn, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng hoan nghênh tinh thần trách nhiệm của các đại biểu Quốc hội cũng như Bộ trưởng Bùi Quang Vinh đã thẳng thắn nhìn nhận trách nhiệm liên quan tới quản lý nhà nước về đầu tư, phát triển kinh tế.

Chủ tịch Nguyễn Sinh Hùng cũng khẳng định, đến giờ này chưa có ý kiến nào đề nghị điều chỉnh chỉ tiêu nên phải cố gắng quyết liệt hoàn thành kế hoạch đã đề ra. Về đầu tư công cần đảm bảo công bằng, hợp lý, ưu tiên từng ngành từng vùng, mặt khác, đẩy nhanh cải cách hành chính tạo điều kiện cho các nhà đầu tư.