Họ viết: “Khi thấy Tổng Bí thư gật đầu và khoát tay mạnh mẽ, dứt khoát nói như đinh đóng cột, rằng Thanh Hóa nhất định trở thành một tỉnh kiểu mẫu, tôi buột miệng: Kiểu mẫu để làm gì nhỉ? Câu ấy bị ngay người nhà phê phán: Ông lẩm cẩm rồi, kiểu mẫu là để nêu gương chứ còn để làm gì nữa. Thế nhưng, như ông cha ta có câu: “Đánh chết cái nết không chừa”, nó rất đúng với trường hợp của người đặt câu hỏi: Kiểu mẫu để làm gì?”. Họ vừa bị người nhà phê phán là “lẩm cẩm”, lại quay xe ngay sau đó khi cho rằng: “Nhưng rồi đêm nằm suy nghĩ mới thấy mình chưa lẩm cẩm”. Đúng là “Cà cuống chết đến đít còn cay”, mà ông cha ta đã tổng kết chẳng sai vào đâu được.

Mặc dù, họ đã đúng khi khẳng định: “Người ta, làm việc tốt, việc thiện thì cố mà làm hết khả năng rồi được đến đâu hay đến đó, hưởng đến đó. Đã làm tốt rồi còn cần làm tốt hơn. Việc tốt sẽ phát huy tác dụng mà người khác có thể noi theo, làm theo”, nhưng ngay sau đó lại cho rằng “kiểu mẫu” “là tác dụng nêu gương, một tác dụng phụ”. Không hiểu họ cố tình không biết hay không biết là trong huấn luyện có phần lý thuyết và thực hành.

Phần thực hành thường có đội mẫu, động tác mẫu để người được huấn luyện quan sát đối chiếu với phần lý thuyết đã được học để khi thực hiện được chuẩn xác. Trong trường hợp này, sao lại nói “đội mẫu”, “động tác mẫu” là “tác dụng phụ”, mà nó thuộc một nội dung quan trọng, một khâu không thể thiếu của công tác huấn luyện. “Học đi đôi với hành” có ngay từ khâu huấn luyện nên không thể nói “kiểu mẫu” là phụ được!

Họ cũng đã đúng khi viết: “Làm tốt là vì lương tâm, vì trách nhiệm chứ mục đích chính không phải để làm gương, không nhằm nêu gương”. Thế nhưng, họ lại “quên” đã là “kiểu mẫu” thì nhất định phải chuẩn xác, mẫu mực về mọi phương diện để người khác, tập thể khác lấy đó làm gương mà học tập, làm theo. Dân gian thường nói “chuẩn men” là nói về cái gì đó rất mẫu mực, chính xác mà người khác phải ngưỡng mộ, phấn đấu để đạt được.

Để đạt được kiểu mẫu, “chuẩn men” thì phải đạt được các tiêu chí của nó đưa ra, mỗi lần đạt được một tiêu chí là một lần tiệm cận dần đến kiểu mẫu, “chuẩn men”. Vì thế mà phải phấn đấu từng bước, không ngừng nghỉ để đạt được kiểu mẫu. Khi đã đạt được “kiểu mẫu” không có nghĩa là mọi thứ đã xong xuôi, thỏa mãn dừng lại, mà tiếp tục củng cố, không ngừng hoàn thiện kiểu mẫu ngày càng tốt hơn, đạt được sự mẫu mực, tiêu biểu. Nói cách khác, khi đã đạt được đỉnh cao này lại tiếp tục phấn đấu để chinh phục đỉnh cao khác, mà mục đích cuối cùng là không ngừng nâng cao đời sống vật chất, tinh thần ngày càng cao của con người.

Qua đó cho thấy, sự nguy hiểm ở chỗ cứ có một ý đúng họ lại cố tình kèm theo một ý sai để dẫn dụ người đọc đi theo ý sai trái của mình, nên cần cảnh giác. Thanh Hóa phấn đấu để trở thành tỉnh “kiểu mẫu” không phải Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng là người đầu tiên, mà đã được Bác Hồ, vị lãnh đạo thiên tài của dân tộc trong cuộc “Kinh lý đặc biệt” lần đầu tiên về thăm Thanh Hóa ngày 20/2/1947 đề cập.

Trong thời gian thăm Thanh Hóa, Bác đã gặp gỡ, nói chuyện với cán bộ, nhân sĩ, trí thức, các tầng lớp nhân dân trong tỉnh. Bác giao nhiệm vụ: “Tỉnh Thanh Hóa phải trở nên một tỉnh kiểu mẫu... thì phải làm sao cho mọi mặt chính trị, kinh tế, quân sự phải là kiểu mẫu. Làm một người kiểu mẫu, một nhà kiểu mẫu, một làng kiểu mẫu, một huyện kiểu mẫu, một tỉnh kiểu mẫu. Quyết tâm làm thì sẽ thành kiểu mẫu”. Chia tay trong lần gặp ấy, Bác nhắn gửi tha thiết với lời hẹn ngày trở lại: “Đồng bào trong tỉnh hãy xắn tay áo làm đi, lần sau về đây tôi sẽ thấy mỗi người dân Thanh Hóa là một người “kiểu mẫu”.

Thế mà họ lại cho rằng: “Phải chăng phấn đấu trở thành kiểu mẫu để nêu gương là một trá hình của thói thích hư danh, thích được ca ngợi, thích được nổi tiếng... Thanh Hóa trở thành kiểu mẫu thì chủ yếu lãnh đạo được tiếng khen, còn một số cán bộ cấp dưới và dân chúng không khéo sẽ ho hen suốt đời”. Viết thế là họ cố tình bẻ lái sang hướng khác với ý của người nói, viết nhằm mục đích xấu của mình.

Họ cho rằng, “kiểu mẫu” là “một trá hình của thói thích hư danh, thích được ca ngợi, thích được nổi tiếng” là sự không tường minh. Bởi không ai sống bằng danh mà phải sống bằng thực. Đạt được thực thì sẽ có danh, mà muốn có danh thì phải có thực. Muốn trở thành tỉnh kiểu mẫu thì các mặt về kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh... đều phải tốt đẹp, đạt được tiêu chí của ngành, lĩnh vực đưa ra. Các mặt đó tốt lên, đương nhiên phục vụ nhân dân sẽ tốt hơn, đời sống vật chất, tinh thần của người dân không ngừng được cải thiện và ngày càng được nâng cao hơn.

Thế mà họ lại nói “kiểu mẫu” là “thói hư danh”, “chủ yếu lãnh đạo được tiếng khen, còn một số cán bộ cấp dưới và dân chúng không khéo sẽ ho hen suốt đời” là họ đã lờ đi các mặt của đời sống xã hội đều tốt lên, phục vụ nhân dân được tốt hơn, là xã hội ngày càng đáp ứng tốt hơn nhu cầu ngày càng cao của nhân dân. Vậy mà họ lại cho rằng, chỉ lãnh đạo được “tiếng khen”, còn cán bộ cấp dưới và nhân dân thì “ho hen suốt đời” là sao?

Người ta đang đề cập đến phải xây dựng các tiêu chí - nội hàm của “kiểu mẫu”, nghĩa là xây dựng các mặt kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh... ngày một tốt hơn, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của nhân dân để không ngừng hoàn thiện, trở thành tỉnh “kiểu mẫu”, mà họ lại bỏ qua các yếu tố nội hàm đó, chỉ đề cập đến danh xưng “kiểu mẫu” để giả bộ “lẩm cẩm” đặt câu hỏi “Kiểu mẫu để làm gì?”. Đó là câu hỏi hàm chứa đầy sự chống đối tư tưởng chỉ đạo của người đứng đầu Đảng ta, cần cảnh giác, đấu tranh với loại ý kiến này.

Nguyễn Văn

(1) Bài viết: “Kiểu mẫu để làm gì?” của ông Nguyễn Đình Cống đăng trên Tiếng Dân News ngày 30/5/2022.