Tỉnh Cao Bằng có đường biên giới chung với Trung Quốc dài 333,125km, có 634 mốc quốc giới (469 mốc chính, 165 mốc phụ). KVBG có 46 xã, thị trấn, thuộc 9 huyện biên giới, có vị trí chiến lược về quốc phòng, an ninh và đối ngoại; có nhiều tiềm năng, lợi thế về phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội...

Tuy nhiên, tình hình hoạt động của các loại tội phạm trên biên giới như: Vận chuyển hàng cấm, buôn bán, vận chuyển, sử dụng trái phép chất ma túy; công dân Việt Nam xuất cảnh trái phép sang Trung Quốc làm thuê và hoạt động buôn lậu, gian lận thương mại diễn biến ngày càng phức tạp, ảnh hưởng đến an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội.

Việc triển khai một số chương trình, dự án còn chậm, chất lượng chưa cao. Một số tuyến đường vào KVBG, cửa khẩu chưa được đầu tư đúng mức. Việc chuyển đổi cơ cấu kinh tế còn chậm, nhiều nơi chưa phát huy được tiềm năng thế mạnh tại chỗ, còn biểu hiện tư tưởng trông chờ, ỷ lại cấp trên. KVBG của tỉnh vẫn là địa bàn khó khăn nhất, hiện, 6 huyện biên giới nằm trong số 62 huyện nghèo của cả nước. Bên cạnh đó, hoạt động của hệ thống chính trị ở cơ sở, nhất là trình độ, năng lực, phương pháp, tác phong công tác của đội ngũ cán bộ ở một số thôn, xóm giáp biên còn nhiều hạn chế. Trình độ dân trí không đồng đều, một số nơi còn tồn tại nhiều tập tục lạc hậu.

Trước tình hình trên, những năm qua, Tỉnh ủy, UBND tỉnh Cao Bằng đã có nhiều chủ trương, biện pháp lãnh đạo, chỉ đạo các cơ quan, ban, ngành, đoàn thể và nhân dân phát huy sức mạnh của cả hệ thống chính trị hướng về biên giới và đồng bào các dân tộc KVBG như: Ủy ban MTTQ tỉnh Cao Bằng triển khai thực hiện phong trào "Cao Bằng chung sức xây dựng nông thôn mới", “Ngày hội đại đoàn kết toàn dân tộc”; Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh Cao Bằng triển khai chương trình “Vận động phụ nữ Cao Bằng tham gia xây dựng và bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, an ninh biên giới”, “Đồng hành cùng phụ nữ biên cương”; Hội Nông dân tỉnh Cao Bằng triển khai chương trình “Vận động nhân dân các dân tộc vùng biên giới đẩy mạnh sản xuất phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội gắn với thực hiện nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền, an ninh biên giới Tổ quốc”.

Đối với BĐBP Cao Bằng, thời gian qua đã triển khai nhiều phong trào mang lại hiệu quả thiết thực như: “BĐBP Cao Bằng với công tác đền ơn đáp nghĩa nơi biên giới”, “BĐBP chung sức xây dựng nông thôn mới”, “BĐBP Cao Bằng chung tay  vì người nghèo - Không để ai bị bỏ lại phía sau”, chương trình “Nâng bước em tới trường”...

Trong giai đoạn 2009-2019, các cấp ủy đảng, chính quyền, các ban, ngành, đoàn thể của tỉnh Cao Bằng đã lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện có hiệu quả các nội dung "Ngày Biên phòng toàn dân", nhất là ở KVBG. Thông qua đó, đã góp phần nâng cao nhận thức, xác định trách nhiệm cho cán bộ, đảng viên và nhân dân đối với nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ chủ quyền, an ninh biên giới; đồng thời, tăng cường lòng tin của nhân dân các dân tộc ở KVBG với Đảng, Nhà nước, góp phần quan trọng vào việc xây dựng, củng cố hệ thống chính trị cơ sở, phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, giữ vững chủ quyền lãnh thổ, an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội của tỉnh. Khối đại đoàn kết toàn dân tộc, đoàn kết quân dân được củng cố, tạo tiền đề để xây dựng nền biên phòng toàn dân vững chắc, phục vụ đắc lực cho sự nghiệp đổi mới đất nước và mở rộng giao lưu, hợp tác quốc tế.

Quá trình thực hiện "Ngày Biên phòng toàn dân" ở các cấp đã xuất hiện nhiều mô hình mới, kinh nghiệm hay và cách làm sáng tạo. Qua đó, đã phát huy sức mạnh của nhân dân tham gia xây dựng và bảo vệ chủ quyền, an ninh biên giới. Mối quan hệ đoàn kết quân dân, đoàn kết tuyến trước, tuyến sau ngày càng gắn bó. Nhận thức và trách nhiệm của cán bộ, đảng viên và nhân dân tuyến sau với việc tham gia xây dựng và bảo vệ biên giới ngày càng được nâng cao. Kinh tế ở khu vực vùng biên có chuyển biến tích cực, góp phần giảm bớt những khó khăn cho quân, dân biên giới; kịp thời động viên, khích lệ đồng bào và cán bộ, chiến sĩ yên tâm thực hiện thắng lợi nhiệm vụ giữ gìn biên cương Tổ quốc. Qua 10 năm thực hiện “Ngày Biên phòng toàn dân”, tỉnh Cao Bằng rút ra được nhiều bài học kinh nghiệm để tiếp tục tổ chức thực hiện tốt trong giai đoạn tiếp theo. Cụ thể:

Một là, phải tạo ra sự thống nhất cao trong nhận thức và hành động của cấp ủy, chính quyền, của cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân về nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ biên giới. Phải xác định rõ đây là nhiệm vụ của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân, của các cấp, các ngành mà thường xuyên, trực tiếp là cấp ủy, chính quyền và nhân dân các dân tộc trên biên giới. Việc triển khai thực hiện "Ngày Biên phòng toàn dân" phải đặt dưới sự lãnh đạo chặt chẽ của cấp ủy đảng, sự chỉ đạo, điều hành thống nhất của chính quyền các cấp, trong đó, lực lượng BĐBP phải phát huy tốt vai trò nòng cốt, chuyên trách. Trên cơ sở đó phát huy sức mạnh của cả hệ thống chính trị, huy động mọi nguồn lực cho nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ biên giới quốc gia.

Hai là, trong lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện “Ngày Biên phòng toàn dân”, các cơ quan, ban, ngành, đoàn thể của tỉnh và cấp ủy, chính quyền các huyện, xã, thị trấn biên giới phải quán triệt đầy đủ các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, sự chỉ đạo của Tỉnh ủy, HĐND, UBND, Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Cao Bằng; căn cứ vào chức năng, nhiệm vụ được giao, xây dựng chương trình, kế hoạch hoạt động cụ thể, phù hợp với điều kiện của địa phương, đơn vị. Quan tâm củng cố, xây dựng hệ thống chính trị ở các xã, thị trấn biên giới trong sạch, vững mạnh, đủ khả năng chủ động giải quyết đến mức cao nhất những vấn đề đặt ra ở cơ sở.

Ba là, để hoạt động “Ngày Biên phòng toàn dân” thiết thực, hiệu quả, cần phát huy sức mạnh tổng hợp của các cấp, các ngành, dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo trực tiếp của các cấp ủy đảng, nâng cao chất lượng hiệu quả của các chương trình phối hợp giữa BĐBP với các ngành, góp phần ổn định, phát triển kinh tế, xã hội ở KVBG.

Bốn là, phát huy vai trò của hạt nhân nòng cốt của những người có uy tín, tiêu biểu trong đồng bào các dân tộc thiểu số ở KVBG; coi trọng việc xây dựng và nhân rộng các mô hình, các điển hình tiên tiến; định kỳ tổ chức sơ, tổng kết, rút kinh nghiệm, biểu dương, khen thưởng kịp thời các tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc trong thực hiện “Ngày Biên phòng toàn dân” và phong trào “Toàn dân tham gia bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, an ninh biên giới quốc gia trong tình hình mới”.

Hoàng Xuân Ánh - Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Cao Bằng