Xã Khánh Yên Thượng, huyện Văn Bàn, nơi có đông đồng bào dân tộc Tày sinh sống vừa tổ chức lễ ra mắt đội văn nghệ bản sắc dân tộc Tày. Đây là hoạt động do Trung tâm Văn hóa - Điện ảnh tỉnh Lào Cai phối hợp xây dựng nhằm bảo tồn và phát huy giá trị dân ca dân vũ của dân tộc Tày. Đặc biệt là phát huy giá trị của làn điệu khắp Nôm Tày đã được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Bà Phùng Hoàng Oanh, Phó Trưởng phòng Văn hóa - Thông tin huyện Văn Bàn cho biết: Bên cạnh việc ra mắt của đội văn nghệ bản sắc dân tộc Tày tại xã Khánh Yên Thượng, thời gian qua, Phòng Văn hóa - Thông tin huyện cũng đã phối hợp với Trường Cao đẳng Lào Cai thành lập được 5 đội văn nghệ bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc Xá Phó tại các xã: Nậm Dạng, Võ Lao, Sơn Thủy, Chiềng Ken, Dương Quỳ.

Từ đầu năm đến nay, Trung tâm Văn hóa - Điện ảnh tỉnh Lào Cai đã phối hợp với các địa phương thành lập và ra mắt được 5 đội văn nghệ bản sắc dân tộc. gồm: Dân tộc Tày (xã Nghĩa Đô, huyện Bảo Yên; bản Noỏng, xã Khánh Yên Thượng, huyện Văn Bàn), dân tộc Dao (thôn Khe Dùng, xã Thái Niên, huyện Bảo Thắng), dân tộc Mông (xã Sín Chéng, huyện Si Ma Cai), dân tộc Nùng, dân tộc Pa Dí (xã Tung Chung Phố, huyện Mường Khương).

Nhạc sĩ Vũ Đình Trọng, Phó Giám đốc Trung tâm Văn hóa - Điện ảnh tỉnh Lào Cai cho biết: “Đây là chương trình kế hoạch hằng năm góp phần đẩy mạnh phong trào văn hóa, văn nghệ tại cơ sở. Thông qua đó, giúp cho các địa phương nâng cao kỹ năng tổ chức định hướng hoạt động văn hóa, văn nghệ phục vụ các nhiệm vụ chính trị tại địa phương. Trong đó, đặc biệt lưu ý về vấn đề bảo tồn, gìn giữ và phát huy các giá trị văn hóa bản sắc”.

Để tổ chức cho các đội văn nghệ bản sắc dân tộc duy trì hoạt động hiệu quả, Trung tâm Văn hóa - Điện ảnh tỉnh Lào Cai đã tổ chức các lớp hướng dẫn nghiệp vụ cho các đội trưởng văn nghệ biết cách xây dựng chương trình tổ chức biểu diễn theo hướng chuyên nghiệp hơn. Cùng với việc bảo tồn giá trị văn hóa truyền thống, các tiết mục nghệ thuật bản sắc các trích đoạn nghi thức sinh hoạt văn hóa để phục vụ hoạt động trải nghiệm du lịch cộng đồng tại các thôn bản đối với du khách.

Điển hình như ở xã Nghĩa Đô (huyện Bảo Yên) sau một năm được công nhận là điểm du lịch cấp tỉnh, đến nay, xã này đã duy trì các đội văn nghệ ở các thôn bản, biểu diễn các làn điệu dân ca, dân vũ dân tộc Tày tại chợ đêm Nghĩa Đô và tối thứ Bảy hằng tuần, biểu diễn phục vụ các đoàn khách du lịch khi đến nghỉ dưỡng tại các cơ sở homestay trong xã.

Ông Lương Cao Thế, Phó Chủ tịch UBND xã Nghĩa Đô khẳng định: “Đội văn nghệ bản sắc dân tộc Tày đã duy trì luyện tập và biểu diễn thường xuyên tại chợ đêm Nghĩa Đô, thu hút rất đông bà con trong xã cũng như sự cổ vũ nhiệt tình của khách du lịch khi đến Nghĩa Đô”.

Tuy nhiên, khó khăn đặt ra hiện nay là chưa có nguồn kinh phí để duy trì hoạt động cũng như để mua sắm trang phục và các dụng cụ phục vụ biểu diễn của các đội văn nghệ. Những thành viên tham gia đội văn nghệ vẫn trên tinh thần yêu thích ca hát, tự nguyện tham gia, chưa có thù lao cho các buổi biểu diễn. “Bên cạnh tuyên truyền, vận động xã hội hóa, UBND xã Nghĩa Đô đang nghiên cứu và đề xuất với Phòng Văn hóa - Thông tin huyện Bảo Yên có cơ chế, chính sách hỗ trợ kinh phí phù hợp để duy trì hoạt động của các đội văn nghệ bản sắc dân tộc trên địa bàn xã, phục vụ phát triển du lịch, thực hiện xây dựng nông thôn mới nâng cao tại địa phương” - Phó Chủ tịch UBND xã Nghĩa Đô cho biết thêm.

Hiện tại, mỗi đội văn nghệ bản sắc dân tộc được thành lập từ 20 đến 25 thành viên, chủ yếu là các nghệ nhân diễn viên quần chúng hạt nhân có khả năng trình diễn văn hóa dân gian như hát dân ca, múa bản sắc trình diễn trích đoạn lễ hội, biểu diễn nhạc cụ… Theo đó, các đội văn nghệ sẽ tự xây dựng các chương trình văn hóa, nghệ thuật phục vụ các nhiệm vụ tại địa phương và giao lưu quảng bá văn hóa của địa phương mình với địa phương khác trong tỉnh.

Cùng với các đội văn nghệ bản sắc dân tộc được ra mắt bởi Trung tâm Văn hóa - Điện ảnh tỉnh Lào Cai, những năm gần đây, các địa phương trong tỉnh cũng đều chú trọng đến việc phát huy giá trị những văn hóa truyền thống của đồng bào các dân tộc thiểu số. Năm 2019, Câu lạc bộ giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc Dao tại thôn Khe Mụ, xã Sơn Hà (huyện Bảo Thắng) được thành lập và hoạt động khá hiệu quả. Ban đầu, câu lạc bộ có 22 thành viên, đến nay đã phát triển lên 28 thành viên; đáp ứng được nguyện vọng của đồng bào dân tộc Dao ở Khe Mụ. Các thành viên đều rất nhiệt tình, chịu khó học hỏi, sưu tầm, luyện tập các bài hát ru, hát giao duyên, múa trống đất để lưu truyền. Nhiều tiết mục đã được các hạt nhân trong câu lạc bộ nghiên cứu, sáng tạo, đổi mới sao cho ấn tượng, hấp dẫn trên cơ sở vẫn duy trì được nét đẹp văn hóa truyền thống của dân tộc.

Theo nghệ nhân Bàn Văn Sang, Câu lạc bộ giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc Dao Khe Mụ, tham gia câu lạc bộ, các thành viên được truyền đạt và hiểu hơn về nghi lễ, phong tục, tập quán của dân tộc (lễ cấp sắc, cầu bình an, cầu mùa...). Qua đó, tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức cho cộng đồng dân cư thêm tự hào và trân trọng những giá trị tinh thần, phong tục tốt đẹp. Đồng thời, góp phần bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa truyền thống của cộng đồng các dân tộc ở địa phương.

Kiều Lê