Mua Thị Và sinh năm 1989, rời thị trấn Mèo Vạc, theo chồng là Thào Mí Gió về thôn Mỏ Phàng từ năm 2006. Đường về nhà chồng, chỉ phải đi bộ một ngày đường, sưng hết gót chân, ai cũng nói: “Và dại lắm, ở thị trấn chẳng sướng hay sao mà về cái thôn giáp biên nghèo xơ xác, con ngựa đi còn mỏi cái chân”. Nhưng cái bụng Và đã quyết, theo chồng khổ mấy cũng chịu. Về Mỏ Phàng, Mua Thị Và như con chim tìm thấy đất lành, “bén duyên” với các phong trào, hoạt động của thôn và chẳng mấy chốc đã trở thành hạt nhân tích cực.

Hình ảnh cô gái ngoài đôi mươi, người Mông, dáng người cao ráo, khuôn mặt đầy đặn, đôi má hồng hào, miệng nói, tay làm, luôn giúp đỡ và lắng nghe bà con đã trở nên quen thuộc với người dân trong thôn. Năm 2008, khi con gái đầu tròn 1 tuổi, Và được phụ nữ trong thôn bầu là Chi hội trưởng Chi hội Phụ nữ của thôn Mỏ Phàng.

Không để mọi người thất vọng, đều đặn hằng tháng, Mua Thị Và lặng lẽ địu con đi gần 20km đường rừng núi quanh co, về xã họp, rồi lại nhanh chóng trở về thôn Mỏ Phàng, tuyên truyền chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước đến từng chị em. Chính vì vậy, phong trào phụ nữ của thôn Mỏ Phàng vượt trội các thôn, bản khác trong xã. Nhìn thấy sự xông xáo, ham học hỏi, nhiệt huyết, quyết tâm làm tốt công việc của Mua Thị Và, năm 2014, bà con thôn Mỏ Phàng bầu chị làm Trưởng thôn, khi đó chị 24 tuổi. Bất cứ việc gì, từ nhỏ đến lớn ở cơ sở, Trưởng thôn Mua Thị Và đều đứng ra giải quyết.

Chia sẻ với tôi, Và nói: “Mỏ Phàng là thôn giáp biên, điều kiện tự nhiên không thuận lợi, độ dốc lớn, diện tích đất canh tác hạn chế. Cư dân trong thôn đại đa số là đồng bào dân tộc, điều kiện kinh tế còn  nhiều khó khăn, nguồn thu nhập chủ yếu phụ thuộc vào sản xuất nông nghiệp vốn chẳng đáng kể. Điều tôi trăn trở nhất thời điểm đó là làm sao để cải thiện được đời sống bà con?”.

Nghĩ là làm, Mua Thị Và vận động gia đình mình và nhân dân trong thôn thực hiện chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất. Cụ thể, gia đình Và đi đầu trong việc trồng cỏ chăn nuôi tập trung, nhằm phát triển chăn nuôi gia súc theo hướng hàng hóa. Đến nay, gia đình chị đã thực hiện trồng và nhân rộng được 0,7ha cỏ, đảm bảo nhu cầu thức ăn cho đàn vật nuôi gồm 3 con trâu, bò, trên 100 con gia cầm. Từ chăn nuôi, mỗi năm gia đình chị thu nhập trên 70 triệu đồng.

Bà con thôn Mỏ Phàng sau khi nhìn thấy được kết quả của gia đình Và thì đến học hỏi. Chỉ chờ có thế, Và thủ thỉ giải thích, hướng dẫn, tuyên truyền, vận động bà con về vay vốn phát triển chăn nuôi trâu, bò hàng hóa, theo chủ trương của tỉnh Hà Giang rồi đầu tư trồng cỏ, mua trâu, bò giống về chăn nuôi. Đến nay, tính chung toàn thôn, bà con đã vay vốn để đầu tư chăn nuôi hàng trăm triệu đồng; hàng chục ha cỏ phục vụ chăn nuôi. Bên cạnh đó, Và còn cùng với cán bộ các ban, ngành, đoàn thể tuyên truyền, hướng dẫn người dân gieo cấy, thu hoạch các loại cây trồng đúng thời vụ, đảm bảo quy trình kỹ thuật và làm tốt công tác phòng, chống đói, rét, dịch bệnh cho đàn gia súc; thực hiện tốt kế hoạch trồng rừng.

Trong phong trào xây dựng nông thôn mới, Mua Thị Và cũng là người đi đầu, chị chia sẻ: “Công tác phát triển và xây dựng nông thôn mới là cả một quá trình, đòi hỏi phải tuyên truyền, vận động để người dân hiểu và họ được bàn bạc thống nhất để triển khai thực hiện. Từ đó, bà con trong thôn đều quyết tâm thực hiện thật tốt các tiêu chí xây dựng nông thôn mới và đưa Mỏ Phàng trở thành “Điểm sáng vùng biên” của xã Thượng Phùng”. Trong đó, bà con đã tự mở đường vào các nhóm hộ; hiến đất để làm 350m đường bê tông vào điểm trường học cho các cháu, xây nhà trụ sở thôn...

Mua Thị Và còn luôn làm tốt công tác tuyên truyền cho người dân về bảo vệ an ninh trật tự và an toàn xã hội tại thôn. Trong những năm qua, do làm tốt vấn đề này nên Mỏ Phàng không xảy ra trộm cắp đại gia súc, mua bán người, bắt cóc trẻ em, phụ nữ. Các hộ gia đình tự biết cách chủ động tự bảo vệ và phòng chống các loại tội phạm.

Chị cũng luôn sát cánh cùng cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Săm Pun, BĐBP Hà Giang thực hiện tốt công tác tuyên truyền về sự nghiệp bảo vệ biên giới, bảo vệ chủ quyền thiêng liêng của Tổ quốc. Đường biên giới trải theo các sườn, dốc, khe, nhờ Mua Thị Và mà 100% người dân thôn đều nhận biết được. Trong hoạt động canh tác, nhân dân đều chấp hành đúng quy chế biên giới... Với tất cả những kết quả đó, Mua Thị Và là một trong những gương mặt được tôn vinh trong chương trình “Điểm tựa của bản làng” năm 2018.

Thùy Trang