Thay đổi tư duy khởi sắc phum sóc

Thời gian qua, các chương trình hỗ trợ vốn cho đồng bào, tập huấn chuyển giao khoa học - kỹ thuật, ứng dụng công nghệ 4.0 vào sản xuất, nâng cao sản lượng và chất lượng cây lúa... được các địa phương trong tỉnh triển khai kịp thời đến với đồng bào Khmer. Nhờ đó, đã giúp đồng bào thay đổi tập quán canh tác lạc hậu, từng bước tạo việc làm, ổn định đời sống, vươn lên thoát nghèo.

Các mô hình sản xuất, mô hình kinh tế có hiệu quả trong vùng đồng bào Khmer như: Cánh đồng lớn ở xã Tập Ngãi (huyện Tiểu Cần), xã Châu Điền (huyện Cầu Kè), vùng sản xuất lúa chất lượng cao ở xã Nhị Trường, Trường Thọ (huyện Cầu Ngang)…, góp phần nâng cao năng lực sản xuất, khả năng cung ứng và tiêu thụ hàng hóa trong vùng đồng bào Khmer. Đời sống của đồng bào Khmer chuyển biến rõ rệt, tỷ lệ hộ nghèo giảm sâu qua từng năm. Khi mới tái lập tỉnh Trà Vinh, hộ Khmer nghèo chiếm trên 50%, nhưng đến cuối năm 2021, tỷ lệ hộ nghèo trong đồng bào Khmer giảm còn 0,08% với 805 hộ.

Xã Kim Sơn, huyện Trà Cú - nơi có hơn 93% đồng bào dân tộc Khmer sinh sống là một điển hình về thay đổi cơ cấu sản xuất. Trước đây, địa phương này là vùng chuyên canh cây mía với diện tích khoảng 1.300ha. Qua nhiều năm thực hiện chuyển đổi cơ cấu sản xuất từ mía sang nuôi thủy sản, trồng lúa…, người dân đã có thu nhập ổn định, đời sống có sự đổi thay tích cực. Bình quân giá trị sau chuyển đổi đạt 40 triệu đồng/ha/năm (từ trồng mía chuyển sang 1 vụ lúa + nuôi thủy sản); 150 - 200 triệu đồng/ha/năm (từ trồng mía sang chuyên nuôi thủy sản như tôm thẻ chân trắng, cá...). Từ sản xuất nông nghiệp theo cách truyền thống, hiện nay, nông dân xã Kim Sơn đã áp dụng tiến bộ khoa học - kỹ thuật; nhân rộng các mô hình kinh tế hiệu quả vào sản xuất…, từ đó, mang lại nhiều chuyển biến tích cực.

Anh Kim Minh Lợi, ấp Trà Cú B, xã Kim Sơn phấn khởi cho biết: “Do thấy trồng mía ngày càng bấp bênh, thua lỗ, gia đình tôi đã quyết định chuyển đổi, cải tạo 2ha đất trồng mía sang trồng lúa kết hợp nuôi tôm càng xanh. Nhờ học hỏi, áp dụng khoa học - kỹ thuật, mỗi năm, mô hình trồng lúa - nuôi tôm của gia đình tôi mang lại thu nhập trên 200 triệu đồng”.

Tiếp cận và ứng dụng kỹ thuật tiến bộ mới vào canh tác lúa đã giúp gia đình nông dân Kiên Cơne, ấp Sóc Cụt, xã Trường Thọ, huyện Cầu Ngang ổn định kinh tế. Ông Kiên Cơne chia sẻ: “Đất ở đây là vùng bị nhiễm phèn, mặn, trước đây, chúng tôi vẫn làm lúa, nhưng tỷ lệ sinh trưởng thấp, nâng suất không cao. Để cải thiện, vụ đông-xuân năm 2021-2022, gia đình tôi đã ứng dụng mô hình canh tác lúa thông minh thích ứng với biến đổi khí hậu. Sản xuất lúa theo hình thức sử dụng máy sạ cụm nhằm tiết giảm lượng lúa giống, kết hợp với phân bón thông minh, đem lại hiệu quả kinh tế rất cao. Năng suất lúa đạt 8 tấn/ha (tăng hơn 1,5 tấn so với vụ lúa năm 2020-2021). Trong những vụ tới, gia đình tôi sẽ vận động các hộ xung quanh để cùng thực hiện canh tác lúa thông minh”.

Nâng cao chất lượng cây lúa

Trước tình hình giá vật tư nông nghiệp tăng cao (chủ yếu phân bón hóa học), vụ lúa hè-thu năm 2022, nhiều hợp tác xã nông nghiệp, doanh nghiệp và nông dân đã hướng đến sản xuất kết hợp sử dụng phân bón hóa học và phân hữu cơ vi sinh nhằm kéo giảm chi phí canh tác. Đồng thời, các giống lúa chất lượng cao như: OM5451, OM18, OM4900 và Đài thơm 8, ST25, ST24... được nhiều nông dân đưa vào canh tác để nâng cao chất lượng hướng đến xuất khẩu.

Theo ông Lâm Quang Đúng, Trưởng trạm Bảo vệ thực vật huyện Tiểu Cần cho biết, hiện tại, nhiều nông dân chọn các giống chất lượng cao OM18, OM4900, OM545 kết hợp bón phân hóa học và phân hữu cơ vi sinh nhằm kéo giảm chi phí về vật tư nông nghiệp và nâng cao năng suất.

Ông Trần Văn Chung, Chủ tịch Hội đồng quản trị Hợp tác xã nông nghiệp Phát Tài (xã Thanh Mỹ, huyện Châu Thành) cho biết: “Từ vụ đông-xuân 2021-2022, hợp tác xã đã phối hợp với Công ty Cổ phần Âu Lạc (Hà Nội) để triển khai thí điểm sử dụng phân hữu cơ vi sinh trong sản xuất 20ha lúa, bước đầu cho thấy hiệu quả cao như kéo giảm khoảng 20% chi phí phân hóa học, trong khi đó, năng suất và sản lượng lúa vẫn giữ vững như sản xuất trước đây. Trong thời gian tới, hợp tác xã cũng sẽ vận động nông dân và các thành viên tiếp tục sử dụng kết hợp phân bón hữu cơ vi sinh. Tuy loại hình sản xuất này có mới, nhưng nông dân cũng đang dần làm quen. Dự kiến, sẽ có khoảng 30ha được sử dụng phân hữu cơ vi sinh kết hợp”.

Hiện tại, nhiều doanh nghiệp đã kết hợp với các hợp tác xã và hộ nông dân để sản xuất lúa theo hướng hữu cơ. Theo đó, doanh nghiệp sẽ cung ứng phân bón hữu cơ cho hộ sản xuất bằng hình thức tín chấp, cuối vụ mới thu hồi và giá bán tương ứng với giá nhà máy giao cho đại lý cấp I. Việc ứng dụng phân hữu cơ mang lại nhiều lợi ích cho cả nông dân và doanh nghiệp khi vừa cải tạo đất, giảm chi phí sản xuất, nâng cao chất lượng hạt gạo, đảm bảo yêu cầu xuất khẩu của các doanh nghiệp.

Hồng Diễm