Huyện Hướng Hóa năm 2021 có 122 cặp tảo hôn (trong đó, có 5 cặp tảo hôn cả vợ và chồng), chiếm 30,27% so với tổng số cặp kết hôn. Nguyên nhân tảo hôn chủ yếu là do trình độ văn hóa của người dân còn thấp, thiếu kiến thức về pháp luật. Việc kết hôn được thực hiện theo phong tục tập quán lạc hậu; nhiều gia đình xem tảo hôn là chuyện riêng của từng gia đình; việc lấy vợ, lấy chồng của con cái là để trong nhà có thêm nguồn nhân lực lao động, nên không quan tâm đến đời sống tâm lý, tình cảm của con em mình khi bước vào tuổi vị thành niên.

Thời gian qua, tình trạng tảo hôn trong tỉnh, tập trung tại các địa bàn huyện miền núi thuộc các huyện Vĩnh Linh, Gio Linh, Cam Lộ, ĐaKrông, Hướng Hóa vẫn xảy ra. Trước thực trạng trên và những hệ lụy từ nạn tảo hôn, Hội Liên hiệp phụ nữ (LHPN) tỉnh và các huyện có địa bàn miền núi đã nỗ lực, tích cực tìm hiểu nguyên nhân, phối hợp triển khai các giải pháp nhằm phòng chống tình trạng tảo hôn.

Theo đó, có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng tảo hôn, nhưng phổ biến là do tâm lý muốn lấy vợ, chồng sớm; một số gia đình muốn con lấy vợ, lấy chồng sớm để có thêm lao động. Thêm nữa, tình trạng nghèo đói, thất học, thiếu hiểu biết pháp luật cũng dẫn đến nhiều thành niên có quan hệ tình dục sớm, buộc phải “cưới chạy”.

Nhận thấy những nguyên nhân chính đó, Hội LHPN các cấp đã đổi mới nội dung, đa dạng hóa hình thức tuyên truyền, vận động để thay đổi hành vi của đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) về tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống, chú trọng đổi mới nội dung, hình thức tuyên truyền, vận động để thay đổi hành vi trong gia đình hội viên, phụ nữ và cộng đồng về tảo hôn; đồng thời, cung cấp các kiến thức pháp luật Luật Hôn nhân và Gia đình; Luật trẻ em, hệ lụy tảo hôn…

Các hoạt động truyền thông được truyền tải đến hội viên phụ nữ và cộng đồng dưới nhiều hình thức: tập huấn, truyền thông, tổ chức diễn đàn: “Tảo hôn- Nỗi lo không của riêng ai”, hội thi với hình thức sân khấu hóa; đồng thời, lồng ghép tuyên truyền trong các buổi sinh hoạt Hội, các Câu lạc bộ (CLB), nhóm “Tiết kiệm vốn vay thôn bản”; nhóm cha mẹ... Tổ chức hội nghị, hội thảo, tọa đàm, giao lưu văn hóa, lễ hội nhằm tuyên truyền hạn chế tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống...

Trong 5 năm (2017-2022), các cấp Hội LHPN trong toàn tỉnh đã phối hợp với các ban ngành, đoàn thể tích cực tuyên truyền, phổ biến pháp luật; xây dựng các nhóm giải pháp để nâng cao nhận thức cho người dân về Luật Hôn nhân và Gia đình, với hơn 200 cuộc tư vấn, tuyên truyền về tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống cho hơn 600 lượt người, thực hiện các mô hình can thiệp để ngăn ngừa nguy cơ kết hôn sớm, xây dựng và phát động ký hương ước, quy ước thôn không tảo hôn, qua đó, giảm thiểu tình trạng tảo hôn.

Đặc biệt, trong công tác tuyên truyền, vận động, Hội đã phối hợp với các ban, ngành đoàn thể tranh thủ sự hỗ trợ của già làng, trưởng bản, người có uy tín trong cộng đồng tham gia tuyên truyền, vận động người dân xóa bỏ những hủ tục và phòng, chống tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống. Xây dựng các mô hình CLB phòng ngừa nguy cơ kết hôn sớm: như: phối hợp với tổ chức Plan xây dựng nhóm trẻ em gái, CLB làm cha mẹ. Tính đến nay, đã có hàng trăm mô hình CLB; vận động xây dựng sân chơi cho em thông qua các sáng kiến cộng đồng. Hội cũng tích cực tham gia xây dựng và thực hiện các mô hình can thiệp để ngăn ngừa nguy cơ kết hôn sớm, xây dựng và phát động ký hương ước, quy ước thôn không tảo hôn...

Để giảm thiểu tình trạng tảo hôn, Hội đã vận động nguồn lực để hỗ trợ các gia đình khó khăn, có con nguy cơ bỏ học do nguyên nhân kính tế, phát triển các mô hình sinh kế chăn nuôi dê, bò; các dự án khôi phục giống chuối lùn bản địa, dự án trồng tiêu với hàng trăm hộ gia đình hội viên, phụ nữ hưởng lợi; hỗ trợ mái ấm tình thương, công tình dân sinh, tặng quà cho hội viên phụ nữ nghèo và học bổng cho học sinh nghèo có hoàn cảnh khó khăn và con em cán bộ, chiến sĩ Biên phòng đang công tác tại các địa bàn biên giới...

Cùng với sự hỗ trợ về vật chất, các cấp Hội LHPN trên địa bàn cũng chú trọng công tác tuyên truyền, giáo dục chính trị, tư tưởng, giáo dục truyền thống, nâng cao kiến thức, kỹ năng phù hợp với năng lực, trình độ, nhu cầu và những vấn đề phụ nữ quan tâm, tuyên truyền nâng cao nhận thức, hiểu biết của phụ nữ về chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Trong đó, tập trung vào các nội dung về chăm sóc sức khỏe, nuôi dạy con, phòng, chống mua bán người, phòng, chống bạo lực gia đình, tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống; xâm hại phụ nữ, trẻ em…

Các cấp Hội đã triển khai nhiều hoạt động đồng hành, hỗ trợ phụ nữ sáng tạo khởi nghiệp, làm giàu chính đáng, góp phần xây dựng gia đình no ấm, hạnh phúc. Hội đã hỗ trợ hàng trăm phụ nữ khởi sự kinh doanh với các hình thức như: hỗ trợ kiến thức, vốn..., hỗ trợ gần 30 mô hình chăn nuôi lợn/dê/bò sinh sản quay vòng với trên 300 hội viên tham gia.

Đồng chí Nguyễn Thị Quế Phượng, Phó Chủ tịch Thường trực Hội LHPN tỉnh Quảng Trị cho biết: “Trong thời gian tới, Hội LHPN tỉnh sẽ tăng cường hướng dẫn hỗ trợ Hội LHPN các xã miền núi thuộc các huyện Gio Linh, Vĩnh Linh, Cam Lộ, Hướng Hóa và ĐaKrông đẩy mạnh hơn nữa công tác tuyên truyền, vận động hội viên phụ nữ và cộng đồng phòng chống tạo hôn, hôn nhân cận huyết thống. Tiếp tục xây dựng và nhân rộng các mô hình CLB phụ nữ với pháp luật, trẻ em gái, CLB Làm cha mẹ...; vận động gia đình hội viên phụ nữ chấp hành nội quy, quy ước, hương ước của thôn bản, quy ước thôn không có tảo hôn...; nghiêm chỉnh chấp hành kết hôn đúng độ tuổi theo luật định. Cùng với đó, đẩy mạnh triển khai thực hiện Dự án 8 “Thực hiện bình đẳng giới và giải quyết những vấn đề cấp thiết đối với phụ nữ và trẻ em” thuộc Chương trình Mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn I: 2021-2025 trên địa bàn tỉnh Quảng Trị”.

Bằng những hoạt động cụ thể, thiết thực của Hội, nhiều hội viên phụ nữ, nam giới và con em đã dần thay đổi hành vi, tăng cường khả năng tiếp cận thông tin và sự tham gia của cộng đồng trong việc ngăn ngừa nạn tảo hôn. Qua đó, giảm thiểu tình trạng tảo hôn, xây dựng cuộc sống của gia đình hội viên, phụ nữ lành mạnh, phát triển kinh tế-xã hội của địa phương.

Phương Thiện