Các hoạt động trong công tác đối ngoại biên phòng được triển khai một cách đồng bộ, toàn diện, có trọng tâm, trọng điểm và đạt được những thành tựu nổi bật, đó là: Quan hệ biên phòng với các nước láng giềng đã thực chất đi vào chiều sâu, hợp tác hiệu quả, nề nếp, chính quy; công tác tổ chức đoàn ra, đoàn vào các cấp trong BĐBP đạt kết quả tốt. Phối hợp với lực lượng quản lý, bảo vệ biên giới các nước láng giềng tổ chức tuần tra song phương được hàng trăm lần với hàng nghìn lượt cán bộ, chiến sĩ tham gia. Qua đó, đấu tranh có hiệu quả với các hoạt động buôn lậu, xuất nhập cảnh trái phép; giải quyết tốt vấn đề di cư tự do và kết hôn không giá thú trong khu vực hai bên biên giới Việt Nam - Lào; ngăn chặn có hiệu quả tình trạng người dân tộc thiểu số ở các tỉnh Tây Nguyên xuất, nhập cảnh trái phép sang Campuchia và hoạt động khác của các thế lực thù địch, phản động trong khu vực hai bên biên giới.

BĐBP đã tham mưu và tổ chức tốt các hoạt động, chương trình giao lưu, kết nghĩa hai bên biên giới, như: Chương trình “Giao lưu hữu nghị quốc phòng biên giới Việt Nam - Trung Quốc lần thứ 4” tại tỉnh Lai Châu (Việt Nam) và tỉnh Vân Nam (Trung Quốc); Giao lưu “Hữu nghị biên giới Việt Nam - Lào lần thứ nhất” cấp Bộ Tư lệnh BĐBP; Chương trình sơ kết giao lưu công tác chính trị lần thứ 2 giữa BĐBP 7 tỉnh biên giới tuyến Việt Nam - Trung Quốc với Công an Biên phòng Trung Quốc.

Hiện nay, trên toàn tuyến biên giới có 137 (cặp)/265 đồn Biên phòng tổ chức kết nghĩa với các đồn, đại đội BĐBP và Công an Biên phòng các nước láng giềng; tổ chức kết nghĩa 151 cụm bản dân cư hai bên biên giới; thực hiện Chương trình “Nâng bước em tới trường”, BĐBP các tỉnh, thành phố đã nhận đỡ đầu 2.802 cháu học sinh có hoàn cảnh khó khăn ở khu vực biên giới, trong đó có 87 cháu người Lào và 91 cháu người Campuchia. Nhiều văn bản, thỏa thuận hợp tác Biên phòng được ký kết, tạo hành lang pháp lý để triển khai các hoạt động đối ngoại biên phòng.

Cùng với hoạt động song phương, hợp tác quốc tế đa phương trong lĩnh vực biên phòng cũng được phát triển cả bề rộng và chiều sâu, đóng góp tích cực vào việc thực hiện thắng lợi đường lối đối ngoại rộng mở, đa phương hóa, đa dạng hóa quan hệ, theo tinh thần “Việt Nam là bạn với tất cả các nước, các dân tộc trên thế giới”, từng bước đưa nước ta hội nhập sâu rộng với thế giới, tạo dựng và củng cố môi trường hòa bình, ổn định để xây dựng, bảo vệ Tổ quốc.

Trong hoạt động đối ngoại, BĐBP luôn tích cực tham gia xây dựng các thể chế, cơ chế hợp tác thuộc lĩnh vực quốc phòng với các nước, như: Liên bang Nga, Australia, Hoa Kỳ, Ấn Độ, Thái Lan... theo đúng quan điểm, chủ trương của Đảng, Nhà nước và chỉ đạo của Bộ Quốc phòng. Các nội dung hợp tác tập trung vào lĩnh vực phối hợp quản lý, kiểm soát xuất nhập cảnh, tập huấn, bồi dưỡng nghiệp vụ chuyên ngành, đào tạo tiếng Anh cho cán bộ BĐBP. Quá trình trao đổi, hợp tác bảo đảm tuyệt đối an toàn, không để xảy ra sơ hở, lộ lọt thông tin, đặc biệt là các đối tác nhạy cảm.

Mặt khác, BĐBP thực hiện tốt công tác phối hợp đón, tiễn tàu quân sự nước ngoài đến Việt Nam theo đúng quy trình thủ tục; đồng thời tổ chức triển khai có hiệu quả công tác đào tạo, tập huấn và viện trợ, giúp lực lượng bảo vệ biên giới các nước láng giềng; tổ chức khám chữa bệnh, cấp thuốc miễn phí cho nhân dân ở khu vực hai bên biên giới... Thông qua các hoạt động đối ngoại biên phòng, mối quan hệ truyền thống hữu nghị, đoàn kết giữa chính quyền địa phương, lực lượng bảo vệ biên giới hai bên ngày càng thân thiện, hiểu biết lẫn nhau và tạo ra được sự đồng thuận trong việc kịp thời giải quyết có hiệu quả các vụ việc phức tạp xảy ra trên biên giới, góp phần giữ vững ổn định biên giới quốc gia.

Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện công tác đối ngoại biên phòng còn có hạn chế, như: Một số chỉ huy đơn vị chưa thực sự tích cực, chủ động trong công tác phối hợp, hợp tác quốc tế. Việc gặp gỡ, trao đổi giữa các bên ở cấp cơ sở có lúc chưa được duy trì thường xuyên. Nội dung trao đổi chưa sâu, chưa cụ thể nên khó khăn cho việc thu thập, nhận định, đánh giá và dự báo chính xác tình hình có liên quan. Hình thức quan hệ đối ngoại, phối hợp chưa phong phú, linh hoạt với đặc điểm tình hình trong từng thời gian, từng tuyến biên giới.

Năm 2018, tình hình thế giới và khu vực dự báo tiếp tục diễn biến phức tạp. Các nước lớn sẽ có những điều chỉnh về chính sách đối ngoại, vấn đề an ninh truyền thống và phi truyền thống ở khu vực và thế giới tiếp tục đặt ra nhiều thách thức.

Trước yêu cầu mới, công tác đối ngoại biên phòng đòi hỏi phải tích cực, chủ động hơn nữa để hợp thành cùng đối ngoại quốc phòng thực sự trở thành phương thức bảo vệ Tổ quốc từ xa, bằng biện pháp hòa bình. Để tiếp tục đẩy mạnh hợp tác quốc tế và đối ngoại biên phòng trong thời gian tới, các đơn vị trong BĐBP tổ chức quán triệt, triển khai thực hiện các nội dung mang tính định hướng lớn sau đây:

Thứ nhất, tiếp tục triển khai công tác đối ngoại biên phòng theo đường lối đối ngoại được xác định trong Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XII; Nghị quyết Trung ương 8 (khóa XI) về “Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới”; Nghị quyết số 22-NQ/TW của Bộ Chính trị (khóa XI) về “Hội nhập quốc tế”; Nghị quyết số 806-NQ/QUTW của Quân ủy Trung ương về “Hội nhập quốc tế và đối ngoại quốc phòng đến năm 2020 và những năm tiếp theo”; Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Quân đội lần thứ X và Nghị quyết Đại hội Đảng bộ BĐBP lần thứ XIII về công tác đối ngoại quốc phòng, đối ngoại biên phòng. Tổ chức thực hiện Nghị định số 22/2016/NĐ-CP của Chính phủ quy định về đối ngoại quốc phòng và các văn bản có liên quan khác.

Thứ hai, chủ động mở rộng quan hệ và hợp tác quốc tế về biên phòng, đồng thời đưa các quan hệ hợp tác đã được xác lập đi vào chiều sâu, ổn định và bền vững. Trong quá trình hợp tác, cần phải cân đối hài hòa giữa hợp tác và đấu tranh, đảm bảo đấu tranh trên tinh thần xây dựng, trên cơ sở luật pháp quốc tế; đấu tranh trên cả bình diện song phương, đa phương; đồng thời, quán triệt nguyên tắc “cùng có lợi”, bảo đảm thỏa mãn lợi ích của hai bên trong quan hệ song phương và của các bên trong quan hệ đa phương sao cho không làm ảnh hưởng đến nước khác. Mặt khác, vận dụng linh hoạt, mềm dẻo về sách lược theo phương châm: “Dĩ bất biến, ứng vạn biến”, “Lợi ích quốc gia, dân tộc là vĩnh viễn và trên hết” để giữ vững độc lập, tự chủ trong quan hệ hợp tác.

Thứ ba, đẩy mạnh nghiên cứu dự báo, kịp thời tham mưu cho Đảng, Nhà nước, Bộ Quốc phòng hoàn thiện cơ chế hợp tác biên phòng, tạo điều kiện thuận lợi cho giải quyết các vụ việc phức tạp phát sinh, không để các sự vụ vượt ra ngoài tầm kiểm soát, ảnh hưởng đến hòa bình, ổn định và quan hệ hữu nghị giữa các nước. Tập trung nghiên cứu đổi mới nội dung, hình thức và phương pháp đối ngoại biên phòng, đưa công tác này phát triển cả về chiều sâu và bề rộng theo hướng thiết thực, hiệu quả.

Thứ tư, nâng cao hiệu quả việc hợp tác với các nước láng giềng, như: Tuần tra chung, thiết lập đường dây nóng, diễn tập liên hợp; kết nghĩa đồn - trạm Biên phòng và cụm dân cư hai bên biên giới; giao lưu quốc phòng biên giới... nhằm nâng cao hiệu quả quản lý, bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, an ninh biên giới quốc gia và xử lý, giải quyết các vấn đề nảy sinh xảy ra trên biên giới ngay từ cơ sở.

Để triển khai thực hiện thắng lợi nhiệm vụ công tác biên phòng năm 2018 nói chung, công tác đối ngoại biên phòng nói riêng, Đảng ủy, Bộ Tư lệnh BĐBP tăng cường công tác lãnh đạo, chỉ đạo các cơ quan, đơn vị quán triệt, triển khai thực hiện nghiêm túc công tác đối ngoại biên phòng, trong đó tập trung làm tốt các nhiệm vụ trọng tâm sau:

1. Tham mưu và phối hợp tổ chức thực hiện thành công “Giao lưu hữu nghị quốc phòng biên giới Việt Nam - Trung Quốc lần thứ 5”, Chương trình “Gặp gỡ biên cương hữu nghị lần thứ 3” do Bộ Tư lệnh BĐBP chủ trì với sự tham gia của lực lượng quản lý, bảo vệ biên giới các nước: Việt Nam, Trung Quốc, Lào, Campuchia, Thái Lan và Myanmar. Thực hiện hiệu quả Đề án tăng cường hợp tác quốc phòng Việt Nam - Lào và Việt Nam - Campuchia.

2. Tham mưu cho Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng báo cáo Đảng, Nhà nước, Chính phủ xây dựng chủ trương, lộ trình để tham gia lĩnh vực hợp tác biên phòng với các nước trong cộng đồng ASEAN trên tinh thần bình đẳng, hiểu biết, tôn trọng và cùng có lợi; cân nhắc kỹ lưỡng các hoạt động hợp tác trong lĩnh vực nhạy cảm, nhất là các lĩnh vực liên quan đến an ninh biển.

3. Phối hợp với lực lượng quản lý, bảo vệ biên giới các nước láng giềng tổ chức các hoạt động tuần tra song phương, đấu tranh phòng, chống tội phạm, trao đổi thông tin, tình hình; quản lý, kiểm soát xuất, nhập cảnh; duy trì nền nếp các hoạt động tuyên truyền, giao lưu, gặp gỡ, tọa đàm... góp phần quản lý, bảo vệ vững chắc chủ quyền lãnh thổ, an ninh biên giới quốc gia. Tăng cường phối hợp, tổ chức tốt các hoạt động giao lưu, kết nghĩa đồn - trạm Biên phòng và kết nghĩa cụm dân cư hai bên biên giới, giúp đỡ lẫn nhau với các địa phương, đơn vị của nước bạn, cùng nhau xây dựng và bảo vệ biên giới hòa bình, ổn định, hợp tác và cùng phát triển, góp phần củng cố, tăng cường mối quan hệ hữu nghị truyền thống và tin cậy lẫn nhau.

4. Tiếp tục tổ chức đào tạo, tập huấn nghiệp vụ biên phòng cho lực lượng bảo vệ biên giới của Trung Quốc, Lào, Campuchia và viện trợ giúp bạn theo kế hoạch; duy trì khám chữa bệnh, cấp thuốc miễn phí cho người dân ở khu vực hai bên biên giới. Đồng thời, cử cán bộ, nhân viên lễ tân, phiên dịch, biên dịch... ở các cơ quan, đơn vị trong BĐBP dự hội nghị tập huấn ngắn hạn do Bộ Ngoại giao tổ chức.

5. Triển khai thực hiện nghiêm Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ và Bộ trưởng Bộ Quốc phòng về quản lý đoàn ra, đoàn vào đảm bảo tiết kiệm, hiệu quả. Tổ chức Hội nghị tổng kết 5 năm thực hiện Nghị quyết số 806-NQ/QUTW của Quân ủy Trung ương về “Hội nhập quốc tế và đối ngoại quốc phòng đến năm 2020 và những năm tiếp theo” trong BĐBP nhằm không ngừng nâng cao hiệu quả công tác đối ngoại biên phòng trong tình hình mới.

Trung tướng, PGS.TS Hoàng Xuân Chiến, Ủy viên Trung ương Đảng, Ủy viên Quân ủy Trung ương, Tư lệnh BĐBP