Thầy và trò điểm trường Huồi Mới 1, Trưởng tiểu học Tri Lễ 4, huyện Quế Phong, tỉnh Nghệ An treo cờ Tổ quốc.

Bản biên giới Huồi Mới 1 nằm cách trung tâm xã Tri Lễ khoảng 10km đường chim bay, nơi có 69 hộ/550 nhân khẩu đồng bào dân tộc Mông định cư từ bao đời nay. Huồi Mới 1 được mệnh danh là bản nhiều không: Không đường, không điện lưới, không chợ, không sóng điện thoại. Sau hơn 1 tiếng đồng hồ với hành trình gian khổ, Huồi Mới 1 đã hiện ra trước mắt chúng tôi. Bản làng nằm trên lưng chừng núi, với những mái nhà gỗ nằm san sát nhau. Cuộc sống của 100% hộ đồng bào dân tộc Mông nơi đây đều phụ thuộc vào việc làm nương rẫy dốc. Người trưởng thành thường lên rẫy khi gà còn gáy trong chuồng và chỉ trở về nhà khi trời đã tối mịt.

Trong hoàn cảnh khó khăn của các gia đình đồng bào Mông ở Huồi Mới 1, có lẽ trẻ em ở đây phải chịu thiệt thòi nhiều nhất. Bố mẹ bận với nương rẫy, trẻ em phải tự lo cho mình, đứa lớn chăm đứa bé ăn uống, đi học. Tuy nhiên, để chắp cánh cho niềm đam mê học chữ của các em là sự nỗ lực rất lớn của các giáo viên cắm bản. Điểm trường lẻ của trường Tiểu  học Tri Lễ 4 nằm ngay trung tâm bản với trường lớp còn tạm bợ, gió lộng, mưa dột. Tất cả giáo viên đều phải đứng lớp, họ thường động viên nhau để làm nhiệm vụ.

Thầy Vi Văn Quế, Tổ trưởng giáo viên cắm bản ở đây cho biết: "Thời tiết, khí hậu ở đây rất khắc nghiệt, cuộc sống thiếu thốn đủ bề cả điều kiện sinh hoạt lẫn giảng dạy nên giáo viên nữ khó lòng đứng lớp". Trước đây, để học sinh đến lớp, các thầy giáo đã phải đến từng gia đình vận động, nhiều em đi học được một thời gian rồi lại bỏ học giữa chừng theo cha mẹ lên rẫy. Các thầy lại phải đến từng nhà để thuyết phục kéo các em trở lại lớp.

Điểm trường Huồi Mới 1.

Thầy Lỳ Chư Sò cũng là một người Mông, gia đình sống ở Huồi Mới 1 và thầy đã 20 năm dạy chữ cho trẻ em đồng bào mình. Theo thầy Sò: "Trước năm 2000, bản có rất ít học sinh, lại toàn là nam giới, bởi các bé gái không được gia đình cho đi học. Nhưng nay, toàn bản đã có 145 em học sinh từ lớp 1 đến lớp 3. Cái khó nhất trong việc dạy học ở đây là, ban đầu, các em không biết tiếng phổ thông nên thầy giáo phải dùng cả tiếng phổ thông và tiếng bản địa để truyền đạt kiến thức cho các em. Sách vở và đồ dùng học tập của các em rất thiếu thốn. Thường thì các em phải học chung sách giáo khoa, ghi chung vở. Có em đến lớp chẳng có bút, vở để viết nữa".

Để thỏa đam mê học chữ cho các em nhỏ, giáo viên cắm bản phải có nghị lực cao. "Nhiều hôm trời mưa, nhà ở bị dột, chúng tôi phải chạy lên trạm Biên phòng để xin ngủ nhờ. Gặp thời tiết xấu kéo dài, anh em giáo viên phải xuống bản để xin gạo, thực phẩm quanh năm chủ yếu là cá, mắm khô và mì tôm"- Thầy Vi Văn Quế chia sẻ. Được biết, gia đình các thầy giáo đều ở địa bàn huyện Quế Phong, nhưng vào mùa mưa, có khi 1-2 tháng, các thầy mới dám về thăm gia đình. Những hy sinh, vất vả của giáo viên cắm bản nhiều khi cũng phần nào được đền đáp mỗi khi có học sinh trong bản được học lên cao, trở về phục vụ tại địa phương.

Hiện nay, bản Huồi Mới 1 có 4 em gồm Lỳ Y Xìa, Lỳ Bá Hân, Lỳ Bá Chùa, Thò Y Xồng đang là sinh viên của một số trường đại học. Không chỉ chăm lo cho các em được học chữ, giáo viên cắm bản Huồi Mới 1 còn luôn sát cánh cùng BĐBP, Ban quản lý bản tuyên truyền cho nhân dân hiểu về pháp luật, tránh xa những hủ tục lạc hậu, xây dựng đời sống văn hóa mới.