Đảng ủy, chỉ huy Cục Cửa khẩu BĐBP đã tập trung chỉ đạo triển khai toàn diện, có hiệu quả các biện pháp nghiệp vụ công tác cửa khẩu, chủ động nắm và đánh giá sát, đúng tình hình, kịp thời tham mưu, đề xuất với Bộ Tư lệnh BĐBP, Bộ Quốc phòng và Chính phủ nhiều chủ trương, đối sách đối với diễn biến phức tạp của tình hình. Với phương châm chủ động, sáng tạo trong cách làm và hiệu quả trong hành động, công tác cửa khẩu đã khẳng định thêm nhiều dấu ấn mới, góp phần nâng cao vị thế và hình ảnh của người chiến sĩ mang quân hàm xanh.

Để phục vụ phát triển kinh tế giao thương qua biên giới, Cục Cửa khẩu BĐBP đã chủ động tham mưu cho Bộ Tư lệnh BĐBP phối hợp với các bộ, ngành, địa phương tham mưu Chính phủ mở, nâng cấp các cửa khẩu như: Mở chính thức Cầu Bắc Luân 2/cửa khẩu Móng Cái-Đông Hưng; nâng cấp 3 cửa khẩu phụ lên cửa khẩu chính (cửa khẩu Xín Mần - Đô Long; Chi Ma - Ái Điểm; Phước Tân - Bố Môn); mở đường qua lại biên giới Pò Hèn - Thán Sản, Km3+4 Móng Cái, Quảng Ninh - Khu thương mại cặp chợ biên giới Đông Hưng, Trung Quốc, Bản Giốc - Đức Thiên. Cục Cửa khẩu BĐBP đã chỉ đạo quyết liệt các địa phương tăng cường rà soát, quản lý các đường mòn, lối mở, kiên quyết rào, chắn các đường mòn, lối mở trái phép, thực hiện nghiêm các chỉ đạo của Chính phủ về cấm nhập khẩu gỗ, phế liệu...

Trên tuyến cửa khẩu cảng, mật độ các hoạt động của các tàu quân sự nước ngoài tại Biển Đông ngày càng tăng. Trong năm 2018, đã có 35 tàu quân sự của 7 quốc gia (Ấn Độ, Mỹ, Australia, Singapore, Nhật, Pháp, Nga) với 13.843 thuyền viên, thủy thủ đến thăm Việt Nam, đáng chú ý có tốp tàu sân bay Mỹ đến Đà Nẵng vào tháng 3-2018. Việc bảo đảm tuyệt đối an toàn cho hàng chục lượt ghé thăm, neo đậu kỹ thuật của tàu quân sự nước ngoài, trong đó có tàu sân bay của Mỹ đã góp phần nâng cao hình ảnh, vị thế của quân đội nói riêng, Việt Nam nói chung trên thế giới.

Cục Cửa khẩu BĐBP đã chủ động tham mưu cho Bộ Tư lệnh báo cáo Bộ Quốc phòng phối hợp với Bộ Ngoại giao, Bộ Công an tham mưu cho Chính phủ có các biện pháp, đối sách hợp lý, vừa chấp hành nghiêm nghị quyết của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc, vừa không để ảnh hưởng đến quan hệ ngoại giao giữa Việt Nam với các nước, đảm bảo giữ vững lợi ích quốc gia, dân tộc.

Một điểm sáng cần phải nhắc đến trong kết quả thực hiện nhiệm vụ năm vừa qua của lực lượng cửa khẩu, đó là công tác cải cách thủ tục hành chính. Cục Cửa khẩu BĐBP đã triển khai rất quyết liệt trong thực hiện Nghị quyết số 75/NQ-CP của Chính phủ, Quyết định 2185/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ và Kế hoạch số 6358/KH-BQP của Bộ Quốc phòng về kết nối cơ chế một cửa quốc gia, một cửa ASEAN.

Xác định đây là nhiệm vụ chính trị đặc biệt quan trọng, ngay từ cuối năm 2017, Cục Cửa khẩu BĐBP đã khẩn trương rà soát, thống nhất các thủ tục biên phòng điện tử kết nối Cơ chế một cửa quốc gia cho phù hợp với các quy định của pháp luật (Nghị định 58/2017/NĐ-CP “Quy định chi tiết một số điều của Bộ luật Hàng hải Việt Nam”); chủ động rà soát danh mục các thủ tục biên phòng, tiến hành nâng cấp, mở rộng phần mềm Cổng thông tin thủ tục biên phòng điện tử.

Theo kế hoạch của Chính phủ, năm 2018, BĐBP phải triển khai 5 thủ tục biên phòng điện tử trên Cổng thông tin một cửa quốc gia. Với sự nỗ lực cao, quyết tâm khắc phục mọi khó khăn về trang bị, cơ sở hạ tầng thông tin, trong điều kiện dự án đầu tư trang thiết bị kỹ thuật và phần mềm phục vụ triển khai Cơ chế một cửa quốc gia đang chờ phê duyệt, nên chưa có điều kiện để đầu tư triển khai đồng bộ; BĐBP đã kế thừa hệ thống hạ tầng, trang bị kỹ thuật sẵn có, triển khai chức năng chữ ký số và dịch vụ xác thực đa lớp bằng tin nhắn di động, tăng cường tính bảo mật dữ liệu trên Cổng thông tin thủ tục biên phòng điện tử; xây dựng phần mềm, kết nối Cơ chế một cửa quốc gia.

Hiện nay, việc khai báo thủ tục biên phòng điện tử cảng biển, người làm thủ tục chỉ phải khai báo một lần và duy nhất một bộ hồ sơ, gửi tất các các cơ quan quản lý Nhà nước chuyên ngành ở cửa khẩu cảng. Việc khai báo được thực hiện bất cứ thời gian nào, tại bất cứ địa điểm nào, chỉ cần có internet. Phương thức này đã triệt tiêu thời gian chờ đợi làm thủ tục đối với tàu thuyền xuất nhập cảnh, tiết kiệm chi phí đi lại, chi phí neo đậu phương tiện... Qua đó, thu hút khách du lịch, nhà đầu tư đến cảng, góp phần phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng-an ninh của đất nước.

Trong bối cảnh khoa học công nghệ phát triển như vũ bão, đặc biệt là cuộc cách mạng công nghệ 4.0 đặt ra cho QĐND Việt Nam những yêu cầu và thử thách về phát triển khoa học, kỹ thuật quân sự, chế tạo và cải tiến vũ khí, trang bị để có thể đáp ứng yêu cầu tác chiến trong mọi môi trường, mọi hoàn cảnh. Cục Cửa khẩu BĐBP là một trong những lực lượng đi đầu trong đẩy mạnh việc nghiên cứu, ứng dụng công nghệ thông tin, khoa học-kỹ thuật trong thực hiện nhiệm vụ. Đơn vị đã chủ động đề xuất Bộ Tư lệnh BĐBP, tích cực ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác kiểm soát xuất nhập cảnh (XNC).

Năm qua, Thường vụ Đảng ủy, Bộ Tư lệnh BĐBP đã chỉ đạo Cục Cửa khẩu BĐBP phối hợp BĐBP Quảng Ninh ứng dụng tự động hóa trong kiểm tra, kiểm soát XNC bằng cổng kiểm soát tự động tại cửa khẩu quốc tế Móng Cái, Quảng Ninh, hiện đang triển khai mở rộng tại cửa khẩu Hữu Nghị, Lạng Sơn.

Hệ thống được tích hợp những công nghệ hiện đại như nhận dạng sinh trắc học (vân tay, hình ảnh), tự động hóa các bước trong quy trình thực hiện thủ tục XNC. Với việc áp dụng công nghệ tự động hóa như trên, thời gian làm thủ tục cho một hành khách chỉ còn 7-12 giây, đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế và khu vực. Bên cạnh đó, hiện nay, Cục Cửa khẩu BĐBP đang phối hợp với A08, Bộ Công an triển khai kiểm soát mã vạch đối với Giấy thông hành cư dân biên giới tuyến Việt Nam - Trung Quốc.

Thực hiện Nghị quyết của Quốc hội và Nghị định 07/2017/NĐ-CP của Chính phủ về kiểm tra, kiểm soát người nước ngoài nhập cảnh, xuất cảnh Việt Nam bằng thị thực điện tử tại 13 cửa khẩu đường bộ, 7 cửa khẩu cảng biển, trong năm qua, Cục Cửa khẩu BĐBP đã chỉ đạo các đơn vị cửa khẩu kiểm tra, kiểm soát, giải quyết cho 19.102 lượt người nước ngoài nhập cảnh, xuất cảnh Việt Nam bằng thị thực điện tử.

Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện còn nảy sinh bất cập như một số trường hợp khách nước ngoài nhập cảnh bằng thị thực điện tử tại cửa khẩu trong danh sách được phép sử dụng thị thực điện tử nhưng lại xuất cảnh tại cửa khẩu không nằm trong danh sách dẫn đến tình trạng cán bộ Biên phòng phải giải thích, đề nghị khách quay lại xuất cảnh đúng tại cửa khẩu trong danh sách được phép sử dụng thị thực điện tử làm mất thời gian, gây phiền hà, ảnh hưởng đến hành trình của khách. Đặc biệt, nhiều trường hợp khách hết hạn tạm trú rất khó xử lý cho lực lượng làm nhiệm vụ.

Bước sang năm 2019, theo tiến trình hội nhập những năm tới, Việt Nam đang và sẽ phải tuân thủ thực hiện đầy đủ các Hiệp định song phương và đa phương trong các lĩnh vực, đặc biệt là hợp tác với các nước trong khu vực ASEAN. Hệ thống cửa khẩu trên toàn quốc tiếp tục được mở và nâng cấp cả về quy mô và số lượng. Lưu lượng người, phương tiện XNC, hàng hóa xuất nhập khẩu qua biên giới, cửa khẩu ngày càng tăng, loại hình XNC bằng các loại hộ chiếu, giấy tờ và đối tượng XNC ngày càng đa dạng, phức tạp.

Đây là một thách thức lớn cho lực lượng BĐBP phải tiếp tục đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, đơn giản hóa các thủ tục kiểm tra, kiểm soát tạo thuận lợi cho người Việt Nam và người nước ngoài XNC; tạo thuận lợi, thông thoáng cho lưu thông biên giới, thuận tiện cho XNC, xuất nhập khẩu thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội nhưng phải coi trọng biện pháp an ninh cửa khẩu. Lực lượng cửa khẩu phải không ngừng nâng cao tinh thần cảnh giác, kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ, phát hiện và đấu tranh có hiệu quả với các loại tội phạm bảo vệ vững chắc chủ quyền, an ninh biên giới quốc gia trong mọi tình huống.

Trong xu thế toàn cầu hóa, nhiệm vụ quản lý, bảo vệ chủ quyền, an ninh biên giới quốc gia, trong đó có nhiệm vụ quản lý cửa khẩu, kiểm soát XNC ở các cửa khẩu của BĐBP giữ vai trò hết sức quan trọng, đảm bảo kịp thời phát hiện, ngăn chặn mọi hoạt động của các loại tội phạm lợi dụng con đường công khai hợp pháp và bất hợp pháp qua lại cửa khẩu để hoạt động chống phá Việt Nam. Đồng thời, phải tích cực cải cách hành chính, tạo thuận lợi lưu thông hàng hóa, phục vụ yêu cầu phát triển kinh tế-xã hội, xây dựng đất nước.

Để hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao, cán bộ, chiến sĩ BĐBP, nhất là cán bộ, chiến sĩ các đơn vị cửa khẩu phải tiếp tục nghiên cứu, đổi mới nâng cao chất lượng công tác nghiệp vụ, coi trọng nghiệp vụ an ninh, nâng cao cảnh giác và duy trì nghiêm túc quy trình kiểm tra, kiểm soát XNC, góp phần giữ gìn an ninh chính trị, trật tự xã hội trong khu vực cửa khẩu, tạo điều kiện thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội và hội nhập quốc tế của đất nước.

Năm 2018, các đơn vị cửa khẩu trong BĐBP đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ quản lý, kiểm soát chặt chẽ người, phương tiện xuất nhập cảnh, không để sót, lọt đối tượng, giữ vững chủ quyền, an ninh biên giới quốc gia, trật tự an toàn xã hội; làm tốt công tác đối ngoại biên phòng và phát triển mối quan hệ đoàn kết, gắn bó với lực lượng chức năng các nước láng giềng, phối hợp, giúp đỡ nhau hoàn thành nhiệm vụ, góp phần xây dựng cửa khẩu bình yên, phục vụ phát triển kinh tế-xã hội của mỗi nước.

Đại tá Lê Văn Phúc, Cục trưởng Cục Cửa khẩu BĐBP