Những năm gần đây, các cuộc xung đột, bất ổn chính trị, biến đổi khí hậu tại nhiều nước đã dẫn đến sự gia tăng số lượng người tị nạn trên toàn thế giới. Theo số liệu của Cao ủy Liên hợp quốc về người tị nạn (UNHCR), năm 2019 có khoảng 20,4 triệu người tị nạn, tăng hơn con số 17,2 triệu năm 2016. Trên toàn cầu, có tổng cộng khoảng 70,8 triệu người buộc phải rời bỏ nhà cửa.

Trong một báo cáo công bố đầu tuần này, tổ chức Refugees International cho biết, nguy cơ virus SARS-CoV-2 lây lan trong cộng đồng người tị nạn đang hiện hữu, nhưng các quốc gia vẫn chưa có giải pháp cụ thể giải quyết vấn đề này. Báo cáo của tổ chức đặt ra câu hỏi rằng việc đóng cửa biên giới nhằm ngăn chặn dịch Covid-19 tuy có hiệu quả nhưng cũng đang đe dọa tới chuỗi cung ứng nhân đạo của các tổ chức quốc tế tới những người tị nạn. 

Cảnh báo của tổ chức Refugees International cũng trùng với ý kiến được Tổ chức Y tế thế giới (WHO) và các tổ chức nhân đạo quốc tế khác đưa ra. Nhiều trại tị nạn tại các quốc gia đang phát triển không đáp ứng được các dịch vụ y tế cơ bản. Tại khu vực Sahel thuộc Trung và Tây Phi, các biện pháp cơ bản được WHO khuyến cáo như rửa tay xà phòng đều không thể thực hiện được vì thiếu nguồn nước và xà phòng. Bên cạnh đó, việc cung cấp hỗ trợ nhân đạo cho người tị nạn bị ảnh hưởng nhiều từ dịch Covid-19. Ví dụ như tại các nước châu Phi, khu vực có hơn 17,7 triệu người rời bỏ nhà cửa và 6,3 triệu người tị nạn, các biện pháp phong tỏa sân bay của một số nước đã khiến các công tác hỗ trợ nhân đạo gặp khó khăn.

Tại châu Âu - nơi có hàng triệu người xin tị nạn từ Trung Đông và châu Phi, nhiều quốc gia đã đình chỉ việc tiếp nhận đơn tị nạn. Ở Hy Lạp, hơn 40.000 người xin tị nạn đang mắc kẹt trên quần đảo Aegean sống trong điều kiện thiếu thốn chăm sóc y tế và thiếu nước. Tính mạng của một số người tị nạn còn đang lênh đênh giữa đại dương khi các tổ chức phi chính phủ tạm hoãn các hoạt động tìm kiếm và cứu hộ người tị nạn trên Địa Trung Hải. Trong khi đó, một số chính trị gia tại Italia và Tây Ban Nha - hai điểm nóng dịch bệnh Covid-19 tại châu Âu, đang lên kế hoạch xây dựng chính sách và biện pháp để ngăn người tị nạn cư trú tại các quốc gia này.

Còn tại Trung Đông - khu vực có khoảng 12 triệu người tị nạn và người di cư chủ yếu sinh sống ở Iraq, Syria, Lebanon và Thổ Nhĩ Kỳ, WHO đã cảnh báo, tình cảnh những người di cư sống trong các trại tị nạn đông đúc có thể gia tăng bùng phát dịch bệnh bất cứ lúc nào. Ở Mỹ, trước khi dịch Covid-19 bùng phát, Bộ An ninh nội địa nước này đã trả lại hơn 60.000 người xin tị nạn trở lại miền Bắc Mexico. Những người xin tị nạn ở Mỹ chủ yếu đến từ các nước Trung Mỹ, Cuba và Venezuela đang phải sống trong các trại tị nạn không được trang bị đầy đủ cơ sở vật chất tại Mexico. 

Mới đây, Tổng Thư ký Liên hợp quốc Antonia Guterres đã kêu gọi các nước hỗ trợ 2 tỷ USD để chống lại đại dịch Covid-19 và ngăn chặn tác động của dịch bệnh đối với người tị nạn. 

Nhiều chuyên gia nhận định, mặc dù ngay cả đối với các quốc gia phát triển đang ngày đêm bảo vệ người dân và “chiến đấu” đẩy lùi dịch Covid-19, thì việc hỗ trợ nhân lực và vật lực để bảo vệ sức khỏe người tị nạn cũng nên được đặt trong các ưu tiên quyết sách hàng đầu. Với mức độ nghiêm trọng của dịch bệnh, rõ ràng không quốc gia nào có thể bỏ lại phía sau những đối tượng dễ bị tổn thương nhất. 

Thu Minh