Khách tới thăm viếng Trung tâm văn hóa tâm linh huyện Hướng Hóa trong những ngày tháng 4. Ảnh: Nguyễn Khiêm.

Dưới cái nắng chang chang của miền gió Lào Quảng Trị mà cỏ cây nơi này vẫn xanh tươi, hoa vẫn khoe sắc, tỏa hương. Cũng giống như cỏ xanh miên man của Thành cổ Quảng Trị, đất trời có khắc nghiệt thế nào cũng khó làm mờ nhạt những miền đất thiêng.

Trung tâm văn hóa tâm linh huyện Hướng Hóa được xây dựng năm 2013, trên cơ sở cũ là nghĩa trang liệt sỹ huyện Hướng Hóa. Nghĩa trang được xây dựng năm 1980 trên đồi Cù Bốc, có diện tích 5ha, tính đến thời điểm này có 2.138 ngôi mộ của các liệt sỹ thuộc 32 tỉnh, thành trên cả nước, trong đó có người Kinh, đồng bào các dân tộc như Vân Kiều, Pa Cô...

Hiện, có 689 liệt sỹ đã xác định được danh tính ở các Sư đoàn 304, 308, 325, pháo binh, pháo cao xạ, công binh, thông tin, bộ đội địa phương... và phần lớn hy sinh trong chiến dịch Mậu Thân năm 1968. Hàng năm, Trung tâm văn hóa tâm linh tiếp nhận hàng chục hài cốt liệt sỹ được phát hiện trên địa bàn huyện.

Nơi đây không chỉ chôn cất các liệt sỹ hi sinh trong cuộc chiến tranh bảo vệ Tổ quốc, mà còn có cả các chiến sĩ quân tình nguyện Việt Nam hy sinh tại Lào. Với sự đóng góp của 21 xã và các cơ quan, đơn vị quân đội, doanh nghiệp, một rừng cây cổ thụ được trồng quanh nghĩa trang, có cây xanh gần 100 tuổi.

Nằm trên ngọn đồi cao nhất Khe Sanh, đứng ở khu văn hóa tâm linh có thể nhìn bao quát vùng đất lịch sử này: Xa tít về hướng Đông Bắc là đỉnh Voi Mẹp - Tá Linh Sơn, đỉnh núi cao nhất tỉnh Quảng Trị, trên 1.700m so với mực nước biển; gần hơn là đồi Động Tri đã đi vào nhạc của Huy Thục như một huyền thoại. Và hướng Tây, căn cứ Làng Vây chập chùng mây phủ, dưới kia là suối La La, con suối chảy ngược từ Khe Sanh lên sườn Tây Trường Sơn hòa vào sông Sê Pôn để qua Lào. Giữa những địa danh lịch sử ấy là bạt ngàn cà phê và hồ tiêu. Mùa này hoa cà phê nở trắng, màu trắng điểm giữa màu xanh cây lá lớp lớp từ thung lũng Khe Sanh cho đến Hướng Tân, Hướng Phùng. Nếu nhạy cảm hơn, có thể nhận thấy mùi hương của loài hoa này thoảng trong gió nhẹ!

Những bậc thềm đá đi lên đồi Cù Bốc đã bóng nhẵn bởi vô vàn bước chân người! Hàng ngày, Trung tâm đón rất nhiều tổ chức, đoàn thể và nhân dân đủ mọi tầng lớp. Có người đến đây để thắp nén hương, tri ân các anh hùng liệt sỹ; có người đến để thăm cảnh quan đẹp, cũng có người đến để tìm sự yên tĩnh… dù họ đến đây với mục đích gì nhưng đều kính cẩn, nghiêng mình trước mỗi bông hoa, ngọn cỏ. Vì ở đó như có bóng dáng của những người đã ngã xuống cho cuộc sống hôm nay.

Điều khiến chúng tôi ngạc nhiên là có nhiều đôi uyên ương vào đây chụp ảnh cưới. Trước khi chụp ảnh, họ thắp hương lên mộ, cùng cầu nguyện. Phải chăng, giữa thế giới vĩnh hằng và sự hi sinh bất tử lại là mầm mống của sự sống thời hiện đại? Phải chăng lớp trẻ bây giờ đã thấm nhuần đạo lý uống nước nhớ nguồn mà đôi lúc cứ tưởng họ bị nền văn hóa thực dụng du nhập ngoại lai làm lu mờ?

Nằm ở vị trí trung tâm của khu văn hóa tâm linh là nhà thờ. Nhà thờ được làm bằng gỗ, lợp ngói âm dương, gồm 7 gian diện tích rộng 200m2, có kết cấu phù hợp kiến trúc đình, chùa miền Trung, với các hoa văn tiền đường do các nghệ nhân của thành phố Huế chạm khắc, phù hợp với tâm linh vùng dân cư Khe Sanh. Gian giữa thờ Bác Hồ và Đại tướng Võ Nguyên Giáp, các gian còn lại thờ các anh hùng liệt sỹ, bậc tiền bối có công với huyện Hướng Hóa. Chính giữa nhà thờ đặt chiếc chiêng đồng cao 1m, nặng 350kg. Ngôi nhà được Công ty TNHH Thương mại Sài Gòn tài trợ kinh phí đầu tư xây dựng.

Giữa khung cảnh hài hòa, từ các công trình thấp đến cao dần, Bảo tháp Khe Sanh như một cánh tay với lấy mây trời lồng lộng. Đó là ước muốn thoát tục sau khi hoàn thành sứ mệnh lịch sử của mỗi con người. Giống như Thánh Gióng, sau khi phá tan giặc Ân để lại tiếng thơm cho đời rồi bay thẳng về trời!

Bảo tháp Khe Sanh tọa lạc trên đỉnh di tích lịch sử đồi Cù Bốc, gồm 7 tầng, cao 26m, tổng diện tích sàn 585m2, với vốn đầu từ 12 tỷ đồng do Bộ Quốc phòng hỗ trợ. Đây là công trình tạo điểm nhấn cho khu văn hóa tâm linh và thị trấn Khe Sanh. Nó thâu tầm mắt của từng người mỗi lần đi qua tuyến hành lang kinh tế Đông Tây và như nhắc nhở mỗi con người biết đến nguồn cội, sự hi sinh.

Tháng Tư, Hướng Hóa đầy nắng và cờ hoa. Nhìn những đoàn người áo lính hướng về Trung tâm văn hóa tâm linh như một dòng chảy của những tâm hồn hướng về lịch sử. Ở đó, ta dễ dàng bắt gặp người lính ôm mặt khóc nức nở mỗi khi nhận ra tên đồng đội trong hàng hàng lớp lớp mộ phần.

Theo ông Nguyễn La Thăng, Giám đốc Trung tâm văn hóa tâm linh, việc nâng cấp nghĩa trang thành một Trung tâm văn hóa tâm linh là có sự khác biệt về chất rất lớn. Bên cạnh việc thờ cúng, chăm  sóc, bảo vệ các phần mộ liệt sỹ, phục vụ đón tiếp thân nhân liệt sỹ như vai trò nghĩa trang, Trung tâm văn hóa tâm linh còn là điểm đến nằm trong chuỗi du lịch văn hóa tâm linh của tỉnh Quảng Trị. Trong tương lai sẽ hướng đến trở thành một công viên nghĩa trang - một điểm thu hút khách du lịch tham quan trong tuyến hành lang kinh tế Đông Tây. Ngoài ra, một đặc điểm khác biệt của Trung tâm văn hóa tâm linh là hầu hết những công trình như bảo tháp, nhà thờ, nhà chờ, các thiết bị… đều được xã hội hóa, do các đơn vị, cơ quan trong và ngoài tỉnh tài trợ.

Sự lạc quan, kỳ vọng về tương lai của đồng chí Giám đốc Trung tâm có phần khả thi, vì trong những đoàn khách đến viếng nghĩa trang có nhiều thành phần, không riêng gì những người lính cựu chiến binh, già có, trẻ có. Khi đất nước ngày càng phát triển, giàu đẹp, văn minh, nhu cầu về du lịch, nghỉ dưỡng của con người ngày một phong phú. Trong đó, du lịch hướng về cội nguồn dân tộc là một việc làm đầy nhân văn, thể hiện tâm hồn và bản sắc Việt Nam: 'Uống nước nhớ nguồn".