Đối diện bản Cù Bai phía bên kia biên giới là các bản Cheng Túp và Coóc Rạc thuộc huyện Sê Pôn, tỉnh Sa Vẳn Na Khệt, Lào. Hàng ngày qua các đường mòn, lối mở, người dân của Lào sang bản Cù Bai để trao đổi hàng hóa và mua các nhu yếu phẩm về phục vụ cho cuộc sống thường nhật và nhiều người từ các nơi khác đến bản với mục đích thu mua một số sản phẩm do những người trong bản làm ra. Rồi thanh niên trong bản rủ nhau ra thị trấn Khe Sanh hoặc về tận thành phố Đông Hà để chơi, mua sắm quần áo, giày dép hay làm đẹp... vì thế dù là bản vùng sâu, vùng xa song không thể đảm bảo bản Cù Bai sẽ an toàn trước sự lây lan của đại dịch Covd-19.

Nhận thức rõ điều này nên cộng đồng người dân tộc thiểu số Vân Kiều nơi bản làng nhỏ bé này đã đưa ra những quy định khá chặt chẽ đối với cư dân trong bản như bắt buộc phải mang khẩu trang khi đi ra ngoài đường hoặc khi tiếp xúc với người lạ, các cơ sở bán hàng tạp hóa phải thận trọng khi giao dịch...

Theo phong tục của người Vân Kiều, mỗi khi trong bản có người từ trần là cả bản đều đến để chia buồn với gia quyến. Để đáp lễ lại tấm lòng của bà con trong bản cũng như các bản khác đến viếng, gia đình có người từ trần phải tổ chức ăn uống với thời gian ít nhất là 5 ngày. Tuy nhiên, từ khi dịch bệnh xảy ra, già làng và trưởng bản đã đặt ra quy định mới là mỗi khi trong bản có người từ trần trong thời gian chưa hết dịch thì gia đình không được để quá 3 ngày và không tổ chức ăn uống đông người; việc thăm viếng thì mỗi gia đình cử một người đến chia buồn và những người ở bản khác đến viếng phải báo cáo với cán bộ Trạm kiểm soát Biên phòng Cù Bai. Số thanh niên được bản cử đến giúp gia đình trong việc ma chay, phải đeo khẩu trang và đảm bảo công tác phòng dịch theo hướng dẫn của cán bộ Đồn Biên phòng Hướng Lập phụ trách địa bàn cũng như cán bộ trạm xá quân-dân y kết hợp ở bản.

Khi đến bản Cù Bai cùng với cán bộ Đồn Biên phòng Hướng Lập, nhìn thấy nhiều người trong bản vào rừng chặt cây về làm rào chắn ở những lối mòn, lối mở qua lại biên giới, tôi hỏi trưởng bản Hồ Hoàng Thới và được ông cho biết: “Mấy hôm ni dân bản mình thấy Đồn Biên phòng Hướng Lập đóng chốt và đi tuần tra ngăn chặn những người từ bên kia qua bản mình nhưng không vào trạm đăng ký để kiểm tra sức khỏe, rồi thanh niên hai bên biên giới tối đến hay rủ nhau đi chơi nên mình nói dân bản rào bớt đường nhỏ lại cho họ không còn đi được con đường tắt nữa để BĐBP đỡ vất vả hơn”.

Mặc dù cái nắng và gió Phơn đầu mùa khá gay gắt nhưng mọi người vẫn hăng say làm việc, họ quyết tâm trong ngày hôm nay, tất cả các đường mòn, lối mở qua lại hai bên biên giới phải được rào xong, chỉ còn duy nhất lối đi chính qua cột mốc 584 là hàng rào có cổng mở để cho người dân qua lại mua các mặt hàng nhu yếu phẩm thiết yếu phục vụ nhu cầu hàng ngày. Trao đổi về việc thực hiện các quy định của cấp trên, ông Hồ Văn Phùng, Bí thư Chi bộ bản Cù Bai khẳng định: Việc chấp hành những quy định về phòng, chống đại dịch Covid-19 là trách nhiệm của mỗi người dân trên cả nước, cho dù ở miền xuôi hay miền núi đều phải chấp hành như nhau. Được cán bộ Đồn Biên phòng Hướng Lập tuyên truyền, bà con dân bản chúng tôi đã biết đến sự nguy hiểm của dịch Covid-19 nên phải tuyệt đối chấp hành và thực hiện nghiêm các quy định về phòng, chống chứ không được chủ quan.

Việc chấp hành quy định giãn cách xã hội để phòng, chống dịch Covid-19 là vô cùng cần thiết để ngăn chặn dịch bệnh lây lan trong cộng đồng. Nơi bản nhỏ Cù Bai vùng sâu, vùng xa, sát đường biên giới quốc gia, người dân tộc thiểu số Vân Kiều đã thể hiện tinh thần, trách nhiệm của mình với Tổ quốc, với cộng đồng bằng những việc làm thiết thực. Họ dám tạm bỏ đi phong tục lâu đời của dân tộc mình để cùng chung tay ngăn chặn và đẩy lùi dịch bệnh Covid-19.

Thiếu tá Phan Quang Lưu, Phó đồn trưởng Đồn Biên phòng Hướng Lập, BĐBP Quảng Trị cho biết thêm: Người dân ở bản Cù Bai rất ý thức và luôn tự giác trong việc chấp hành các quy định về phòng, chống dịch bệnh. Từ những ngày đầu khi dịch chưa lan rộng, đơn vị tổ chức tuyên truyền thì người dân đã nói với nhau là phải nghe lời BĐBP không được tiếp xúc với người lạ. Khi dịch bệnh lan rộng thì họ đã động viên bà con bên các bản đối diện của Lào là không nên sang Việt Nam nhiều người mà chỉ cử một người trong gia đình sang mua đồ thôi. Nhiều người già luôn dặn con cháu phải chấp hành nghiêm quy định về phòng, chống dịch. Ý thức của người dân ở bản vùng cao Cù Bai trong phòng, chống dịch thật đáng trân trọng. 

Nguyễn Thành Phú