Sinh ra và lớn lên trên mảnh đất Lý Nhân, Hà Nam, nhưng NSNA Thanh Miền đã có gần 30 năm gắn bó với Yên Bái và anh coi nơi đây là quê hương thứ 2 của mình. Ban đầu, anh làm lái xe cho Báo Yên Bái. Sau nhiều chuyến đi công tác cùng cơ quan, anh bị cuốn hút bởi vẻ đẹp nên thơ, hồn hậu, mộng mơ của vùng đất này. Điều đó đã thôi thúc để anh bén duyên với nghiệp “bấm máy”.

Với lòng say mê và sự sáng tạo, anh đã miệt mài đi khắp nơi để khám phá, săn tìm những khoảnh khắc đẹp. Và cảm hứng bất chợt thăng hoa khi anh phát hiện ra một góc nhìn mới về cuộc sống và con người, rồi kiên trì chờ để chớp được khoảnh khắc đó, cho ra đời những tác phẩm có giá trị nghệ thuật cao, chinh phục được những người thưởng thức để họ cảm thấy được sức sống tràn trề của những cảm xúc không lời ấy.

Những bức ảnh của anh rất gần gũi, thân thiện với cuộc sống và con người. Điều đặc biệt, ở mỗi bức ảnh của anh, người xem đều có thể dễ dàng nhận ra quê hương Yên Bái với góc nhìn rất riêng, qua những thửa ruộng bậc thang như được rát vàng trên khắp triền núi cao, những thiếu nữ với vẻ đẹp lộng lẫy và cuộc sống sinh hoạt hằng ngày của người dân...

Thành công đầu tiên của là vào năm 2006, khi mới chập chững bước vào nghề, anh đã giành Huy chương Vàng tại Liên hoan ảnh nghệ thuật khu vực miền núi phía Bắc và Giải B (không có giải A) của Ủy ban toàn quốc các Hội Liên hiệp Văn học nghệ thuật Việt Nam năm 2007 với tác phẩm “Gương trời”. Đây được coi là “tờ giấy thông hành” để Thanh Miền thênh thang bước chân vào con đường nhiếp ảnh đầy chông gai, thử thách nhưng cũng đầy sức lôi cuốn.

Anh kể, năm ấy, khi vẫn còn lái xe cho cơ quan, anh cùng lãnh đạo và Chi đoàn thanh niên của Báo Yên Bái đi tặng quà cho xã vùng cao đặc biệt khó khăn Nà Hẩu, huyện Văn Yên. Hôm ấy, trời mưa nhỏ, đường trơn, người lớn và trẻ nhỏ đi làm, vai vác cuốc, vừa đi vừa trò chuyện bên một chiếc chảo truyền hình. Thấy vậy, anh mặc họ đi lại tự nhiên rồi tìm các góc bấm máy liên tục. Xong việc thì trời mưa rất to, nước dâng ngập đường. Linh tính mách bảo anh, ảnh này sẽ đoạt giải. Do vậy, về nhà, anh vội vàng đi tráng phim, rửa ảnh. Thấy kiểu phim cuối tốt, góc chụp ổn nên anh làm ảnh mang đi dự thi.

Dễ dàng nhận thấy trong các bức ảnh đoạt giải của anh đều chụp về miền đất Yên Bái. Anh cũng cho biết, nhiều bạn bè rủ anh đi nơi khác chụp, nhưng anh từ chối, vì cho rằng: “Nếu được giải thưởng mà không chụp về nơi mình đang sống thì không cảm thấy hãnh diện gì!”. Hơn nữa, lý do gửi đi dự thi của anh không hẳn vì giải thưởng mà muốn nhiều người biết đến miền đất hiền hòa, thơ mộng này. “Yên Bái rất có tiềm năng về du lịch, nhưng bị “ngủ quên” quá lâu. Tôi hy vọng thông qua những bức ảnh của mình có thể quảng bá, “đánh thức” được tiềm năng ấy” - NSNA Thanh Miền nhấn mạnh.

Với quan điểm nghệ thuật ấy, suốt 12 năm qua, Thanh Miền đã cho ra mắt nhiều tác phẩm ảnh có giá trị và đoạt giải cao ở nhiều cuộc thi uy tín. Có thể kể đến như “Nước và cuộc sống”, Huy chương Vàng, Liên hoan ảnh nghệ thuật khu vực miền núi phía Bắc lần thứ XI, năm 2011 và Giải C, Giải thưởng Nhiếp ảnh xuất sắc năm 2011. Đây là bức ảnh anh chụp vào tháng 7-2011, tại xã vùng cao Pá Lau (huyện Trạm Tấu). Chia sẻ về bức ảnh này, anh cho biết, đã chụp nó trong một lần đi theo chương trình tình nguyện cắt tóc, dọn vệ sinh cho người dân đặc biệt khó khăn, do Tỉnh đoàn Yên Bái tổ chức. Hôm ấy, anh bắt gặp hình ảnh các cháu đang vui đùa, rửa tay, nghịch nước tại công trình nước sạch ngay bên nhà của người Mông và anh đã bấm máy liên tục rồi chọn được bức ảnh ưng ý, đặt tên là “Nước và cuộc sống”.

Tác phẩm “Thác Bà - Hạ Long trên núi” chụp tháng 9-2015, vào buổi chiều anh thuê thuyền bơi khắp hồ. Tác phẩm này mang đến cho anh Huy chương Đồng của Triển lãm ảnh nghệ thuật Việt Nam 2016 và Giải C Giải thưởng Nhiếp ảnh xuất sắc năm 2016. Tác phẩm “Giúp dân sau lũ”, Thanh Miền chụp tháng 9-2016, ghi lại khoảnh khắc Cảnh sát giao thông và Công an thành phố Yên Bái giúp dân khắc phục hậu quả do lũ lụt tại đường Mai Hắc Đế, phường Hồng Hà, thành phố Yên Bái.

Sau đó, bức ảnh đã nhận được Huy chương Đồng, Giải Ảnh báo chí “Khoảnh khắc vàng lần thứ IV”, năm 2016, của Thông tấn xã Việt Nam. Tác phẩm “Nghị lực sống”, Thanh Miền chụp tháng 5-2013, ghi lại khoảnh khắc cháu Linh Chi (không chân, không tay) mà nghị lực sống phi thường, giúp gia đình, tự học ở nhà và nhà trường. Bức ảnh đã nhận Giải C, Giải Báo chí Quốc gia lần thứ VIII, năm 2013...

Tháng 11-2018, anh đã nhận được Huy chương Vàng, tại Liên hoan ảnh nghệ thuật khu vực miền núi phía Bắc, lần thứ XVIII và được Hội NSNA Việt Nam xét chọn Giải C, Giải thưởng Nhiếp ảnh xuất sắc năm 2018, với tác phẩm “Màu của đất”. Bức ảnh này anh chụp vào tháng 12-2017.

Có thể nói, ở bất cứ nơi nào trên mảnh đất Yên Bái có những con người siêng năng, chăm chỉ; có những cảnh đẹp nên thơ, trữ tình; có những khoảnh khắc bình dị mà sâu lắng, nhiều cảm xúc... là có dấu chân của NSNA Thanh Miền. Với mong muốn thật giản đơn là lưu giữ những khoảnh khắc đẹp đẽ về Yên Bái mà Thanh Miền đã và đang góp phần làm đẹp thêm cho mảnh đất này.

Ngô Khiêm