Pu Hao những ngày không bình yên

Nằm khuất sâu giữa đồi núi trập trùng và những cánh rừng nguyên sinh dọc biên giới Việt - Lào là bản Pu Hao, xã Mường Lạn. Đây là bản biên giới có 136 hộ, trên 700 nhân khẩu, 100% là người dân tộc Mông sinh sống, đời sống của người dân còn nhiều khó khăn. Lợi dụng sự thiếu hiểu biết của người dân, cách đây 18 năm, các đối tượng xấu đã trà trộn dụ dỗ, lôi kéo bà con vượt biên sang Lào, tham gia hoạt động chống phá Đảng, Nhà nước, chống phá chính quyền cơ sở, ảnh hưởng đến tình hình an ninh trật tự tại địa bàn. Thanh niên trong bản lúc ấy truyền tai nhau về một cuộc sống sung sướng nơi đất khách để rồi lũ lượt kéo nhau vượt biên sang Lào tìm “miền đất hứa”.

Giàng A Thái, một thanh niên của bản kể lại cho chúng tôi nghe tường tận quá trình tham gia hoạt động phỉ nơi đất khách. Khi đang học Đại học Nông lâm Thái Nguyên năm thứ 3, kỳ nghỉ hè năm 2003, anh nghe đám thanh niên trong bản nói về việc sang Lào cùng anh em sẽ có cuộc sống sung sướng mà không phải vất vả, lam lũ làm nương rẫy. Hết kỳ nghỉ hè năm ấy, Thái bỏ học, cùng đám thanh niên trong bản vượt biên sang Lào.

Là người có học thức nên Thái được trọng dụng ở vị trí cao hơn những người khác, nhưng lại giống nhau ở chỗ phải ở trong rừng, ăn uống kham khổ và nghe theo mệnh lệnh của tổ chức chứ không hề có tờ đô la nào như lời hứa ban đầu. Hối hận, anh tìm cách để quay về, nhưng đã bị thương khi đang tìm cách chạy trốn và phải ẩn nấp trên núi nhiều ngày. Và ông Giàng Sộng Câu chính là người cứu Giàng A Thái khi cùng các lực lượng chức năng vận động Giàng A Thái trở về bản.

Cũng giống như Giàng A Thái, nghe theo lời kẻ xấu, anh Giàng A Ly ở bản Pu Hao, xã Mường Lạn đã bỏ bản, bỏ lại bố mẹ và bà con chòm xóm di cư sang Lào tìm cuộc sống mới, nhưng thực chất là tham gia hoạt động phỉ tại Lào. Không lâu sau, anh bị Công an Lào bắt, bị kết án 13 năm tù về tội bạo loạn và chấp hành án phạt tù ở nước bạn Lào.

Không bỏ bản ra đi như Giàng A Thái, Giàng A Ly, nhưng một số thanh niên Pu Hao thời điểm ấy cũng vô cùng hoang mang, không biết chọn cho mình lối rẽ nào: bán hết nhà cửa, tài sản đi tìm “miền đất hứa” như lời mọi người đang truyền tai nhau, hay ở lại bám trụ với bản, với bà con? Không khí của bản Pu Hao ngày ấy vô cùng ảm đạm, người đi không tin tức gì, người ở lại hoang mang, lo lắng, không ai thiết làm gì, cả bản như chìm vào đêm đen vô tận...

Trước tình cảnh ấy, ông Giàng Sộng Câu và một số già bản đôn đáo, tất tả chạy hết từ nhà nọ sang nhà kia động viên, khuyên bảo người dân yên tâm sinh sống, cùng với các lực lượng chức năng kêu gọi, vận động những người lầm đường lạc lối quay trở về... Và chính nhờ những người như ông Giàng Sộng Câu, bản Pu Hao mới dần “hồi sinh” và trở lại bình thường như ngày hôm nay.

“Cột mốc sống” nơi biên cương

Để những người trở về từ “miền đất hứa” như Giàng A Ly, Giàng A Thái và một số người từng tham gia hoạt động phỉ ở Lào này thực sự hòa nhập với bà con dân bản, yên tâm lao động sản xuất, phát triển kinh tế, một lòng theo Đảng, theo Nhà nước là bài toán không hề đơn giản, mà người bỏ nhiều công sức, thời gian và tâm huyết cùng với chính quyền, BĐBP, Công an tuyên truyền, vận động chính là người già bản có uy tín Giàng Sộng Câu.

Trong những thời điểm khó khăn nhất, ông Giàng Sộng Câu đã đến từng nhà, gặp những người từng tham gia hoạt động phỉ bên nước bạn Lào trở về để động viên, khuyên nhủ họ bỏ qua mặc cảm, chấp hành tốt đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, quy định của địa phương. Ông còn huy động thanh niên trong bản giúp đỡ họ việc phát nương, làm rẫy, rồi đích thân ông hướng dẫn họ cách trồng trọt, chăn nuôi, hướng dẫn cách vay vốn ngân hàng để đầu tư làm ăn kinh tế, với mong muốn những người này gây dựng lại được cuộc sống no ấm trên chính mảnh đất quê hương mình, thì họ sẽ yên tâm phát triển bản làng, không còn ngóng trông về một “miền đất hứa” xa xôi và đầy nguy hiểm rình rập.

Ngôi nhà bằng gỗ to gần nhất bản của anh Giàng A Thái nằm ngay trục đường chính là kết quả của những ngày nỗ lực không ngừng nghỉ của anh cùng sự giúp đỡ của ông Giàng Sộng Câu. Khi trở về địa phương, anh gần như mất phương hướng, vừa mặc cảm với tội lỗi của mình, vừa không biết làm gì để sống, ngôi nhà tranh vách đất vắng bóng anh lâu ngày cũng mục nát dần... Lúc ấy, ông Câu đã cùng cấp ủy, chính quyền địa phương và các lực lượng chức năng thường xuyên đến động viên, giúp đỡ, hướng dẫn cách làm ăn kinh tế để anh bắt đầu một cuộc sống mới.

Giờ đây, anh Thái đã có việc làm, hai vợ chồng cùng nhau trồng trên 2ha ngô, trên 1ha sắn, chăn nuôi bò, gà..., thu nhập trung bình mỗi năm trên 60 triệu đồng. Anh Thái xúc động nói: “Những ngày khó khăn nhất của tôi luôn có ông Giàng Sộng Câu ở bên thường xuyên gần gũi, động viên, dần dần, tôi cũng xóa được mặc cảm, tập trung lao động sản xuất và ổn định cuộc sống. Có được cuộc sống như ngày hôm nay, vợ chồng tôi thật sự biết ơn ông Câu nhiều lắm”.

Dẫn chúng tôi đi thăm nương ngô đang kỳ thu hoạch, anh Giàng A Ly phấn khởi cho biết: “Năm nay, gia đình tôi thu được trên 20 tấn ngô, trị giá hàng trăm triệu đồng đấy. Sau khi chấp hành xong án phạt tù trở về địa phương năm 2016, được sự giúp đỡ của ông Giàng Sộng Câu, tôi đã nhận rõ lỗi lầm của mình, chấp hành tốt mọi chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Ông Câu và cán bộ Biên phòng còn hướng dẫn tôi cách làm ăn kinh tế, hai vợ chồng đã cùng nhau trồng sắn, trồng ngô, phát triển vườn mận, dứa... Cuộc sống của chúng tôi giờ đây đã khác xưa rất nhiều.

Nghĩ lại những ngày nằm trong rừng ở bên nước bạn Lào, chịu đói, chịu rét, khổ cực trăm bề, tôi không bao giờ dám nghĩ mình sẽ có được cuộc sống như ngày hôm nay”. Do gương mẫu, chấp hành tốt mọi quy định của Đảng, Nhà nước và địa phương, mới đây, anh Giàng A Ly đã được tín nhiệm suy tôn làm trưởng dòng họ Giàng, một dòng họ lớn nhất bản Pu Hao.

Cùng với việc tuyên truyền, vận động bà con chấp hành tốt chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, quy định của địa phương, không kể nắng mưa, hầu như tháng nào ông Giàng Sộng Câu cũng cùng cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Mường Lạn đi kiểm tra, dọn dẹp, phát quang đường biên, cột mốc tuyến biên giới. Với ông, những địa danh, cột mốc nơi đây thực sự trở thành hơi thở cuộc sống, trở thành máu thịt mà ông luôn phải bảo vệ, giữ gìn. Ông bảo: “Đất đai của tổ tiên để lại thì mình phải có trách nhiệm giữ gìn. Biên giới có ổn định thì người dân mới yên tâm phát triển kinh tế. Mỗi người dân phải góp một chút công sức để giữ gìn biên cương của Tổ quốc chứ”.

Minh Phong