Và đêm ấy, tất cả khách lưu trú ở Homestay A Chu được xem tiết mục đặc biệt do chính ông chủ tự biên đạo múa, tự khớp nhạc và tự tay chuẩn bị đạo cụ, trang phục. Bài múa không có động tác nào thừa, nam múa thì dứt khoát, mạnh mẽ, nữ múa thì uyển chuyển, dịu dàng. A Chu tiết lộ, anh và vợ đã tập tiết mục này từ khi 2 người đang yêu, chưa cưới nhau và quyết tâm học xong kiến thức thì trở về quê hương gây dựng và theo đuổi mô hình du lịch văn hóa cộng đồng.

Vì bận việc điều hành và quản lý, A Chu ít khi tự biểu diễn văn nghệ cho khách xem, trừ khi anh đột nhiên có hứng thú, có niềm hy vọng mới, hoặc là nhân một dịp kỷ niệm nào đó. Ví dụ như hôm nay, du khách đến Vân Hồ trở lại sau nhiều tháng giãn cách phòng, chống dịch Covid-19, anh tràn đầy niềm tin rằng, đời sống du lịch của bản Hua Tạt sẽ bình phục sau trận càn quét của dịch bệnh.

Bản Hua Tạt có khoảng 60 hộ dân, gần 800 nhân khẩu người Mông ở xã Vân Hồ, huyện Vân Hồ, tỉnh Sơn La. Hiện nay, Hua Tạt là có mô hình du lịch văn hóa cộng đồng nổi bật với vẻ đẹp cảnh quan lãng mạn, hàm lượng văn hóa dân gian đậm màu và chất riêng của địa phương rất rõ rệt. Hua Tạt có năng lực và công suất làm dịch vụ lưu trú cho số lượng khách du lịch gấp 3 lần dân số của họ.

Ông chủ của Homestay A Chu chính là Tráng A Chu - “chàng trai vàng”, gương mặt sáng giá của cộng đồng du lịch homestay Việt Nam hiện có một cơ sở lưu trú tại nhà anh, vị trí trung tâm của bản Hua Tạt. Điều đặc biệt là ngoài việc tự tay bố trí, xây dựng lên cơ sở lưu trú Homestay A Chu, sử dụng nhiều lao động trong gia đình, dòng họ cùng làm dịch vụ du lịch, A Chu còn là người dẫn đầu, người truyền cảm hứng trong ngành du lịch cộng đồng, ngôi sao sáng của bản Hua Tạt. Nhiều gia đình khác xung quanh nhà anh được anh hướng dẫn cách làm du lịch cộng đồng và dần dà, cả bản Hua Tạt hiện nay trở thành cộng đồng du lịch văn hóa dân tộc Mông nổi tiếng và đặc sắc của vùng Tây Bắc.

Ở bản Hua Tạt, A Chu tạo nên một mạng lưới các gia đình làm homestay bố trí ở các vị trí cài răng lược, xen kẽ trong bản. Một vài gia đình khác có thể rèn dao, làm giấy dó, giã bánh giầy, thêu thùa... là các nghề thủ công dân gian của người Mông để du khách lưu trú ở bản tới tham quan, trải nghiệm. A Chu cho biết, trong những tháng dịch bệnh kéo dài, Hua Tạt vắng khách nhưng các cơ sở lưu trú ở đây vẫn không bị ảnh hưởng nhiều vì lao động làm dịch vụ chủ yếu là người trong các gia đình. Họ chăm chút, tu bổ cơ sở dịch vụ để chờ thời kỳ dịch bệnh đi qua.

Câu chuyện về Tráng A Chu chính là lời giải cho những thanh niên vùng cao trong hành trình hướng nghiệp. Anh đã từng theo học nghề hóa thực phẩm ở Hà Nội, sau đó, về lại Vân Hồ làm tại một cơ sở sản xuất rượu mận. Một vài năm, anh nghĩ không thể làm thuê được mãi. Lúc đó, phong trào làm homestay bắt đầu rất hấp dẫn ở Tây Bắc, đã thành công ở Mai Châu (Hòa Bình) và Sa Pa (Lào Cai).

Năm 2014, A Chu quyết định cải tạo lại ngôi nhà của mình ở, vốn là đất thổ cư hương hỏa của gia đình thành homestay đón khách du lịch. Anh phải vay rất nhiều vốn, bằng nhiều cách xoay xở và tạo dựng dần dần từng bước một. A Chu được một chuyên gia trong mạng lưới du lịch cộng đồng chỉ dạy và anh từng nằm vùng ở Mai Châu để học nghề phục vụ. Từ việc trải chiếc khăn ăn, nấu món ăn sao cho hợp với khách ta, khách Tây, pha cà phê, trang trí nơi lưu trú. Mỗi năm đều mở rộng dần, đến bây giờ, Homestay A Chu đã đủ quy mô, bao gồm nhiều phòng ở, phòng ăn và hệ thống các homestay vệ tinh xung quanh bản, các dịch vụ trải nghiệm và cả những tour tuyến tham quan do chính anh phác thảo ra, dẫn khách đi.

Hạng A Sua - vợ của A Chu cũng là một cô gái Mông giỏi giang, biết nói tiếng Anh, biết sử dụng mạng xã hội để quảng bá cho cơ sở lưu trú của cô. A Sua là hình mẫu tiêu biểu cho những thanh niên Mông tiên tiến, vừa giữ được chất truyền thống, vừa nắm bắt được công nghệ, kỹ thuật để phục vụ cuộc sống thời đại mới. Cô có thể vừa say đắm ngọt ngào, e lệ trong điệu múa truyền thống với chồng, ra khỏi sân khấu có thể tiếp chuyện với khách nước ngoài, điều hành công việc kinh doanh của gia đình. Có khi cô còn khéo léo sắp xếp những công việc đòi hỏi sự uyển chuyển của phụ nữ, bố trí nhân sự, giải quyết các rắc rối, va chạm với khách du lịch, với cả những người làm công vừa là lao động lại vừa là con cháu, người thân, người quen quanh bản.

Đến bản Hua Tạt, du khách đều cảm nhận được người dân ở đây dư thừa sự thân thiện. Hơn thế nữa, họ còn hiểu biết và có kiến thức. Họ có khả năng truyền đạt lại, ảnh hưởng tới tâm lý, tình cảm của du khách, khiến những người khác có cái nhìn đúng đắn hơn về cộng đồng người dân tộc thiểu số. Đây chính là mô hình du lịch văn hóa được khuyến khích nhằm giới thiệu nét đặc sắc của văn hóa bản địa, đồng thời mang lại giá trị cho khách du lịch, khiến họ được trải nghiệm thực sự, sau đó họ tự xuất hiện những hành vi, thái độ tôn trọng đối với người dân tộc thiểu số. Hua Tạt là một cộng đồng hoàn thiện, ấm áp và giàu bản sắc. Khách du lịch sau khi trải nghiệm điều đó đều tự bảo vệ, giữ gìn và tôn trọng những tập quán, lối sống và tính gắn kết trong cộng đồng văn hóa của họ.

A Chu chia sẻ rằng, anh rất áy náy khi suốt thời gian qua phải từ chối rất nhiều khách du lịch muốn tới ở homestay của anh. Một phần vì tuân thủ nguyên tắc chống dịch, phần vì những người yêu mến trở lại quá nhiều, anh không đủ phòng ở để phục vụ. Nếu đời sống du lịch phục hồi lại bình thường, Hua Tạt vẫn sẽ quá tải và phải từ chối khách thường xuyên, chỉ nhận khách đặt trước và hạn chế người để chống dịch, để phục vụ được tốt nhất. Niềm yêu mến của khách du lịch đối với Hua Tạt - đó mới là phần thưởng lớn nhất dành cho người khai phá những bước đi đầu tiên làm du lịch trên chính quê hương mình như A Chu, chứ không phải những giải thưởng thường niên về du lịch năm nào anh cũng được nhận.

Trương Thúy Hằng