Đầu tuần này, Liên minh toàn cầu chống IS đã tổ chức Hội nghị cấp Ngoại trưởng tại Thủ đô Rome, Italia. Đây là lần đầu tiên sau 2 năm, lãnh đạo các quốc gia trong liên minh gặp nhau trực tiếp theo lời mời của Ngoại trưởng Italia Luigi Di Maio và Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken.

Tại hội nghị, Liên minh tái khẳng định quyết tâm chung sức tiếp tục cuộc chiến chống mạng lưới IS và củng cố năng lực, điều kiện để diệt trừ một cách bền vững nhóm khủng bố này. Đây là mục đích duy nhất của liên minh và ưu tiên hàng đầu là bảo vệ dân thường. Hội nghị đã tập trung thảo luận về các biện pháp duy trì áp lực đối với tàn dư của IS ở Iraq và Syria, đặc biệt là các biện pháp ngăn chặn hiệu quả các mạng lưới IS đang bành trướng ở khu vực châu Phi.

Trong Tuyên bố chung của hội nghị, các Ngoại trưởng lưu ý rằng, với sự lo ngại nghiêm trọng về các chi nhánh và mạng lưới của IS ở châu Phi cận Sahara đe dọa an ninh và ổn định, cụ thể là ở khu vực Sahel và ở Đông Phi, Liên minh cam kết làm việc với các quốc gia bị ảnh hưởng để giải quyết các mối đe dọa do IS gây ra ở châu Phi một cách bền vững với sự đoàn kết toàn cầu, đồng thời tôn trọng đầy đủ luật pháp quốc tế.

Các Ngoại trưởng cũng hoan nghênh sự hiện diện của các phái đoàn từ một số quốc gia châu Phi với tư cách là quan sát viên, nhất là có 3 quốc gia châu Phi gia nhập liên minh. Các Ngoại trưởng đã thảo luận về việc củng cố các thể chế nhà nước dân sự và củng cố pháp quyền, bao gồm năng lực thực thi pháp luật, coi đây là một thành phần thiết yếu trong việc chống lại IS.

Ngoại trưởng Italia Luigi Di Maio bày tỏ, Liên minh rất quan ngại về sự bành trướng và lan rộng của IS ở châu Phi, nhất là lời “kêu cứu” từ các cộng đồng người dân ở Niger và Mali. Trong bối cảnh khủng bố tấn công và chiếm giữ làng mạc, mối đe dọa đang ngày càng gia tăng.

Đáng chú ý, theo Ngoại trưởng Italia, Liên minh có các lực lượng đặc nhiệm ở châu Phi với một cách tiếp cận toàn diện, đặc biệt là cần phải đẩy mạnh hành động do liên minh thực hiện, không phải bằng cách chuyển trọng tâm mà bằng cách tăng cường các khu vực “điểm nóng” như Sahel, Mozambique và Sừng châu Phi. Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken ủng hộ mạnh mẽ sáng kiến của Italia về việc tập trung năng lực ở khu vực châu Phi trong khi vẫn theo dõi sát sao Syria và Iraq.

Theo giới quan sát khu vực, kể từ khi thất bại trên lãnh thổ của nhóm khủng bố ở Syria, IS đã bất chấp sức ép từ quân đội Mỹ và các thành viên liên minh không chỉ để tồn tại mà còn nỗ lực lan rộng từ Iraq, Syria đến lục địa châu Phi. Thời gian gần đây, châu Phi đang hứng chịu sự leo thang bạo lực khi các nhóm khủng bố và phiến quân lớn cạnh nhau khốc liệt để chiêu nạp thêm thành viên, gây dựng tầm ảnh hưởng tại địa bàn. Cuối tuần trước, mạng lưới của tổ chức khủng bố này đã phát hành một đoạn video cho thấy các chiến binh từ nhóm khủng bố Boko Haram chuyển phe để tham gia với các đối thủ cũ của chúng.

Nhiều nhà nghiên cứu cùng chung quan điểm rằng, sức mạnh của Liên minh là “đòn giáng” mạnh nhất và cũng là lực lượng chủ chốt có hiệu quả cao trong cuộc chiến chống IS. Dẫu vậy, thực tế những năm qua cho thấy, vẫn còn nhiều “lỗ hổng” khi chưa thể “tận diệt” IS khiến các mầm mống tàn dư vẫn có thể tồn tại và phát triển trở lại. Vì vậy, lực lượng đặc nhiệm của Liên minh ở châu Phi là một sáng kiến rất quan trọng với nhiều kỳ vọng để đánh bại hoàn toàn IS. Điều quan trọng nhất của sáng kiến này trong thời gian tới là phải lấp đầy những “lỗ hổng” trong cuộc chiến chống IS.

“Bài toán” trước mắt của Liên minh sẽ là “tìm lời giải” trong việc tập hợp lực lượng quân sự trên khắp châu Phi đủ mạnh để mang tới hiệu suất cao nhất ngay từ khâu ngăn chặn IS ở châu lục này.

Thanh Trúc