Thỏa thuận mới đạt được giữa hai quốc gia đồng minh thân cận này sẽ bắt đầu có hiệu lực sau khi gói viện trợ hiện tại kết thúc vào năm 2018 và sẽ kéo dài trong vòng 10 năm. Trong số 38 tỷ USD viện trợ này, khoảng 5 tỷ USD sẽ được Mỹ dành cho việc phát triển hệ thống phòng thủ tên lửa của Israel.

Mỹ và Israel bắt đầu đàm phán về thỏa thuận gói viện trợ quân sự mới vào tháng 11-2015.  Tuy nhiên, hai bên cũng đã vấp phải nhiều bất đồng trong nhiều vấn đề, trong đó có việc Israel yêu cầu Mỹ phải gia tăng khoản viện trợ thêm ít nhất là 1,5 tỷ USD/năm so với gói viện trợ cũ khoảng 3,1 tỷ USD/năm; Mỹ yêu cầu toàn bộ khoản tài chính viện trợ sẽ được sử dụng để mua các trang thiết bị quân sự do Mỹ sản xuất, trong khi Israel đòi hỏi một phần trong gói viện trợ sẽ được quy đổi ra đồng nội tệ để mua các sản phẩn quốc phòng do nước này tự sản xuất… Bất đồng ngày một sâu sắc khi Mỹ cảnh báo Israel rằng, chính sách của Thủ tướng Netanyahu cùng với tình hình bạo lực Palestine đang đe dọa triển vọng cho thỏa thuận hòa bình.

Theo giới quan sát, việc Mỹ đồng ý nâng mức viện trợ lên 3,8 tỷ USD/năm là một thành công của Israel, song cũng cho thấy những ưu tiên trong chính sách của Washington dành cho đồng minh quan trọng này trong khu vực Trung Đông hiện nay. Thỏa thuận này là một thông điệp quan trọng của Mỹ tới khu vực rằng, bất chấp sự khác biệt quan điểm giữa Mỹ và Israel về Iran hay Palestine, điều quan trọng là Mỹ vẫn cam kết với an ninh dài hạn của Israel.

Bên cạnh việc khẳng định mối quan hệ hợp tác đồng minh, việc Israel và Mỹ tiến tới thỏa thuận vào thời điểm hiện nay cũng đều nằm trong “tính toán” để mang lại lợi ích quốc gia. Thỏa thuận này cho phép ông Netanyahu vẫn đảm bảo nhận được sự hỗ trợ quân sự khi Mỹ có Tổng thống mới. Gói viện trợ lịch sử này sẽ giúp Israel tăng cường sức mạnh quân sự và hệ thống phòng thủ tên lửa, theo đó có thể bảo vệ tốt hơn công dân và biên giới của mình. Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu nhấn mạnh, việc đầu tư cho an ninh của nhà nước Do Thái cũng sẽ thúc đẩy an ninh khu vực Trung Đông và phục vụ cho cả lợi ích của Mỹ.

Việc Mỹ đồng ý nâng mức viện trợ lên 3,8 tỷ USD/năm cũng cho thấy những ưu tiên trong chính sách của Washington dành cho đồng minh quan trọng này trong khu vực Trung Đông hiện nay. “Thỏa thuận đạt được giữa Mỹ và Israel lần này đã phản ánh mối quan hệ sâu đậm giữa hai bên và sự hỗ trợ bền chặt mà Mỹ luôn dành cho đồng minh Israel”, Cố vấn An ninh quốc gia Mỹ Susan Rice nhấn mạnh tại lễ ký kết.

Bên cạnh đó, Tổng thống Mỹ Barack Obama liên tục hối thúc Chính phủ của Thủ tướng Netanyahu nhanh chóng chấp thuận gói viện trợ quân sự, cho rằng việc chờ Tổng thống Mỹ tiếp theo sẽ không hứa hẹn một thỏa thuận tốt hơn do các vấn đề về ngân sách mà Washington đang giải quyết sẽ dẫn tới cắt giảm ngân sách quốc phòng. Điều đó cho thấy, Tổng thống Obama cũng muốn có một thỏa thuận với Israel trước khi nhiệm kỳ kết thúc, coi đây là một phần quan trọng trong di sản của mình trước khi rời nhiệm sở.

Thu Uyên