Đến với mùa Thu Hà Nội, ta lại càng xao xuyến không chỉ bởi vẻ đẹp của thiên nhiên, mà còn bởi vẻ đẹp cốt cách thanh lịch của người Hà Nội. Kể từ khi ra đời, Thăng Long – Hà Nội vốn là nơi hội kết tụ tinh văn hoa nhiều vùng miền khi người dân các nơi về đây sinh cơ lập nghiệp. Và đặc biệt, khi thủ đô mở rộng địa giới hành chính khiến Hà Nội hiện đại tích hợp nhiều dòng văn hóa. Đó là văn hóa Kinh kỳ, mở rộng ra văn hóa xứ Đoài, văn hóa Kinh Bắc...

Đó là lịch lãm, thanh lịch gắn liền với nét hào hoa bác học, nho nhã, giản dị, phóng khoáng, hiếu khách của người thủ đô. Hà Nội trong lịch sử với những tên gọi: Thăng Long, Đại La, Đông Quan, Đông Kinh, Đông Đô. Mùa thu năm 1010, Lý Công Uẩn chọn mảnh đất đắc địa, “Rồng cuộn, Hổ ngồi” từ bờ con sông Hồng làm kinh đô nước Đại Việt và đặt tên Thăng Long theo điềm lành rồng vàng bay lên.

Mùa Thu Hà Nội, ta nhớ về ngày giải phóng thủ đô cách đây 67 năm. Đó không những là niềm vui của người dân thủ đô, mà còn là một sự kiện lịch sử trọng đại, ngày hội của nhân dân cả nước. Một vinh dự lớn đối với đại đoàn quân tiên phong trước khi vào tiếp quản được gặp Bác Hồ kính yêu tại đền Hùng (Phú Thọ).

Bác căn dặn: “Ngày xưa, các vua Hùng có công dựng nước, ngày nay, Bác cháu ta phải cùng nhau giữ lấy nước... 8, 9 năm nay do nhân dân ta cương quyết kháng chiến nên mới có thắng lợi trở về Hà Nội. Vì thế, các chú được Trung ương và chính phủ giao cho nhiệm vụ tiếp quản thủ đô là được nhận một vinh dự lớn”. Mùa Thu Hà Nội năm nay, do trong bối cảnh dịch Covid-19, nhưng trong ký ức của người dân thủ đô vẫn hiện lên, vẫn sống dậy, vẫn hòa vang, náo nức, bồi hồi theo nhịp bước của những đoàn quân từ năm cửa ô tiến về giải phóng thủ đô năm ấy. Các đơn vị bộ đội đi đến đâu, gương mặt thành phố biến đổi đến đó. Cờ Tổ quốc tung bay dưới nắng thu, nhân dân ùa ra hai bên đường, phất cờ, tung mũ, reo mừng ca hát tặng bộ đội. Đúng như âm hưởng hào hùng trong bài hát “Tiến về Hà Nội” của cố nhạc sĩ Văn Cao: “Trùng trùng quân đi như sóng/ Lớp lớp đoàn quân tiến về/ Chúng ta đi nghe vui lúc quân thù đầu hàng/ Cờ ngày nào bay trên phố...”. Trong kí ức người Hà Nội còn nhớ rất rõ cái thời điểm lịch sử: Lúc 15 giờ ngày 10-10-1954, còi trên nóc nhà hát thành phố nổi lên một hồi dài. Hàng trăm nghìn người dân Hà Nội dự lễ chào cờ tại sân vận động cột cờ. Sau lễ chào cờ, Chủ tịch Ủy ban quân chính Vương Thừa Vũ trân trọng đọc lời kêu gọi của Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi đồng bào thủ đô nhân ngày giải phóng. Mở đầu lời kêu gọi, Người viết: “Tám năm qua, chính phủ phải xa rời thủ đô để kháng chiến cứu nước.

Tuy xa nhau nhưng lòng chính phủ luôn gần cạnh đồng bào”, thật ấm áp, chân tình, thân thương, gần gũi biết bao. Ôi, 8 năm, nhớ sao năm 1946, Trung đoàn thủ đô đã thề “Quyết tử cho tổ quốc quyết sinh”, đã biến mỗi góc phố thành những chiến lũy, chiến hào chống giặc. Những người con thân yêu trước khi rời khỏi thủ đô đã nắm tay thề ngày trở lại. Và hôm nay, họ đã trở về trong vòng tay của đồng bào thủ đô, của nhân dân cả nước. Một cuộc trở về thật xúc động, có bao người đã ngã xuống các chiến trường để có ngày giải phóng hôm nay.

Mùa Thu Hà Nội “Trời vẫn xanh mang sắc nắng Ba Đình”. Lăng Bác như một đài hoa quy tụ bao tình cảm mến thương. Thủ đô đang nhân lên sức mạnh tiềm tàng của ngày giải phóng, đã từng có một “Điện Biên Phủ trên không” với những rồng lửa bay bắn rụng pháo đài B52 để chiến thắng đại dịch Covid-19 hôm nay. Và sắc thu vẫn nồng nàn, nắng thu vẫn rực rỡ. Một sức sống tiềm tàng, tươi mới, rạng ngời khi thu về ta lại nhớ ký ức ngày giải phóng thủ đô...

Hà Huy